Płaskostopie, inaczej koślawość stóp lub stopa płasko-koślawa, jest wadą postawy wykrywaną już w wieku dziecięcym. Do około 4-5 roku życia takie ustawienie stopy jest fizjologiczne ze względu na niewykształcone łuki stopy i nieustabilizowane mięśnie dziecka. jeżeli stopa w odpowiedni momencie nie osiągnie pożądanego wysklepienia należy wdrożyć odpowiednie działania, aby zapobiec dalszemu rozwojowi dysfunkcji.
Płaskostopie – objawy i diagnoza
Pierwszym objawem, który można zauważyć przy koślawości stóp jest przeniesienie obciążenia stopy na jej wewnętrzna krawędź. Przy prawidłowym ukształtowaniu stopy występują trzy równo obciążane punkty podparcia. Są nimi pięta, I oraz V kość śródstopia. Osobom z płaskostopiem obcas buta wyciera się nierównomiernie a na wkładkach silniej wybite są punkty podporu po przyśrodkowej stronie stopy. Nieprawidłowe ustawienie stawów skokowych może przyczyniać się do koślawienia kolan, na co szczególnie narażone są dzieci z hipermobilnością stawów. To wszystko może powodować ból, odciski, nadpotliwość i pieczenie stóp, a w przyszłości zmiany zwyrodnieniowe.
Diagnostyka płaskostopia polega na dokładnym wywiadzie i obejrzeniu wysklepienia stóp zarówno w obciążeniu (na stojąco), jak i w odciążeniu (na siedząco). Ocenia się również całą sylwetkę (w szczególności kolana i biodra), aby wykluczyć inne wady postawy mogące towarzyszyć płaskostopiu. Pomocne jest również komputerowe badanie stóp (pedobarografia), które ujawnia wszelkie asymetrie w budowie i obciążaniu stóp.
Płaskostopie u dzieci – wczesna interwencja
Kluczowe w leczeniu płaskostopia jest szybka reakcja na powstające zmiany. Czym wcześniej wdroży się odpowiednie kroki tym łatwiej będzie przywrócić adekwatne ustawienie kończyn dolnych. U dzieci nie ma jeszcze trwałych zmian strukturalnych w obrębie stóp, więc dysfunkcję da się zniwelować łagodnie i bezinwazyjnie. U dorosłych sprawa jest już trudniejsza ze względu na nieprawidłowo utrwalone mięśnie i więzadła.
Jak leczyć płaskostopie?
Leczenie płaskostopia polega głównie na wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń w celu zrównoważenia dysbalansu mięśniowego. Ćwiczenia mają na celu przywrócenie równomiernego obciążania wszystkich punktów podporu stopy, równowagi i czucia głębokiego. Warto udać się do fizjoterapeuty, który pokaże prawidłowe wykonanie takich ćwiczeń i zaleci odpowiednie przybory. Pomocny jest również kinesiotaping, który wspomoże funkcjonowanie stopy.
Ważnym aspektem jest noszenie obuwia we adekwatnym rozmiarze z elastyczną podeszwą i szerokim czubkiem, żeby stopa mogła wykonywać naturalne i nieskrępowane ruchy. Czasem zaleca się także wkładki ortopedyczne, które utrzymują prawidłowe wysklepienie stopy podczas intensywnej lub długotrwałej aktywności.
Skarpetki na płaskostopie – czy warto?
Skarpetki na płaskostopie dla dzieci są świetnym dopełnieniem terapii tej wady postawy. Dzięki elastycznej taśmie biegnącej przez śródstopie wspomagają one adekwatne ustawienie stopy i pobudzają mięśnie do pracy. Można je stosować zarówno podczas ćwiczeń w domu, jak i podczas codziennych aktywności – nie ograniczają ruchów stopy dziecka. Mogą być także stosowane profilaktycznie u młodych pacjentów.
Skarpetki na płaskostopie dla dorosłych efektywnie angażują mięśnie stóp podczas chodzenia i ćwiczeń. Skutecznie niwelują dyskomfort w stopach wynikający z ich koślawego ustawienia. Przynoszą też ulgę osobom, które dużo przebywają w pozycji stojącej (wspomagają aktywność mięśni i poprawiają drenaż).
Bibliografia:
- Winczewski P., Profilaktyka i korygowanie płaskostopia., Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk, 2018.
