Onkoserwis – publikujemy kolejną serię interesujących doniesień oraz ciekawych aktualności ze świata onkologii, które zostały zebrane przez ekspertów Polskiej Ligii Walki z Rakiem. Przegląd wiadomości onkologicznych opublikowanych na łamach prestiżowych czasopism oraz serwisów medycznych – listopad 2024.
Zapraszamy do lektury!
Onkoserwis – listopad 2024
Agoniści receptora GLP-1 nie zwiększają ryzyka nowotworów przewodu pokarmowego
W ostatnich latach dużą popularność w leczeniu cukrzycy i otyłości zdobyły leki z grupy agonistów receptora GLP-1 (Glucagon-like peptide-1). Pojedyncze publikacje z badań przedklinicznych wskazujące na ich możliwy związek ze wzrostem zachorowalności na nowotwory, wywołały niepokój zarówno wśród chorych, jak i lekarzy.
W Pharmacological Research opublikowano metaanalizę 90 badań z randomizacją, w których oceniono wpływ tej grupy leków na ryzyko rozwoju nowotworów przewodu pokarmowego. W badaniach wzięło udział blisko 125 tys. chorych, których obserwowano przez średnio 3 lata. Nie wykazano zwiększonej zachorowalności na raka przewodu pokarmowego u osób stosujących agonisty receptora GLP-1, niezależnie od ich mechanizmu działania, drogi podawania czy wskazań leczniczych. Ze względu na krótki czas obserwacji sugerowane są dalsze badania celem potwierdzenia długoterminowego bezpieczeństwa tej grupy leków.
źródło: www.sciencedirect.com/science
Matematyczne modelowanie wskazuje na związek pestycydów z zachorowaniami na nowotwory
Rosnące wraz z populacją światową zapotrzebowanie na żywność doprowadziło do upowszechnienia stosowania pestycydów zwiększających wydajność upraw roślinnych. Substancje te nie są jednak pozbawione zagrożeń. Dotychczas udowodniono ich związek ze wzrostem zachorowalności na choroby neurologiczne (np. chorobę Parkinsona), nowotwory oraz zaburzenia układu odpornościowego. Wszystkie te badania przeprowadzano jednak wyłącznie na populacjach chorych narażonych na wysokie stężenie pestycydów.
Amerykańscy naukowcy opublikowali wyniki populacyjnego badania, w którym dzięki matematycznego modelu oszacowano wpływ pestycydów na ogół społeczeństwa. Dane pochodziły z przeprowadzonej w 2019 r. ankiety obejmującej 69 pestycydów zastosowanych w 3143 regionach USA. Z bazy National Institutes of Health and the Centers for Disease Control and Prevention uzyskano informacje o zachorowalności na nowotwory w latach 2015-2019.
Model uwzględnił również dodatkowe czynniki, takie jak palenie papierosów, użytkowanie gruntów rolnych czy Social Vulnerability Index. Słynący z upraw kukurydzy rejon środkowo-zachodni był najbardziej narażony na pestycydy. W porównaniu do rejonów o najniższych stężeniach odnotowano tam o 154 tys. więcej zachorowań na nowotwory. Pestycydy odpowiadały za wyższą o ponad 154% zachorowalności na chłoniaki nie-hodgkinowskie, 20% na białaczki i 19% na raki pęcherza moczowego niż papierosy.
źródło: www.jim.fr
Pogorszenie funkcji poznawczych po napromienianiu mózgu jest w znacznym odsetku odwracalne
Podczas tegorocznego kongresu Amerykańskiego Towarzystwa Radioterapii Onkologicznej przedstawiono wyniki badania oceniającego funkcje poznawcze u chorych na nowotwory mózgu. Analizie poddano trzy badania z randomizacją, w których porównywano klasyczne napromienianie całego mózgowia z techniką stereotaktyczną lub z oszczędzeniem struktur hipokampa.
Spośród 288 chorych, u których doszło do pogorszenia funkcji poznawczych po radioterapii, powrót do normy po 6 miesiącach i po roku odnotowano u odpowiednio 38% i 42% pacjentów. U dwóch trzecich chorych, którzy wykonywali testy poznawcze przez 2 lata po napromienianiu mózgu, doszło do trwałej poprawy. U 80% pacjentów odnotowano poprawę w co najmniej jednym wcześniej nieudanym teście poznawczym. Prawdopodobieństwo pełnego odzyskania zdolności poznawczych było znacznie większe u chorych, którzy otrzymali napromienianie stereotaktyczne.
źródło: www.astro.org
Dożylna terapia opioidami może być skuteczniejsza i bardziej satysfakcjonująca dla chorych niż standardowe leczenie doustne
Doustna morfina o przedłużonym działaniu jest podstawowym lekiem stosowanym w leczeniu bólów nowotworowych. Podczas tegorocznego kongresu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej zaprezentowano wyniki chińskiego badania, w którym porównano doustną morfinę z leczeniem dożylnym (hydromorfon), kontrolowanym przez chorego.
Okazało się, iż dożylne podawanie leków dostosowane do życzenia pacjenta było klinicznie skuteczniejsze niż standardowa terapia. W grupie chorych nieotrzymujących w ostatnim miesiącu regularnie opioidów, samodzielne wstrzyknięcia leku były równie skuteczne, jak jego ciągły wlew połączony z dodatkowymi dawkami na żądanie. Chorzy otrzymujący leczenie dożylne mieli znamiennie mniej działań niepożądanych (w tym zaparć, nudności, wymiotów, zawrotów głowy i senności) niż chorzy leczeni doustnie.
źródło: oncologypro.esmo.org/meeting-resources/esmo-congress-2024
Coraz więcej młodych osób choruje na nowotwory
Na tegorocznym kongresie Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej poruszono temat wzrastające liczby nowotworów u młodych osób. W ciągu ostatnich trzech dekad liczba nowotworów u osób poniżej 50. roku życia wzrosła o 79%. Dotyczy to szczególnie nowotworów przewodu pokarmowego, co prawdopodobnie związane jest z epidemią otyłości, niezdrową dietą oraz siedzącym stylem życia od wczesnodziecięcych lat. Osoby, które zachorowały na nowotwór w młodym wieku i zostały z niego wyleczone, mają w przyszłości większe ryzyko zachorowania na kolejny nowotwór oraz rozwoju chorób przewlekłych, szczególnie chorób sercowo-naczyniowych. W związku z tym wymagają one ścisłej kontroli lekarskiej choćby wiele lat po zakończeniu leczenia onkologicznego.
źródło: www.medscape.com
Wysokie dawki witaminy D3 nie poprawiają wyników leczenia raka jelita grubego
Od wielu lat toczą się dyskusje nad wpływem witaminy D3 na wyniki leczenia raka jelita grubego. Badanie 2 fazy SUNSHINE przyniosło obiecujące wyniki, jednak obejmowało małą liczbę chorych i wymagało potwierdzenia w badaniu III fazy. Na tegorocznym kongresie Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej zaprezentowano wyniki badania SOLARIS, w którym wzięło udział 455 chorych z wcześniej nieleczonym miejscowo zaawansowanym lub rozsianym rakiem jelita grubego.
Chorych losowo przydzielano do dwóch grup. Pierwsza, poza standardową chemioterapią, przez 2 tygodnie otrzymywała wysokie (8000 IU/dobę) dawki witaminy D3, a następnie dawkę podtrzymującą 4000 IU/dobę. Druga grupa, poza standardową chemioterapią otrzymywała witaminę D3 w dawce 400 UI/dobę. Po 20 miesiącach obserwacji nie zauważono pomiędzy grupami istotnych różnic w czasie do progresji nowotworu i czasie całkowitego przeżycia.
Analiza podgrup sugeruje pewną korzyść ze stosowania wysokich dawek witaminy D3 u chorych z lewostronną lokalizacją nowotworu, Autorzy pracy nie zalecają jednak suplementacji witaminy D3 w wysokich dawkach w tej grupie i podkreślają konieczności dalszych badań.
źródło: www.medscape.com
Nadmierna masa ciała zwiększa ryzyko drugiego nowotworu
Osoby z otyłością i nadwagą mają zwiększone ryzyko nowotworów związanych z otyłością, między innymi raka trzonu macicy, trzustki, jelita grubego oraz dróg żółciowych. W badaniu opublikowanym w JAMA Network Open przeanalizowano dane ponad 26 tysięcy osób po zakończonym skutecznym leczeniu onkologicznym. W chwili rozpoznania pierwszego nowotworu 43% osób miało nadwagę, a 17% otyłość. Po 8 latach obserwacji u ponad 3 700 osób rozpoznano drugi nowotwór, w tym u 33% związany z otyłością. W porównaniu do osób z prawidłowym BMI (body mass index) osoby z nadwagą miały o 15% wyższe ryzyko drugiego pierwotnego nowotworu, a osoby z otyłością o 34%. Ryzyko nowotworów związanych z otyłością było jeszcze wyższe – odpowiednio 40% dla osób z nadwagą i 78% dla osób z otyłością.
Autorzy pracy podkreślają konieczność prowadzenia ścisłego nadzoru pod kątem zachorowania na drugi pierwotny nowotwór u osób po leczeniu onkologicznym. Dodatkowo zalecają dbanie o zdrowy styl życia i utrzymywanie prawidłowej masy ciała.
źródło: jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen
Operacja bariatryczna zmniejsza ryzyko raka trzustki
Rak trzustki jest jednym z gorzej rokujących nowotworów, który u większości chorych już w momencie rozpoznania nie kwalifikuje się do radykalnego leczenia. Ryzyko zachorowania na ten nowotwór zwiększają otyłość i cukrzyca typu 2. W metaanalizie opublikowanej w czasopiśmie Diabetes/Metabolism Research and Reviews sprawdzono, czy operacja bariatryczna, która zmniejsza otyłość poprzez redukcję objętości żołądka, zmniejsza ryzyko zachorowania na raka trzustki. Uwzględniono 12 badań z udziałem ponad 3,7 miliona osób, spośród których ponad 650 tysięcy poddało się operacji bariatrycznej.
Zauważono, iż osoby które poddały się operacji bariatrycznej miały o 56% niższe ryzyko zachorowania na raka trzustki od osób, które nie przeszły tego zabiegu, Korzyść z operacji odnosiły zarówno osoby obciążone, jak i nie obciążone cukrzycą typu 2.
źródło: onlinelibrary.wiley.com
opracowanie: Onkoserwis – serwis onkologiczny dla dziennikarzy – Polska Liga Walki z Rakiem
Post Onkoserwis – doniesienia z zakresu onkologii – listopad 2024 pojawił się poraz pierwszy w Zwrotnikraka.pl.
