Niepokój, napięcie, uczucie zagrożenia – każdy z nas doświadcza ich w różnych momentach życia. Czasem są odpowiedzią na stresujące wydarzenia, czasem pojawiają się zupełnie bez powodu. I chociaż lęk jest częścią ludzkiego doświadczenia, bywa też paraliżujący, zwłaszcza, gdy wymyka się spod kontroli.
Jak zatem nad nim zapanować, aby nie zdominował naszego życia?
Kiedy lęk przestaje być „normalny”?
Lęk to emocja, która informuje nas o potencjalnym zagrożeniu – to rodzaj wewnętrznego alarmu. Do jego fizycznych objawów należą m.in.: uczucie duszności, napięcie mięśni, kołatanie serca, zaburzenia snu, mdłości czy zawroty głowy. Z czasem organizm przestaje sobie radzić i zaczynają się poważniejsze trudności – nie tylko psychiczne, ale i somatyczne.
Problem zaczyna się wtedy, gdy ten alarm wyje bez przerwy, choćby gdy nie ma ku temu powodu. Przewlekły lęk może utrudniać pracę, budowanie relacji i codzienne funkcjonowanie.
Rodzaje lęku i zaburzeń lękowych
Nie każdy z nas doświadcza lęku w ten sam sposób. Gdy lęk utrzymuje się długo, jest nasilony i wpływa na jakość codziennego funkcjonowania, może to być oznaka zaburzeń lękowych. Wśród ich rodzajów wyróżnia się:
- Lęk napadowy (ataki paniki) – nagłe, powracające epizody intensywnego lęku, przerażenia i poczucia zagrożenia. Zdarzają się z różną częstotliwością i realizowane są zwykle kilka minut, choć mogą utrzymywać się dłużej. Często pojawiają się bez wyraźnego powodu. W czasie ataku paniki osoba może doświadczać objawów fizycznych, takich jak kłucie w klatce piersiowej, szybki i płytki oddech (hiperwentylacja), zimne poty czy zawroty głowy.
- Lęk uogólniony – przewlekłe napięcie i poczucie zagrożenia, które może dotyczyć zarówno konkretnych sytuacji, jak i bardziej ogólnych obaw związanych z codziennym życiem. Osoba zmagająca się z tym rodzajem lęku często odczuwa niepokój choćby wtedy, gdy obiektywnie nie ma ku temu powodów – towarzyszy jej ciągłe wrażenie, iż wydarzy się coś złego, co z założenia próbuje „uprzedzić” swoim zamartwianiem się.
- Fobia – intensywny, irracjonalny strach wobec konkretnego obiektu, sytuacji, zjawiska, miejsca, zwierzęcia czy czynności. Może mieć swoje źródło w traumatycznych doświadczeniach – na przykład lęk przed pająkami (arachnofobia) może rozwinąć się u osoby, która była nimi straszona w dzieciństwie – albo wynikać z predyspozycji genetycznych.
- Fobia społeczna – silny lęk przed codziennymi kontaktami społecznymi. Często bywa mylona z nieśmiałością czy introwertyczną naturą, jednak w rzeczywistości jest znacznie poważniejszym zaburzeniem. Może prowadzić do unikania sytuacji społecznych, a choćby do lęku przed samym wyjściem z domu.
- Lęk separacyjny – głęboki strach przed rozłąką z bliską osobą lub ukochanym zwierzęciem. Chociaż najczęściej występuje u dzieci, może dotyczyć także dorosłych – szczególnie tych, którzy doświadczają trudności z tworzeniem bezpiecznych więzi emocjonalnych.
- Zespół stresu pourazowego (PTSD) -rozwija się w wyniku traumatycznego wydarzenia. Objawy mogą obejmować natrętne wspomnienia, koszmary senne czy tzw. flashbacki (retrospekcje), podczas których osoba ponownie przeżywa dramatyczne doświadczenie – zarówno emocjonalnie, jak i fizycznie.
Jak zapanować nad lękiem?
Nie istnieje jeden uniwersalny sposób na pozbycie się lęku – ale istnieją strategie, które pomagają odzyskać spokój:
- Nazwij to, co czujesz – uświadomienie sobie źródła lęku to pierwszy krok do zmniejszenia jego intensywności.
- Wprowadź do swojego życia więcej uważności – proste ćwiczenia oddechowe, chwile ciszy, techniki mindfulness pomagają zredukować napięcie.
- Wzmocnij swoje ciało – regularny sen, zdrowa dieta i aktywność fizyczna znacząco wpływają na odporność psychiczną.
- Nie izoluj się – rozmowa z kimś zaufanym lub osobą z podobnym doświadczeniem może przynieść ulgę – i nową perspektywę na przyszłość.
- Zadbaj o równowagę – planuj czas na obowiązki i regenerację. Przeciążony system nerwowy szybciej reaguje lękiem.
Pamiętaj – nie jesteś sam
Z lękiem można się nauczyć żyć – nie jako z wrogiem, ale z częścią siebie, która chce Cię chronić. jeżeli jednak czujesz, iż lęk przejmuje kontrolę, warto porozmawiać z terapeutą. Profesjonalna pomoc to nie słabość, tylko mądrość i odpowiedzialność wobec siebie.
Artykuł sponsorowany
