Proteza szkieletowa to jedna z najbardziej zaawansowanych oraz komfortowych metod uzupełniania częściowych braków w uzębieniu. Jest trwała i bardziej estetyczna niż tradycyjne protezy akrylowe. Czym jest proteza szkieletowa? Jakie są wady i zalety takiego rozwiązania? Ile kosztuje proteza szkieletowa? Sprawdzamy!
Współczesna protetyka oferuje wiele metod uzupełniania braków zębowych. Wśród uzupełnień ruchomych na szczególną uwagę zasługują protezy szkieletowe, które stanowią kompromis między funkcjonalnością a estetyką. Oparte na metalowym szkielecie zapewniają stabilność i komfort użytkowania. Stosowane są u pacjentów z częściowym brakiem uzębienia, zwłaszcza w sytuacjach, gdy niemożliwe jest zastosowanie mostów protetycznych.
Czym jest proteza szkieletowa?
Proteza szkieletowa to rodzaj protezy ruchomej, która opiera się na pozostałych zębach naturalnych pacjenta i ma za zadanie uzupełnić braki zębowe. Jej zasadniczą cechą konstrukcyjną jest obecność metalowego szkieletu, zwykle wykonanego ze stopu chromowo-kobaltowego lub chromowo-niklowego, co zapewnia wysoką wytrzymałość mechaniczną przy jednoczesnym ograniczeniu masy. Cechuje się też wysoką biokompatybilnością, co zmniejsza ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych.
W konstrukcji tego nowoczesnego rozwiązania protetycznego można wyróżnić kilka elementów funkcjonalnych: metalową bazę (szkielet), wykonane z akrylu części odwzorowujące dziąsła, elementy zastępujące korony zębowe oraz elementy retencyjne i stabilizujące, takie jak klamry, zasuwy lub zatrzaski. Ułożenie tych elementów jest precyzyjnie projektowane, by zapobiegać przeciążeniom zębów filarowych.
Proteza szkieletowa górna i dolna – kiedy się je stosuje?
Protezy szkieletowe stosuje się u pacjentów z częściowym brakiem uzębienia – pod warunkiem, iż w dobrym stanie zachowane są zęby filarowe, na których można oprzeć elementy retencyjne, a u pacjenta nie występują objawy stanów zapalnych dziąseł. W przypadku rozległych braków lub chorób przyzębia może być konieczne zastosowanie alternatywnych metod protetycznych.
• W protezach górnych metalowy szkielet najczęściej przybiera kształt umożliwiający odsłonięcie części podniebienia twardego, poprawiając komfort mowy, odczuwania smaku i temperatury pokarmu.
• W przypadku protez dolnych konstrukcja opiera się na wyrostkach zębodołowych żuchwy i wymaga precyzyjnego dopasowania ze względu na mniejszą powierzchnię podparcia oraz obecność dynamicznie pracującego języka.
Wskazaniami do zastosowania protezy szkieletowej są m.in. braki uzębienia w odcinkach bocznych, brak możliwości wykonania mostów (np. z powodu braku zębów filarowych w odpowiednich pozycjach), a także przeciwwskazania do leczenia z zastosowaniem implantów, np. przy zbyt małej ilości tkanki kostnej lub chorobach ogólnoustrojowych.
Jak przebiega wykonanie protezy szkieletowej?
Proces wykonania protezy szkieletowej wymaga ścisłej współpracy lekarza stomatologa i technika dentystycznego. Etapy obejmują:
• wstępną diagnostykę – czyli ocenę warunków anatomicznych, stanu zębów filarowych i przyzębia u pacjenta oraz wykonanie badań obrazowych, takich jak pantomogram czy tomografia komputerowa (CBCT),
• pobranie wycisków – może zostać przeprowadzone w sposób tradycyjny, z użyciem mas alginatowych (tzw. wycisk analogowy) lub cyfrowo, z wykorzystaniem skanera wewnątrzustnego (tzw. wycisk cyfrowy),
• projektowanie protezy – może obejmować m.in. montaż modeli w artykulatorze, zaplanowanie rozmieszczenia elementów protezy oraz zaprojektowanie konstrukcji,
• przymiarkę szkieletu – kontrolę dopasowania metalowej części do zębów pacjenta, ocena estetyki i funkcji,
• wykonanie i oddanie protezy – wprowadzenie ewentualnych poprawek i przekazanie gotowej protezy pacjentowi.
Wady i zalety protezy szkieletowej
Proteza szkieletowa posiada szereg zalet wynikających z jej budowy i zasady działania. Przede wszystkim zapewnia znakomitą stabilizację i wysoki komfort użytkowania, ponieważ opiera się na zębach filarowych, a nie tylko na błonie śluzowej. To pozwala na bardziej naturalne rozłożenie sił żucia i zmniejsza ryzyko zaniku wyrostków zębodołowych. Kolejną zaletą jest trwałość – metalowy szkielet jest odporny na pęknięcia i uszkodzenia.
Estetyka protez szkieletowych również stoi na wysokim poziomie, szczególnie przy zastosowaniu zaczepów precyzyjnych zamiast widocznych klamer. Protezy te są bardziej higieniczne niż protezy akrylowe, ponieważ zajmują mniejszą powierzchnię w jamie ustnej pacjenta i nie przylegają do podniebienia na całej jego długości.
Do wad można zaliczyć konieczność obecności zębów filarowych we właściwym stanie oraz stosunkowo wyższy koszt wykonania. Dla niektórych pacjentów obecność metalowych klamer może być nieakceptowalna estetycznie, choć możliwe jest ich ukrycie za linią uśmiechu. W niektórych przypadkach występuje także konieczność okresu adaptacji do nowej protezy, zwłaszcza u osób, które wcześniej nie używały uzupełnień protetycznych.
Jak dbać o protezę szkieletową?
Prawidłowa pielęgnacja protezy szkieletowej ma najważniejsze znaczenie dla jej trwałości oraz zdrowia jamy ustnej. Zatem jak dbać o protezę zębową?
• Codzienne czyszczenie protezy specjalną szczoteczką z włosiem o średniej twardości i środkiem przeznaczonym do protez (należy unikać past do zębów zawierających substancje ścierne).
• Płukanie protezy po każdym posiłku w celu usunięcia resztek pokarmowych i zapobiegania namnażaniu bakterii.
• Przechowywanie protezy na noc w suchym pudełku lub specjalnym roztworze dezynfekcyjnym.
• Regularne szczotkowanie zębów, czyszczenie przestrzeni między zębami.
• Kontrole stomatologiczne co 6 miesięcy w celu oceny stanu protezy i zdrowia jamy ustnej.
Ile kosztuje proteza szkieletowa?
Koszt wykonania protezy szkieletowej w Polsce zależy od liczby brakujących zębów, rodzaju zastosowanych zaczepów, lokalizacji gabinetu oraz renomy pracowni protetycznej. Średnio cena jednej protezy (górnej lub dolnej) wynosi od 2500 do 4500 zł. Protezy z zatrzaskami, zasuwami lub koronami teleskopowymi mogą kosztować choćby powyżej 7000 zł.
Narodowy Fundusz Zdrowia w Polsce nie refunduje protez szkieletowych. Refundowane są jedynie protezy akrylowe całkowite lub częściowe – i to tylko w określonych sytuacjach.
Proteza szkieletowa to funkcjonalne i estetyczne rozwiązanie dla pacjentów z częściowym brakiem uzębienia, którzy nie mogą skorzystać z uzupełnień stałych. Wyróżnia się wysoką trwałością, stabilnością oraz komfortem noszenia, a odpowiednia higiena i regularna kontrola pozwalają utrzymać ją w dobrym stanie przez wiele lat. Choć wiąże się z wyższym kosztem niż klasyczna proteza akrylowa, jej walory funkcjonalne i biomechaniczne sprawiają, iż jest godną rozważenia inwestycją w zdrowie i jakość życia.
