Różnice pomiędzy treningiem DBT a terapią DBT

Dialectical Behavior Therapy (DBT), czyli Terapia Dialektyczno-Behawioralna, to jedno z najbardziej cenionych podejść terapeutycznych, stworzone przez Marshę Linehan. Szczególnie skutecznie wspiera osoby z zaburzeniami emocjonalnymi, w tym z zaburzeniem osobowości borderline. Ale czy DBT to wyłącznie terapia indywidualna? A może to intensywny trening umiejętności? Czym tak naprawdę różni się trening DBT od terapii DBT?

Czy każdy, kto walczy z silnymi emocjami, powinien od razu sięgać po pełną terapię? A może wystarczy udział w grupowym treningu, by nauczyć się skutecznych narzędzi do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami?

Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej. Warto je poznać, by lepiej zrozumieć, jak działa DBT i jak dobrać jego formę do swoich indywidualnych potrzeb.

1. Definicja i cel

• Terapia DBT: To kompleksowe podejście psychoterapeutyczne, łączące elementy terapii behawioralnej, poznawczej oraz uważności (mindfulness). Jej głównym celem jest pomoc osobom z trudnymi emocjami w nauce zarządzania swoimi reakcjami i rozwijaniu umiejętności życiowych. Skupia się na czterech podstawowych obszarach: uważności, regulacji emocji, tolerancji na cierpienie i efektywności interpersonalnej.
• Trening DBT: To bardziej ukierunkowana, grupowa część programu DBT, skoncentrowana na nauce konkretnych umiejętności. Odbywa się zwykle w formie cotygodniowych spotkań grupowych, podczas których uczestnicy uczą się strategii pomocnych w radzeniu sobie z emocjami i trudnymi sytuacjami. Trening nie jest samodzielną formą terapii – jest elementem szerszego programu terapeutycznego DBT.

2. Forma i struktura

• Terapia DBT: Odbywa się indywidualnie, zwykle raz w tygodniu. Terapeuta pracuje z pacjentem nad jego specyficznymi trudnościami – takimi jak impulsywność, samouszkodzenia, traumy czy problemy w relacjach. Terapia może trwać od kilku miesięcy do kilku lat.
• Trening DBT: Ma formę zajęć grupowych i jest bardziej strukturalny. Każde spotkanie poświęcone jest konkretnej umiejętności, a trener prowadzi grupę przez teorię i praktykę. Jednakże uczestnictwo w samym treningu bez terapii własnej nie jest rekomendowane ani zgodne z pełnym modelem DBT.

3. Współwystępowanie terapii i treningu – ważna zasada

Ważne: Nie ma możliwości korzystania wyłącznie z treningu DBT bez równoległego uczestnictwa w terapii indywidualnej. Dlaczego? Trening przekazuje narzędzia, ale to w terapii indywidualnej pacjent uczy się je stosować w odniesieniu do swoich osobistych doświadczeń, wzorców zachowań i emocji.

Najlepiej, by terapia indywidualna również była prowadzona w nurcie DBT. jeżeli to niemożliwe – odpowiednie będą również pokrewne podejścia Trzeciej Fali, takie jak:

• Terapia Akceptacji i Zaangażowania (ACT)
• Terapia Schematów
• Terapia oparta na Uważności (MBCT)
• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)

Tylko dzięki połączeniu obu komponentów – terapii i treningu – możliwe jest pełne i bezpieczne wdrażanie zmian w codziennym funkcjonowaniu.

4. Zakres tematyczny

• Terapia DBT: Zajmuje się całościowym funkcjonowaniem pacjenta – jego historią, schematami, trudnymi emocjami, relacjami i objawami. To głęboka praca nad zrozumieniem siebie.
• Trening DBT: Obejmuje cztery główne moduły:
  • Uważność (Mindfulness)
  • Regulacja emocji
  • Tolerancja na stres
  • Efektywność interpersonalna

Trening jest bardziej edukacyjny i praktyczny, ale wymaga wsparcia terapeutycznego, by nowe umiejętności przełożyć na realne życie.

5. Rola terapeuty i trenera

• Terapeuta DBT: Pracuje indywidualnie z pacjentem, wspiera go także między sesjami w sytuacjach kryzysowych. Pomaga rozumieć i przetwarzać trudne emocje oraz dostosowywać techniki DBT do konkretnej osoby.
• Trener DBT: Prowadzi zajęcia grupowe, ale nie pełni roli terapeuty indywidualnego. Jego zadaniem jest przekazywanie wiedzy i moderowanie ćwiczeń, nie prowadzenie głębokiej pracy emocjonalnej.

Choć terapia DBT i trening DBT wywodzą się z tego samego modelu i wzajemnie się uzupełniają, mają różne cele i strukturę. Trening DBT nie powinien funkcjonować jako samodzielna forma pomocy – musi być uzupełniony terapią własną, najlepiej w nurcie DBT lub pokrewnych podejściach Trzeciej Fali i CBT. Tylko wtedy możliwe jest skuteczne i bezpieczne korzystanie z narzędzi DBT w codziennym życiu.

Połączenie obu tych form – terapii i treningu – daje największe szanse na realną zmianę, lepsze zarządzanie emocjami i budowanie satysfakcjonujących relacji.