Polski system refundacyjny jest jednym z bardziej skomplikowanych w Europie. – Należy rozważyć stworzenie nowego, uproszczonego sytemu refundacji w Polsce, korzystając z rozwiązań w innych krajach. Całkowicie niedopuszczalna jest funkcjonująca w Polsce odpowiedzialność finansowa lekarzy za refundację – podkreśla w swoim stanowisku w/s deregulacji refundacji leków ZG Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce i wskazuje rozwiązania.
Jak czytamy w stanowisku stowarzyszenia zadaniem lekarza jest ustalenie m.in. rozpoznania i postępowania, w tym farmakoterapii.
Zarząd Główny KLRwP zwraca uwagę, iż największym problemem dla lekarzy jest zapisywanie farmakoterapii. Jako powód podaje konieczność wskazywania przez lekarzy poziomu refundacji leku.
– Proces refundacyjny to relacja wynikająca z umowy między ubezpieczycielem (NFZ) i ubezpieczonym i z tej przyczyny lekarze nie powinni uczestniczyć w procesie refundacyjnym. Całkowicie niedopuszczalna jest funkcjonująca w Polsce odpowiedzialność finansowa lekarzy za refundację – zaznaczają.
Wskazują przy tym na rozwiązania mające na celu wdrożenie uproszczonego, bezpiecznego dla pacjenta, płatnika i lekarzy systemu refundacyjnego.
Pojęcia podstawowe
ZG KLRwP jako wprowadzenie do nowego rozwiązania przypomina podstawowe pojęcie dotyczące terapii i systemu refundacyjnego leku.
- ChPL – dokumentacja zawierająca specyfikację produktu leczniczego, w tym jego skład, adekwatności, wskazania do stosowania, dawkowanie, przeciwwskazania, działania niepożądane oraz inne istotne informacje, niezbędne do jego bezpiecznego i skutecznego stosowania przez wykwalifikowany personel medyczny
- Substancja czynna – aktywny składnik farmaceutyczny (API) to biologicznie aktywny składnik produktu leczniczego (tabletki, kapsułki, kremu, zastrzyku), który wywołuje zamierzone efekty
- Międzynarodowa klasyfikacja anatomiczno-terapeutyczno-chemiczna produktów leczniczych, ATC – system porządkujący leki oraz inne środki i produkty wykorzystywane w medycynie
- Międzynarodowa klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych Rewizja Dziesiąta ICD-10, medycznej listy klasyfikacyjnej WHO Światowej Organizacji Zdrowia. Zawiera kody chorób, objawów i symptomów, nieprawidłowych wyników, skarg, okoliczności społecznych i zewnętrznych przyczyn urazów lub chorób.
Stan aktualny
Lekarze rodzinni przypominają, iż ChPL-e produktów zawierających tę samą substancję czynną często różnią się między sobą.
„Refundacja przypisana jest do wybranych wskazań z ChPL-u, a nie do opisu substancji czynnej. Tym samym bywa, iż mimo zawartości tej samej substancji czynnej, określony produkt leczniczy refundowany jest w różnych wskazaniach opisanych dla substancji czynnej. Dodatkowo, niektóre produkty lecznicze zawierające tę samą substancję leczniczą są refundowane, a niektóre nie. Bywa, iż refundacja produktów leczniczych jest różna i zależna wyłącznie od liczby tabletek w opakowaniu, np. opakowania 28-tabletkowe są refundowane, a 30-tabletkowe nie. Wskazania opisane w ChPL i zaleceniach refundacyjnych nie są jednoznacznie przypisane do rozpoznań ICD-10. Jest to źródło potencjalnych błędów i niepewności przy wyznaczaniu poziomu refundacji. Dopłata płatnika do produktów leczniczych jest różna, mimo zawartości takiej samej ilości tej samej substancji czynnej” – podkreślają w swoim stanowisku.
Jednocześnie wyjaśniają, iż w obecnym stanie prawnym w Polsce za ewentualne błędy i nieprawidłowości we wskazaniu refundacji leku konsekwencje finansowe ponosi indywidualnie lekarz .
„Taka sytuacja jest w naszym odczuciu niedopuszczalna, jest „zmorą” preskrypcji leków. Każdy produkt leczniczy ma indywidualną nazwę rynkową, tworzoną przez producenta, mimo, iż zawiera tę samą substancję czynną, np. produkty lecznicze zawierające substancję czynną ramipril w aptece dostępne są pod 9-cioma różnymi nazwami handlowymi, rivaroxaban pod 12-toma nazwami handlowymi. Zdarzają się sytuacje, iż pacjent otrzymując lek o innej nazwie handlowej, traktuje go jako nowy lek – tym samym stosuje dwa preparaty, zawierające tę samą substancję czynną. Często jest zdezorientowany – nie wie, jak stosować lek. Trzeba pamiętać, iż farmaceuci mają obowiązek proponować pacjentowi tańszy zamiennik oraz okresowo z różnych przyczyn brakuje produktów o określonej nazwie handlowej. To dla pacjenta bardzo niebezpieczna i niekomfortowa sytuacja” – wyjaśniają
Proponowane zmiany
Zarząd Główny KLRwP wskazuje na rozwiązania, które mogłyby raz na zawsze rozwiązać problem. Proponowane zmiany:
- w systemie proponujemy posługiwać się nazwami międzynarodowymi substancji czynnych
- ChPL indywidualny zastępujemy ujednoliconym opisem substancji czynnej
- nazwy leków tworzy się przez podanie nazwy substancji czynnej, uzupełnionej nazwą podmiotu wytwarzającego lek (tym samym eliminujemy problemy pacjenta związane z mnogością i różnorodnością nazw produktów leczniczych, zawierających tę samą substancję czynną)
- producenci leków generycznych zobowiązani są do przedstawienia dowodów biorównoważności swoich produktów (takie rozwiązanie umożliwia bezpieczne zastąpienie ChPL-u opisem substancji czynnej)
- lekarz na recepcie wypisuje tylko dawkę, substancję czynną, dawkowanie leku i liczbę opakowań
- wszyscy lekarze, w tym pracujący w gabinetach prywatnych, przekazują online dane o rozpoznaniach i wypisanych lekach na IKP – Indywidualne Konto Pacjenta. Zmiany w rozpoznaniach schorzeń u pacjenta generują aktualizację listy schorzeń na IKP
- wszystkie informacje o dodatkowych uprawnieniach, np. orzeczenia Zespołów ds. Orzekania o Niepełnosprawności, Honorowym Dawcy Krwi, gromadzone są na IKP (organy wydające orzeczenia zobowiązane są do zasilania danymi Centralnego Wykazu Usługobiorców IKP niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub powstania uprawnienia albo jego zmianie lub utracie)
- określenie poziomu refundacji odbywa się na poziomie IKP w sposób zautomatyzowany, przy wykorzystaniu danych o stwierdzonych u pacjenta schorzeniach, posiadanych uprawnieniach dodatkowych i informacji o refundacji wskazanych przez płatnika. Przy wypisywaniu leku (recepta elektroniczna) system do obsługi recept elektronicznych pobiera informacje o schorzeniach i objawach zakodowanych przy użyciu kodów ICD-10 pacjenta i przesyła na IKP. Na tej podstawie, konfrontując te informacje z opisem (przy użyciu kodów ICD-10) substancji czynnej i informacjami (kodowanymi przy użyciu kodów ICD-10) płatnika o refundacji, system elektroniczny kwalifikuje lek dla pacjenta jako refundowany (określając również poziom refundacji, jeżeli taki występuje) lub nie
- opisany system umożliwia również automatyczną refundację, opartą o konieczność współwystępowania kilku rozpoznań równocześnie lub objawu i rozpoznania. Podobnie uzależnienie refundacji od wcześniejszej farmakoterapii możliwe jest automatycznie poprzez analizę historyczną stosowanych u pacjenta substancji czynnych (analiza kodów ATC substancji czynnej)
- warunkowanie refundacji od występowania określonych wyników badań – system automatycznie przeszukuje EDM pacjenta w zakresie niezbędnych danych o wynikach badań laboratoryjnych
- refundacja leków „robionych”, tj. wykonywanych w oparciu o indywidualną preskrypcję, opiera się na stałej dopłacie do użytych substancji czynnych + kosztów przygotowania preparatu w aptece. Dopuszczalna jest wyłącznie w sytuacji, o ile system nie wskaże gotowego produktu leczniczego na rynku o tym samym składzie (po analizie zawartości substancji czynnych w gotowych preparatach dostępnych na rynku). Takie rozwiązanie gwarantuje automatyzację systemu refundacji i eliminuje ew. błędy ludzkie
- płatnik na podstawie zgromadzonych danych historycznych ustala refundację dla jednej dawki substancji czynnej
- apteki są zobowiązane do wydania najtańszego leku zawierającego wskazaną substancję czynną. Odstępstwo możliwe jest na życzenie pacjenta.
Zarząd Główny stowarzyszenia podkreśla, iż przyjęcie proponowanych rozwiązań gwarantuje obniżenie kosztów leków dla pacjenta i płatnika, uruchamia prawdziwe mechanizmy rynkowe, kształtujące ceny leków generycznych. Autorzy zaznaczają przy tym, iż powyższe zasady nie dotyczą substancji innowacyjnych, nieposiadających odpowiedników generycznych na rynku.
W opinii przedstawicieli KLRwP Proponowane rozwiązania są prostsze, bezpieczniejsze, umożliwiają całkowitą automatyzację procesu refundacji i pozwalają na uruchomienie zasad rynkowych wśród producentów leków generycznych.
Przeczytaj także: „Obwieszczenie w sprawie listy leków refundowanych”
