Terapia Dialektyczno-Behawioralna (DBT) należy to tzw. Trzeciej Fali behawioryzmu. Jest terapią opartą na jasnym, spójnym protokole leczenia – łączy ze sobą element poznawczy – nacisk na zmiany, z uważnością, samowspółczuciem i akceptacją.
Początkowo, Marsha Linehan (twórczyni nurtu) kierowała terapię DBT do kobiet z zaburzeniami z pogranicza borderline, ale ponad dwie dekady badań potwierdziły skuteczność terapii w leczeniu depresji, zaburzeń odżywania, (anoreksja, bulimia, otyłość), dystymii, zespołu stresu pourazowego czy wszelkiego rodzaju uzależnień.
Z elementów Terapii DBT może korzystać adekwatne każdy, kto ma problem z dysregulacją emocji.
Terapia ta świetnie sprawdza się w pracy z dorosłymi i młodzieżą z ADHD. Już dziś wiadomo, iż wielu z nich cierpi z powodu większej pobudliwości emocjonalnej, impulsywnego odczuwania czy niskiej tolerancji frustracji.
Terapia DBT składa się z 4 trybów leczenia:
– Psychoterapii Indywidualnej,
– grupowych Treningów Umiejętności,
– osobistego Treningu Telefonicznego
– spotkań konsultacyjnych zespołu terapeutycznego.
Całe DBT, w tym trening umiejętności DBT, kładzie ogromny nacisk na rolę trudności w regulacji emocji – tych pod i poza kontrolą oraz trudności w zachowaniu. Ogólnym celem treningu jest pomoc pacjentom w zmianie wzorców emocjonalnych, poznawczych, interpersonalnych, behawioralnych (zachowania) powiązanych z trudnościami życiowymi.
Treningi Umiejętności DBT dzieli się na 4 moduły (w przypadku treningu umiejętności młodzieży istnieje jeszcze piąty moduł “Podążanie środkową drogą”):
- Uważność
- Skuteczność interpersonalna
- Regulacja Emocji
- Umiejętności związane z tolerancją dolegliwości psychicznych
Pierwszy moduł uczy zdolności świadomego doświadczania oraz obserwowania siebie i zdarzeń z ciekawością, bez osądzania i efektywnego uczestniczenia w chwili obecnej. Uważność zwiększa tolerancję dyskomfortu, rozwija umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, skutecznie zmniejsza ryzyko kolejnych poważnych epizodów depresji, ogranicza ból przewlekły, koi emocje, uczy oddzielać krytykę (osądy) od tego, czego pacjent doświadcza.
Drugi moduł uczy umiejętności związanych ze skutecznością interpersonalną. Wielu pacjentów doświadcza trudności w relacjach partnerskich i przyjacielskich. Dlatego w tym module skupiamy się nas umiejętnym osiąganiu celów, nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji i kończeniu relacji destrukcyjnych. Pacjent uczy się jak z szacunkiem traktować siebie, z jaką siłą odmawiać, prosić, mieć realny wpływ na swoje zachowanie.
Moduł trzeci obejmuje wszelkie umiejętności związane z regulacją emocji. Rozpoznawanie, opisywanie, nazywanie, unikanie i adekwatne postępowanie w przypadku pojawienia się danej emocji są tutaj absolutną podstawą, by móc zrozumieć własne Ja i znacznie poprawić komfort funkcjonowania.
Ostatni – czwarty moduł – to umiejętności związane z tolerancją dolegliwości psychicznych. Wielu pacjentów z deregulacją emocji nadużywa substancji psychoaktywnych, rani się, okalecza czy sięga po inne problemowe impulsywne zachowania, chcąc w nieadaptacyjny sposób rozwiązać wszelkie trudności.
By przeciwdziałać tym zachowaniom, czwarty moduł uczy skutecznych, adaptacyjnych umiejętności, takich jak przetrwanie kryzysu, umiejętności służące opanowaniu pobudzenia, odwracanie uwagi, samouspokojenie czy umiejętności związanie z akceptacją rzeczywistości.
Rolą trenerów jest jak najbardziej optymalne zwiększenie zdolności pacjentów, wpieranie ich i zachęcanie do ćwiczeń. Cały trening przebiega w życzliwej, wspierającej i uprawomocniającej grupę atmosferze. Jesteśmy przekonani, iż zarówno Trening Umiejętności, jak i cała terapia DBT jest bardzo obiecującą, precyzyjną i wyczerpującą temat formą terapii i interwencji w obszarze działań zdrowia psychicznego.
