Wykorzystanie przypraw w kuchni to doskonały sposób nie tylko na wzbogacenie smaku potraw, ale także na podniesienie ich wartości zdrowotnej. Przyprawy takie jak kurkuma, cynamon i imbir oferują szereg korzyści zdrowotnych, które mogą wspierać zdrowie serca, poprawiać trawienie, a choćby pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi. Przyjrzyjmy się bliżej kilku przyprawom, które wyróżniają się wyjątkowymi adekwatnościami zdrowotnymi.
Kurkuma (Indie)
adekwatności: kurkuma jest ceniona za swoje silne adekwatności przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwnowotworowe. Pomaga w poprawie funkcjonowania układu trawiennego, wspiera zdrowie wątroby oraz może zmniejszać ryzyko chorób serca. Kurkuma wpływa także na poprawę funkcji poznawczych i może wspierać zdrowie stawów.Reklama
Kurkuma, czyli złota przyprawa
Kurkuma, znana także jako "złota przyprawa", zawdzięcza swoją nazwę nie tylko intensywnemu kolorowi, ale także licznym adekwatnościom zdrowotnym. Jej największe plantacje znajdują się na terenach Indii. Jej najważniejszy składnik, kurkumina, to silny antyoksydant, który posiada działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze, a także neuroprotekcyjne. Dzięki tym adekwatnościom, kurkuma może być pomocna w zapobieganiu wielu chorobom, takim jak miażdżyca, cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, schorzenia neurodegeneracyjne oraz nowotwory.
Kurkumina może być także pomocna w prewencji raka żołądka. Jej adekwatności przeciwzapalne i przeciwutleniające mogą chronić błonę śluzową żołądka przed uszkodzeniami spowodowanymi m.in. przez niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) oraz przed krwawieniami wywołanymi stresem.
Kurkumina wykazuje również działanie antybakteryjne, co może przyczynić się do hamowania infekcji Helicobacter pylori. Badania na modelu mysim wykazały, iż kurkumina zmniejsza ekspresję cytokin zapalnych i chemokin poprzez oddziaływanie z receptorami Toll-podobnymi (TLR) oraz białkiem MyD88.
Jedną z głównych zalet kurkuminy jest jej bezpieczeństwo. Badania na ludziach i zwierzętach potwierdzają, iż kurkuma i kurkumina są nietoksyczne. Jednak jej biodostępność stanowi problem z powodu słabej rozpuszczalności i wchłaniania, szybkiego metabolizmu i szybkiej eliminacji z organizmu. Dlatego kurkuma jest często stosowana z pieprzem, ponieważ pieprz zawiera piperynę, która znacząco zwiększa biodostępność kurkuminy.
Jak stosować kurkumę? Kurkuma doskonale nadaje się do gulaszy mięsnych i warzywnych, idealnie komponuje się również z azjatyckimi zupami. Można jej użyć do barwienia ryżu, a także jako naturalny barwnik do ciasta na pierogi oraz do różnych wypieków, zarówno słodkich, jak i słonych.
Cynamon (Sri Lanka)
adekwatności: cynamon charakteryzuje się silnymi adekwatnościami przeciwutleniającymi, przeciwzapalnymi i przeciwnowotworowymi. Pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu, reguluje ciśnienie krwi oraz wspiera zdrowie układu krążenia. Cynamon może również zwiększać wrażliwość komórek na insulinę, co przyczynia się do lepszej kontroli poziomu cukru we krwi i może zapobiegać rozwojowi cukrzycy.
Cynamon - silny przeciwutleniacz
Cynamon cejloński pochodzi ze Sri Lanki i południowych części Indii. Pozyskuje się go z wewnętrznej kory drzewa cynamonowego. W porze deszczowej kora jest zdejmowana z drzewa i poddawana fermentacji. Następnie suszy się ją, co powoduje, iż zwija się w charakterystyczne rulony i nabiera brązowego koloru. Cynamon jest sprzedawany w formie lasek lub po zmieleniu - jako gotowy proszek.
Cynamon zawiera aktywne związki takie jak eugenol, aldehyd cynamonowy, beta-kariofilen oraz tlenek beta-kariofilenu.
W codziennej diecie wystarczy niewielka ilość cynamonu, aby obniżyć poziom złego cholesterolu oraz wyregulować ciśnienie krwi. Dzięki zawartości antyoksydantów, cynamon chroni organizm przed stresem i wolnymi rodnikami, co pozytywnie wpływa na układ krwionośny i inne narządy wewnętrzne.
Ekstrakt z kory cynamonu zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, pobudzając receptory insuliny i pomagając im się regenerować oraz zwiększać swoją ilość na powierzchni komórek. Związki zawarte w cynamonie, takie jak aldehyd cynamonowy, hamują enzym dezaktywujący receptory insulinowe, co zwiększa zdolność komórek do wykorzystania glukozy. Regularne spożywanie cynamonu w diecie pomaga również zapobiegać rozwojowi cukrzycy.
Imbir (Chiny, Indie)
adekwatności: imbir jest znany ze swoich adekwatności przeciwwirusowych, przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Pomaga w obniżeniu poziomu trójglicerydów i cholesterolu LDL, a także może zwiększać poziom cholesterolu HDL. Imbir wspiera regulację poziomu cukru we krwi i łagodzi objawy niestrawności oraz porannych mdłości. Działa także kojąco na bóle migrenowe i może zmniejszać ryzyko chorób serca.
Imbir pochodzi obszaru południowo-wschodniej Azji od Indii po wschodnie Chiny oraz Nową Gwineę. Zawiera on około 400 związków bioaktywnych, z których część posiada adekwatności przeciwnowotworowe.
Imbir, zarówno w formie świeżej, jak i suszonej (zmielonej), jest szeroko stosowany w kuchni azjatyckiej. Dodaje się go do różnych potraw, takich jak ciasta, sosy, pasztety, a także sałatki.
Jego adekwatności zdrowotne wynikają głównie z obecności substancji bioaktywnych, takich jak gingerol i shogaol. Przypisuje się im działanie przeciwnowotworowe, przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwalergiczne.
Badania wykazują, iż imbir skutecznie obniża poziom trójglicerydów i cholesterolu LDL, jednocześnie zwiększając poziom cholesterolu HDL. Istnieją również sugestie, iż ma adekwatności przeciwcukrzycowe, pomagając regulować poziom cukru we krwi i zmniejszać ryzyko chorób serca u osób z cukrzycą typu 2. Imbir jest używany w leczeniu niestrawności, łagodzeniu porannych mdłości u kobiet w ciąży oraz bóli menstruacyjnych. Działa również kojąco na bóle migrenowe.
Imbir jest również stosowany w profilaktyce raka żołądka. Ekstrakt z imbiru gotowany na parze wykazuje działanie przeciwzapalne: hamuje syntezę interleukiny (IL)-8, czynnika martwicy nowotworu α (TNF-α), IL-6, indukowalnych NOS (iNOS) i interferonu gamma (IFN-γ). Dodatkowo, blokuje szlak sygnalizacyjny czynnika jądrowego kappa B (NF-κB) oraz zmniejsza produkcję tlenku azotu i aktywność mieloperoksydazy w komórkach nabłonka żołądka zakażonych H. pylori. Dzięki temu ekstrakt z imbiru może hamować ostre zapalenie błony śluzowej żołądka, czy przewlekłe zapalenie błony śluzowej i podśluzowej.
Czosnek (Bliski Wschód, Chiny)
adekwatności: czosnek jest znany ze swoich silnych adekwatności przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybiczych. Obniża ciśnienie krwi, poprawia poziom cholesterolu i zmniejsza ryzyko chorób serca. Wspiera układ odpornościowy i działa detoksykująco.
Czosnek uprawiany jest już od ponad pięciu tysięcy lat. Z Chin dotarł do Europy i Afryki. Od dawna jest znany ze swoich prozdrowotnych adekwatności. Jego korzyści zdrowotne wynikają z działania immunomodulacyjnego i przeciwzapalnego, które osiąga poprzez stymulację makrofagów, limfocytów, komórek NK (ang. natural killer), komórek dendrytycznych i eozynofilów. Mechanizmy te obejmują modulację wydzielania cytokin, produkcję immunoglobulin, fagocytozę oraz aktywację makrofagów. Czosnek wykazuje również adekwatności przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzakrzepowe, przeciwnowotworowe, hipoglikemiczne i hipolipidemiczne.
W ząbkach czosnku znajdziemy m.in. witaminę C, witaminę B1, oraz mikro- i makroelementy takie jak potas, żelazo, magnez i fosfor. Zawierają one również dużą ilość związków siarki, które nadają czosnkowi charakterystyczny zapach i mają działanie bakteriobójcze. Główną substancją aktywną czosnku jest alliina, której metabolity wpływają na spowolnienie agregacji płytek krwi, wykazując działanie przeciwzakrzepowe.
Związki zawarte w czosnku mają potencjalne zastosowanie w profilaktyce i leczeniu raka żołądka. Jednym z tych związków jest allicyna, która indukuje apoptozę komórek raka żołądka poprzez uwalnianie cytochromu z mitochondriów, hydroksylację kaspaz oraz aktywację szlaku kinazy białkowej aktywowanej mitogenami p38 (MAPK) i kaspazy 3.
Istnieje wiele sposobów na wykorzystanie i przygotowanie czosnku. jeżeli jednak jego nieprzyjemny zapach staje się problematyczny, można sobie z tym poradzić. Gotowany, pieczony lub smażony czosnek traci intensywny zapach. Można go również złagodzić, dodając do potraw natkę pietruszki, liście pokrzywy lub szczawik. Pomocne mogą być również jabłka, ziarna palonej kawy, nasiona kolendry czy kardamonu, a także szklanka mleka.
Czarnuszka (Irak, Turcja)
adekwatności: czarnuszka jest ceniona za swoje silne adekwatności przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwutleniające. Pomaga w obniżeniu poziomu cukru we krwi, wspiera zdrowie serca, a także poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego. Działa również wspomagająco w detoksykacji organizmu.
Czarnuszka zawiera wiele cennych dla zdrowia związków. Najważniejszym z nich są tymochinony, które wykazują potencjał przeciwnowotworowy, przeciwwirusowy i przeciwbakteryjny. Roślina ta zawiera także flawonoidy, które są silnymi przeciwutleniaczami i pomagają w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki. Olej z nasion czarnuszki jest bogaty w kwasy tłuszczowe, w tym kwasy omega-3 i omega-6, co jest korzystne dla zdrowia serca i układu krążenia. Czarnuszka zawiera także różne minerały - żelazo, magnez, potas, cynk, miedź, wapń, fosfor i selen. Jest też źródłem witamin, w tym witaminy A, witaminy B1 (tiaminy), witaminy B3 (niacyny), witaminy B6 (pirydoksyny) i witaminy C.
Czarnuszka wykazuje również skuteczność w zwalczaniu zakażeń H. pylori. W badaniu z 2016 roku nasiona czarnuszki w dawce 2 g/dzień, podawane razem z 40 mg/dzień omeprazolu, wykazywały działanie kliniczne przeciwko H. pylori porównywalne z terapią potrójną. Badano także połączenie czarnuszki (6 g/dzień) z miodem (12 g/dzień), które również wykazało skuteczność w zwalczaniu H. pylori.
Galangal (Południowo-Wschodnia Azja)
adekwatności: galangal znany jest znany ze swoich adekwatności przeciwzapalnych, przeciwbakteryjnych i przeciwwirusowych. Pomaga w łagodzeniu problemów trawiennych, wspiera zdrowie serca oraz działa antyoksydacyjnie, wspomagając detoksykację organizmu.
Galangal to roślina z rodziny imbirowatych, pochodząca z Azji Południowo-Wschodniej. W kuchniach tajskiej i indonezyjskiej jest używana od wieków jako przyprawa do zup, sosów, ryb i mięs. Galangal zawiera liczne związki fenolowe, w tym kwasy i flawonoidy, z dominującą galanginą. Inne obecne flawonoidy to kaempferyd, 3-metoksylo-galangina, kemferol i pinocembryna.
Galangal wspomaga układ pokarmowy, łagodząc problemy z trawieniem, zwalczając wzdęcia i mdłości oraz przyspieszając metabolizm. Obniża poziom cukru we krwi, co czyni ją korzystną dla diabetyków. Galangal wspiera również układ odpornościowy i ma działanie antynowotworowe dzięki flawonoidom, które hamują wzrost komórek rakowych. Antyoksydanty w galangalu pomagają opóźnić starzenie się skóry, a roślina korzystnie wpływa na kondycję włosów. Sok z galangalu, bogaty w fosfor i cynk, wzmacnia włosy i zwalcza łupież, a także może być używany w leczeniu poparzeń - plasterek świeżego galangalu złagodzi ból i przyspieszy proces gojenia ran.
Badania nad zastosowaniem galangalu obejmują również leczenie nowotworów, chorób przewodu pokarmowego, cukrzycy, otyłości, reumatoidalnego zapalenia stawów, neuropatii i osteoporozy.
Badania sugerują, iż galangina może być obiecująca w terapii raka żołądka. Wyniki wskazują, iż galangina zmniejsza żywotność komórek GC MGC 803 poprzez indukcję zarówno wczesnej, jak i późnej apoptozy, hamowanie proliferacji komórek oraz zmniejszanie ich żywotności poprzez modulację aktywności STAT3 i zwiększenie produkcji ROS in vitro, przy jednoczesnym niskim wpływie na normalne komórki.
Kolendra (Azja Południowa)
adekwatności: kolendra jest znana ze swoich adekwatności przeciwbakteryjnych, przeciwzapalnych i przeciwutleniających. Pomaga w poprawie trawienia, regulacji poziomu cukru we krwi oraz wspiera zdrowie serca. Działa również detoksykująco, wspomagając eliminację toksyn z organizmu.
Kolendra siewna (coriandrum sativum) to roślina zielarska o charakterystycznym aromacie i smaku, którą wykorzystuje się zarówno jako przyprawę kulinarną, jak i w medycynie naturalnej.
Kolendra jest także źródłem witamin (zawiera m.in. witaminę A, witaminę K, witaminy z grupy B) oraz minerałów (zawiera żelazo, magnez, wapń), wspomagając ogólne zdrowie organizmu.
Kolendra wykazuje także działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne co może pomagać w walce z niektórymi infekcjami. Kolendra wspiera procesy trawienne, pomaga w poprawie apetytu oraz redukuje dolegliwości żołądkowe i wzdęcia. Ze względu na zawartość przeciwutleniaczy, takich jak witamina C i flawonoidy, pomaga chronić komórki przed stresem oksydacyjnym.
Wasabi (Japonia)
adekwatności: wasabi ma silne adekwatności antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwzapalne. Wspomaga zdrowie układu oddechowego, przyspiesza metabolizm i może pomóc w łagodzeniu objawów przeziębienia. Działa również jako naturalny środek detoksykujący.
Wasabi, znany także jako chrzan japoński, jest rośliną spokrewnioną z kapustą, która rośnie naturalnie w chłodnych, zacienionych strumieniach górskich oraz na nieużywanych polach ryżowych między sezonami upraw. Najcenniejszą częścią tej rośliny są kłącza, które, podobnie jak korzeń chrzanu, są używane w kuchni. Aby wydobyć pełnię ostrości i smaku, kłącza muszą być starta na tarce; w przeciwnym razie ich smak jest cierpki. Oprócz kłączy, w kulinariach wykorzystuje się także liście wasabi.
Wasabi wykazuje działanie antyproliferacyjne, przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, neuroprotekcyjne i przeciwutleniające.
100 gramów wasabi dostarcza około 100 kalorii oraz błonnik, białko i tłuszcze. Roślina ta jest bogata w potas, sód, wapń, fosfor, żelazo i cynk. Zawiera także witaminy, w tym witaminę A, C oraz witaminy z grupy B.
Wasabi posiada również adekwatności, które mogą hamować wzrost komórek nowotworowych. Badania sugerują, iż może ono pomóc w zapobieganiu rozwojowi raka piersi, żołądka oraz czerniaka. najważniejsze w tym działaniu są izotiocyjaniany obecne w wasabi, które neutralizują wolne rodniki w organizmie, odpowiedzialne za rozwój komórek rakowych.
Źródło:https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC11049028/
CZYTAJ TAKŻE:
