Proteza szkieletowa – czym jest? Zastosowanie, wady i zalety

Proteza szkieletowa to jedna z najbardziej zaawansowanych oraz komfortowych metod uzupełniania częściowych braków w uzębieniu. Jest trwała i bardziej estetyczna niż tradycyjne protezy akrylowe. Czym jest proteza szkieletowa? Jakie są wady i zalety takiego rozwiązania? Ile kosztuje proteza szkieletowa? Sprawdzamy!

Współczesna protetyka oferuje wiele metod uzupełniania braków zębowych. Wśród uzupełnień ruchomych na szczególną uwagę zasługują protezy szkieletowe, które stanowią kompromis między funkcjonalnością a estetyką. Oparte na metalowym szkielecie zapewniają stabilność i komfort użytkowania. Stosowane są u pacjentów z częściowym brakiem uzębienia, zwłaszcza w sytuacjach, gdy niemożliwe jest zastosowanie mostów protetycznych.

Czym jest proteza szkieletowa?

Proteza szkieletowa to rodzaj protezy ruchomej, która opiera się na pozostałych zębach naturalnych pacjenta i ma za zadanie uzupełnić braki zębowe. Jej zasadniczą cechą konstrukcyjną jest obecność metalowego szkieletu, zwykle wykonanego ze stopu chromowo-kobaltowego lub chromowo-niklowego, co zapewnia wysoką wytrzymałość mechaniczną przy jednoczesnym ograniczeniu masy. Cechuje się też wysoką biokompatybilnością, co zmniejsza ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych.

W konstrukcji tego nowoczesnego rozwiązania protetycznego można wyróżnić kilka elementów funkcjonalnych: metalową bazę (szkielet), wykonane z akrylu części odwzorowujące dziąsła, elementy zastępujące korony zębowe oraz elementy retencyjne i stabilizujące, takie jak klamry, zasuwy lub zatrzaski. Ułożenie tych elementów jest precyzyjnie projektowane, by zapobiegać przeciążeniom zębów filarowych.

Proteza szkieletowa górna i dolna – kiedy się je stosuje?

Protezy szkieletowe stosuje się u pacjentów z częściowym brakiem uzębienia – pod warunkiem, że w dobrym stanie zachowane są zęby filarowe, na których można oprzeć elementy retencyjne, a u pacjenta nie występują objawy stanów zapalnych dziąseł. W przypadku rozległych braków lub chorób przyzębia może być konieczne zastosowanie alternatywnych metod protetycznych.

• W protezach górnych metalowy szkielet najczęściej przybiera kształt umożliwiający odsłonięcie części podniebienia twardego, poprawiając komfort mowy, odczuwania smaku i temperatury pokarmu.

• W przypadku protez dolnych konstrukcja opiera się na wyrostkach zębodołowych żuchwy i wymaga precyzyjnego dopasowania ze względu na mniejszą powierzchnię podparcia oraz obecność dynamicznie pracującego języka.

Wskazaniami do zastosowania protezy szkieletowej są m.in. braki uzębienia w odcinkach bocznych, brak możliwości wykonania mostów (np. z powodu braku zębów filarowych w odpowiednich pozycjach), a także przeciwwskazania do leczenia z zastosowaniem implantów, np. przy zbyt małej ilości tkanki kostnej lub chorobach ogólnoustrojowych.

Jak przebiega wykonanie protezy szkieletowej?

Proces wykonania protezy szkieletowej wymaga ścisłej współpracy lekarza stomatologa i technika dentystycznego. Etapy obejmują:

• wstępną diagnostykę – czyli ocenę warunków anatomicznych, stanu zębów filarowych i przyzębia u pacjenta oraz wykonanie badań obrazowych, takich jak pantomogram czy tomografia komputerowa (CBCT),

• pobranie wycisków – może zostać przeprowadzone w sposób tradycyjny, z użyciem mas alginatowych (tzw. wycisk analogowy) lub cyfrowo, z wykorzystaniem skanera wewnątrzustnego (tzw. wycisk cyfrowy),

• projektowanie protezy – może obejmować m.in. montaż modeli w artykulatorze, zaplanowanie rozmieszczenia elementów protezy oraz zaprojektowanie konstrukcji,

• przymiarkę szkieletu – kontrolę dopasowania metalowej części do zębów pacjenta, ocena estetyki i funkcji,

• wykonanie i oddanie protezy – wprowadzenie ewentualnych poprawek i przekazanie gotowej protezy pacjentowi.

Wady i zalety protezy szkieletowej

Proteza szkieletowa posiada szereg zalet wynikających z jej budowy i zasady działania. Przede wszystkim zapewnia znakomitą stabilizację i wysoki komfort użytkowania, ponieważ opiera się na zębach filarowych, a nie tylko na błonie śluzowej. To pozwala na bardziej naturalne rozłożenie sił żucia i zmniejsza ryzyko zaniku wyrostków zębodołowych. Kolejną zaletą jest trwałość – metalowy szkielet jest odporny na pęknięcia i uszkodzenia.

Estetyka protez szkieletowych również stoi na wysokim poziomie, szczególnie przy zastosowaniu zaczepów precyzyjnych zamiast widocznych klamer. Protezy te są bardziej higieniczne niż protezy akrylowe, ponieważ zajmują mniejszą powierzchnię w jamie ustnej pacjenta i nie przylegają do podniebienia na całej jego długości.

Do wad można zaliczyć konieczność obecności zębów filarowych w odpowiednim stanie oraz stosunkowo wyższy koszt wykonania. Dla niektórych pacjentów obecność metalowych klamer może być nieakceptowalna estetycznie, choć możliwe jest ich ukrycie za linią uśmiechu. W niektórych przypadkach występuje także konieczność okresu adaptacji do nowej protezy, zwłaszcza u osób, które wcześniej nie używały uzupełnień protetycznych.

Jak dbać o protezę szkieletową?

Prawidłowa pielęgnacja protezy szkieletowej ma kluczowe znaczenie dla jej trwałości oraz zdrowia jamy ustnej. Zatem jak dbać o protezę zębową?

• Codzienne czyszczenie protezy specjalną szczoteczką z włosiem o średniej twardości i środkiem przeznaczonym do protez (należy unikać past do zębów zawierających substancje ścierne).

• Płukanie protezy po każdym posiłku w celu usunięcia resztek pokarmowych i zapobiegania namnażaniu bakterii.

• Przechowywanie protezy na noc w suchym pudełku lub specjalnym roztworze dezynfekcyjnym.

• Regularne szczotkowanie zębów, czyszczenie przestrzeni między zębami.

• Kontrole stomatologiczne co 6 miesięcy w celu oceny stanu protezy i zdrowia jamy ustnej.

Ile kosztuje proteza szkieletowa?

Koszt wykonania protezy szkieletowej w Polsce zależy od liczby brakujących zębów, rodzaju zastosowanych zaczepów, lokalizacji gabinetu oraz renomy pracowni protetycznej. Średnio cena jednej protezy (górnej lub dolnej) wynosi od 2500 do 4500 zł. Protezy z zatrzaskami, zasuwami lub koronami teleskopowymi mogą kosztować nawet powyżej 7000 zł.

Narodowy Fundusz Zdrowia w Polsce nie refunduje protez szkieletowych. Refundowane są jedynie protezy akrylowe całkowite lub częściowe – i to tylko w określonych sytuacjach.

Proteza szkieletowa to funkcjonalne i estetyczne rozwiązanie dla pacjentów z częściowym brakiem uzębienia, którzy nie mogą skorzystać z uzupełnień stałych. Wyróżnia się wysoką trwałością, stabilnością oraz komfortem noszenia, a odpowiednia higiena i regularna kontrola pozwalają utrzymać ją w dobrym stanie przez wiele lat. Choć wiąże się z wyższym kosztem niż klasyczna proteza akrylowa, jej walory funkcjonalne i biomechaniczne sprawiają, że jest godną rozważenia inwestycją w zdrowie i jakość życia.