Jak wynika z analizy przeprowadzonej przez Centrum Monitorowania Rynku, wprowadzenie opłaty od środków spożywczych tzw. opłaty cukrowej wpłynęło na wzrost cen tych produktów, a to z kolei przełożyło się na spadek ich sprzedaży – napisał wiceminister Waldemar Kraska w odpowiedzi na interpelację posła Arkadiusza Marchewki. Poseł poprosił o podsumowanie dwóch i pół roku funkcjonowania podatku cukrowego i zapytał, czy podatek ten przyczynił się do spadku sprzedaży napojów słodzonych kalorycznym cukrem.
Wiceminister Kraska podkreślił, iż na obecnym etapie nie jest możliwe jednoznaczne ocenienie wpływu opłaty cukrowej na zachowania prozdrowotne społeczeństwa. Można co najwyżej mówić o zmianie trendu w nawykach żywieniowych przez zmianę sprzedaży. Efekt zdrowotny może być widoczny po co najmniej kilku latach. Wiceminister jednocześnie poinformował, iż aktualnie nie są prowadzone prace legislacyjne w zakresie zmiany przepisów dotyczących tzw. opłaty cukrowej.
Poseł Arkadiusz Marchewka w swojej interpelacji z 27 czerwca przypomniał, iż celem wprowadzenia podatku cukrowego było ograniczenie spożycia przez Polaków napojów zawierających zbyt dużą ilość cukru poprzez zwiększenie ceny tego typu napojów. Poseł zastanawiał się, czy dobrym pomysłem było objęcie podatkiem także napojów bez cukru (słodzonych słodzikami niezawierającymi kalorii) oraz napojów zawierających śladowe ilości cukru (np. 1 gram na 1 litr). Zdaniem parlamentarzysty, opłata w wysokości 50 groszy za litr napoju z cukrem lub słodzikiem (choćby naturalnym), bez względu na ilość cukru lub słodzika (choćby miał być to 1 gram na 1 litr) jest dość wysoka. Poza tym, dodatek w wysokości 5 groszy za każdy 1 gram ponad 5 gramów cukru lub słodzika na litr napoju wydaje się dość niska. W konsekwencji, może dochodzić do sytuacji, w której produkt zawierający 1 gram naturalnego słodzika na litr jest obciążony opłatą w wysokości aż 50 groszy za litr, natomiast napój zawierający aż 10 gramów cukru na litr jest obciążony opłatą w wysokości 75 groszy za litr (a zatem kilka wyższą). Sprawia to, iż napoje zawierające mało cukru (w dodatku cukru niekalorycznego takiego jak naturalny słodzik) są niekonkurencyjne w stosunku do napojów zawierających duże ilości kalorycznego cukru. Poseł poprosił Ministra Zdrowia o podsumowanie dwóch i pół roku funkcjonowania podatku cukrowego i zapytał, czy podatek ten przyczynił się do spadku sprzedaży napojów słodzonych kalorycznym cukrem.
Co to jest podatek cukrowy?
Jest to opłata od środków spożywczych, która ma wspierać prozdrowotne wybory konsumentów i ograniczyć spożycie słodkich napojów.
Opłacie nie podlegają napoje, które są:
- suplementami diety
- żywnością specjalnego przeznaczenia, preparatami do początkowego i dalszego żywienia niemowląt
- wyrobami akcyzowymi
- zawierają więcej niż 20% soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego, a zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g na 100 ml napoju
- roztworami węglowodanowo-elektrolitowymi, w których zawartość cukrów jest mniejsza lub równa 5 g w przeliczeniu na 100 ml napoju
- wyrobami na bazie mleka albo jego przetworów (na przykład jogurty, maślanki, kefiry, mleko zsiadłe).
Obowiązek zapłaty podatku cukrowego ciąży na osobie fizycznej, osobie prawnej oraz jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, która:
- sprzedaje napoje do punktów sprzedaż detalicznej
- prowadzi sprzedaż detaliczną napojów jako producent, podmiot nabywający napoje w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importujący napoje spoza UE
- zamawia u producenta wyprodukowanie napoju objętego opłatą, a skład napoju podlegającego opłacie stanowi element umowy – obowiązek zapłaty ciąży na zamawiającym.
Opłata cukrowa jest sumą dwóch wartości, stałej i zmiennej. Na każdy litr napoju opłata wynosi:
- 0,50 zł opłaty stałej – za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g w 100 ml napoju lub za zawartość (w jakiejkolwiek ilości) co najmniej jednej substancji słodzącej
- 0,05 zł opłaty zmiennej – za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju.
Napoje z dodatkiem kofeiny lub tauryny są objęte dodatkową opłatą w wysokości 0,10 zł w przeliczeniu na litr napoju.
Opłata nie może wynieść więcej niż maksymalnie 1,2 zł w przeliczeniu na 1 litr napoju.
