Rosnąca liczba emerytów borykających się z egzekucją komorniczą staje się coraz poważniejszym problemem społecznym w Polsce. Choć prawo przewiduje zabezpieczenia w postaci kwoty wolnej od zajęcia (1335,72 zł w 2024 roku), to możliwość zajęcia choćby 60% emerytury w przypadku długów alimentacyjnych i 25% przy zobowiązaniach cywilnoprawnych stawia wielu seniorów w dramatycznej sytuacji życiowej.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Najczęstszymi przyczynami egzekucji komorniczej są zaległości w spłacie kredytów, pożyczek, czynszu, rachunków za media oraz zobowiązań wobec instytucji publicznych. Szczególnie dotkliwe są sprawy alimentacyjne, gdzie komornik może sięgnąć po znacznie większą część świadczenia. Proces rozpoczyna się, gdy wierzyciel z tytułem wykonawczym składa wniosek do komornika, który następnie kieruje sprawę do ZUS.
Eksperci ds. polityki społecznej alarmują, iż obecna sytuacja może prowadzić do pogłębienia się problemu ubóstwa wśród osób starszych. Szczególnie niepokojący jest fakt, iż wielu emerytów zaciąga nowe zobowiązania, próbując spłacić stare długi, wpadając w ten sposób w spiralę zadłużenia, z której trudno się wydostać.
Socjologowie obserwują niepokojące zjawisko izolacji społecznej zadłużonych emerytów. Osoby dotknięte egzekucją komorniczą często wycofują się z życia społecznego, ograniczają kontakty z rodziną i znajomymi, co prowadzi do pogłębienia problemów psychicznych i zdrowotnych.
Psychologowie zwracają uwagę na dramatyczny wpływ egzekucji komorniczej na stan zdrowia psychicznego seniorów. Stres związany z utratą znacznej części dochodów może prowadzić do depresji, lęków i innych zaburzeń psychicznych. Wielu emerytów rezygnuje z zakupu leków czy wizyt u specjalistów, co dodatkowo pogarsza ich stan zdrowia.
Problem zadłużenia emerytów ma również szerszy wymiar rodzinny. Coraz częściej dzieci i wnuki muszą wspierać finansowo swoich starszych krewnych, co prowadzi do międzypokoleniowego transferu ubóstwa i może negatywnie wpływać na relacje rodzinne.
Ekonomiści wskazują na potrzebę systemowych rozwiązań problemu zadłużenia emerytów. Postulują wprowadzenie specjalnych programów oddłużeniowych dla seniorów, uwzględniających ich szczególną sytuację życiową i ograniczone możliwości zwiększenia dochodów.
Eksperci prawni podkreślają znaczenie wczesnej edukacji finansowej i prawnej seniorów. Znajomość swoich praw i możliwości obrony przed nadmierną egzekucją może pomóc w uniknięciu najgorszych scenariuszy. Szczególnie ważna jest świadomość możliwości złożenia wniosku o zmniejszenie wysokości zajęcia komorniczego.
Organizacje senioralne zwracają uwagę na potrzebę utworzenia specjalnych punktów doradztwa finansowego dla emerytów. Profesjonalne wsparcie na wczesnym etapie problemów finansowych mogłoby zapobiec eskalacji zadłużenia i konieczności egzekucji komorniczej.
W odpowiedzi na rosnący problem zadłużenia emerytów, niektóre samorządy rozpoczynają programy wsparcia dla seniorów w trudnej sytuacji finansowej. Obejmują one nie tylko pomoc prawną, ale także wsparcie psychologiczne i doradztwo w zakresie zarządzania budżetem domowym.