Nadwrażliwość zębów to problem, który dotyka milionów osób na całym świecie, wywołując dyskomfort i ból podczas codziennego spożywania posiłków czy picia napojów. Czym jest nadwrażliwość zębów? Jakie są jej przyczyny i objawy? Jak można leczyć nadwrażliwość zębów? Odpowiadamy na te i inne pytania!
Nadwrażliwość zębów to przypadłość, która może znacząco obniżyć jakość życia. Silny, ostry, przeszywający ból zębów pojawiający się podczas kontaktu z zimnymi, gorącymi, kwaśnymi czy słodkimi substancjami może w dużym stopniu wpłynąć na codzienne funkcjonowanie. I choć nadwrażliwość zębów nie zawsze musi być poważną dolegliwością, to jednak nie wolno jej ignorować, bo nieleczona w wielu przypadkach prowadzi do powikłań.
Nadwrażliwość zębów. Czym jest?
Nadwrażliwość zębów to stan charakteryzujący się nagłym, krótkotrwałym, ale jednocześnie ostrym bólem zębów, który pojawia się w odpowiedzi na bodźce termiczne, chemiczne, mechaniczne lub osmotyczne. Ból ten wynika z odsłonięcia zębiny – tkanki zlokalizowanej pod szkliwem i cementem korzeniowym, w której znajdują się kanaliki zębinowe.
Nadwrażliwość może występować w każdej grupie wiekowej – jeszcze niedawno dolegliwość tą kojarzono głównie z osobami dorosłymi, ale coraz częściej diagnozowana jest także u dzieci i młodzieży. Ma na to wpływ m.in. współczesny styl życia, nawyki dietetyczne oraz nieprawidłowości w zakresie codziennej higieny jamy ustnej.
Najczęstsze przyczyny nadwrażliwości zębów
Nadwrażliwość zębów może wynikać z wielu przyczyn. Do najczęściej występujących należą:
• cofanie się dziąseł – często spowodowane chorobami przyzębia lub zbyt silnym szczotkowaniem zębów, które prowadzi do odsłonięcia szyjek zębowych, a następnie korzeni zębów,
• mechaniczne uszkodzenia szkliwa – np. na skutek niewłaściwej techniki mycia zębów, stosowania szczoteczek ze zbyt twardym włosiem albo past o wysokim współczynniku ścieralności,
• nieleczony buksizm – nawykowe, patologiczne zgrzytanie i zaciskanie zębów, np. na skutek przewlekłego stresu, prowadzi do ścierania tkanek twardych zębów, a w efekcie do odsłonięcia zębiny,
• kwasowa erozja szkliwa – czyli jego uszkodzenie będące skutkiem spożywania dużych ilości kwaśnych pokarmów i napojów (np. cytrusów, napojów gazowanych, kwaśnych soków),
• choroby przyzębia – stany zapalne dziąseł i przyzębia mogą prowadzić do utraty tkanki otaczającej ząb, odsłaniając korzenie,
• niektóre zabiegi stomatologiczne – np. wybielanie zębów, usuwanie kamienia nazębnego (skaling), leczenie protetyczne i ortodontyczne – mogą one powodować czasową, przejściową nadwrażliwość zębów.
Jak objawia się nadmierna wrażliwość zębów?
Objawy nadwrażliwości zębów są charakterystyczne i łatwe do rozpoznania. Do najczęstszych należą:
• ból zębów – krótkotrwały, ale ostry i przeszywający ból pojawiający się w odpowiedzi na bodźce, takie jak zimne napoje, gorące potrawy, słodycze czy kwaśne produkty,
• dyskomfort podczas szczotkowania – uczucie bólu podczas mycia zębów, zwłaszcza przy użyciu szczoteczki z twardym włosiem,
• nadwrażliwość na dotyk – ból pojawiający się przy nacisku na ząb, np. podczas jedzenia twardych pokarmów.
Warto podkreślić, iż objawy te mogą nasilać się w określonych sytuacjach, takich jak nagłe zmiany temperatury w jamie ustnej czy intensywna higiena jamy ustnej. U niektórych osób nadwrażliwość może występować okresowo, zaś u innych utrzymywać się przez dłuższy czas, co wymaga szczegółowej diagnostyki.
Sposoby leczenia nadwrażliwych zębów, które może zaproponować dentysta
Współczesna stomatologia ma wiele skutecznych metod leczenia nadwrażliwości zębiny. najważniejsze jest to, by nie bagatelizować tej dolegliwości i zgłosić się do lekarza dentysty zanim wywoła komplikacje. Stomatolog podczas wizyty przeprowadzi dokładny wywiad i badanie kliniczne, aby określić przyczynę problemu oraz dobrać odpowiednią metodę leczenia.
W początkowych stadiach nadwrażliwości, gdy nie ma ona charakteru przewlekłego ani nawracającego, w warunkach gabinetowych przeprowadzona może zostać fluoryzacja, która polega na aplikacji na powierzchnię zębów żelu, pianki lub lakieru fluorkowego. Fluor wzmacnia szkliwo, zmniejszając przenikalność bodźców do kanalików zębinowych. Alternatywą są preparaty uszczelniające, które zamykają kanaliki zębinowe i eliminują nadwrażliwość. W niektórych przypadkach stosuje się lakowanie – pokrycie odsłoniętej zębiny specjalnymi lakierami ochronnymi, które tworzą barierę przed działaniem bodźców termicznych i chemicznych.
Jeśli nadwrażliwość jest spowodowana stwierdzonymi uszkodzeniami szkliwa, stomatolog może przeprowadzić leczenie zachowawcze, polegające na wypełnieniu ubytku np. materiałem kompozytowym. W przypadku zaawansowanych zmian będących efektem recesji dziąsłowych, wdrożone może zostać leczenie chirurgiczne, np. zabiegi regeneracyjne, które przywracają odpowiednie pokrycie korzeni zębów. Dla osób z bruksizmem wskazane są indywidualnie dopasowane szyny ochronne na zęby, które minimalizują uszkodzenia spowodowane tarciem albo zaciskaniem zębów.
Domowe sposoby łagodzenia nadwrażliwości zębów
Obok zabiegów profesjonalnych, w leczeniu nadwrażliwości zębów bardzo ważne są wspomagające domowe sposoby, przede wszystkim prawidłowa higiena jamy ustnej z zastosowaniem odpowiednich środków i akcesoriów. Pacjenci z nadwrażliwością powinni używać szczoteczek z miękkim włosiem, a także szczotkować zęby w taki sposób, by nie powodować uszkodzeń szkliwa – w doborze i nauce odpowiedniej techniki pomoże dentysta lub higienistka stomatologiczna.
Podobnie wygląda kwestia doboru pasty do zębów – na rynku znaleźć można wiele produktów przeznaczonych do zębów wrażliwych. Zawierają one m.in. azotan potasu, fluorek cyny lub hydroksyapatyt, które skutecznie zamykają kanaliki zębinowe i redukują ból. Do codziennej higieny warto również włączyć płukanki z fluorem, które wzmacniają szkliwo oraz chronią zęby przed działaniem kwasów.
Ważnym krokiem w walce z nadwrażliwością jest ponadto zmiana nawyków żywieniowych. Wskazane może być np. wyeliminowanie, a przynajmniej ograniczenie spożycia kwaśnych produktów, co zapobiega dalszej erozji szkliwa. Zaleca się natomiast włączenie do diety produktów bogatych w wapń i fosfor, które wspierają remineralizację zębów.
Nadwrażliwość zębów to dolegliwość, która może znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie, jednak dzięki odpowiedniej diagnostyce i leczeniu można skutecznie złagodzić jej objawy. Kluczem do sukcesu jest prawidłowa higiena jamy ustnej, unikanie czynników sprzyjających uszkodzeniom szkliwa oraz regularne wizyty u stomatologa.
