Obciążenie wątroby spowodowane nadmiarem słodkich owoców
Owoce często postrzegane są jako zdrowa przekąska lub lepsza alternatywa dla słodyczy. Jednak nadmierne, codzienne spożywanie bardzo słodkich owoców może wpływać negatywnie na wyniki badań wątroby. W ostatnim czasie coraz więcej pacjentów zgłasza się do lekarzy z podwyższonym poziomem enzymów wątrobowych, a często winowajcą okazuje się fruktoza zawarta w owocach.
Dr Nguyen Anh Duy Tung, specjalista z Wietnamu w dziedzinie żywienia i dietetyki, wyjaśnia, iż bardzo słodkie owoce takie jak dojrzałe mango, durian, jackfruit i longan są bogate w fruktozę. Ten cukier jest metabolizowany niemal wyłącznie przez wątrobę, która potrafi być przez nadmiar fruktozy obciążona.
Gdy spożycie fruktozy trwa przez dłuższy czas w nadmiernych ilościach, wątroba intensywnie przetwarza ją na energię, a nadmiar odkłada się jako tłuszcz magazynowany w komórkach tego narządu. Takie przewlekłe obciążenie może prowadzić do niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby oraz wzrostu poziomu enzymów wątrobowych.
Jak rozpoznać problem?
Podwyższone wskaźniki ALT, AST czy GGT w badaniach krwi często pojawiają się u osób, które codziennie spożywają duże porcje słodkich owoców. To nie jest efekt sporadycznego zjedzenia kawałka mango, ale raczej konsekwencja regularnego i obfitego jedzenia tych owoców.
Przykładowo, porcja 200-300 gramów mango lub duriana dostarcza aż 150-250 kcal, co odpowiada 3-5 łyżeczkom cukru. jeżeli ktoś zjada 2-3 tak duże porcje dziennie, zwłaszcza wieczorem po ciężkim posiłku, wątroba otrzymuje znaczną dawkę energii, której nie jest w stanie od razu wykorzystać. Nadmiar cukru wówczas przekształcany jest w tłuszcz, który odkłada się w wątrobie.
Osoby z nadwagą, cukrzycą, otyłością lub problemami metabolicznymi są szczególnie narażone na negatywne skutki nadmiernego spożycia fruktozy, gdyż ich wątroba jest już dodatkowo obciążona.
„Przewlekłe przeciążenie wątroby powoduje odkładanie się tłuszczu w jej komórkach, co prowadzi do podwyższonych enzymów wątrobowych” – podkreśla dr Tung.
Jak jeść owoce, by nie zaszkodzić wątrobie?
Rezygnacja z mango czy duriana wcale nie jest konieczna, jednak ważne jest zachowanie umiaru, zwłaszcza jeżeli chodzi o wielkość porcji i porę dnia. Specjaliści sugerują, aby spożywać słodkie owoce przede wszystkim rano lub wczesnym popołudniem, gdy organizm ma wystarczająco dużo czasu w spalenie dostarczonej energii.
Unikać należy późnego wieczora podjadania słodkich owoców po obfitym posiłku. Połączenie owoców z mlekiem skondensowanym czy słodzonym jogurtem sprzyja odkładaniu tłuszczu w wątrobie i stanowi niekorzystny „koktajl” dla tego narządu.
Warto także zamienić część bardzo słodkich owoców na te zawierające mniej cukru. Przykładowe zdrowsze wybory to jabłka, pomelo, gujawa, melon czy smoczy owoc. Owoce te dostarczają błonnika, witamin i przeciwutleniaczy, a jednocześnie nie obciążają wątroby tak mocno jak wysoko fruktozowe egzotyczne owoce.
Dla osób z problemami metabolicznymi zmiana na owoce o niższej zawartości cukru może znacząco odciążyć wątrobę i poprawić wyniki badań.
Ważne jest również łączenie owoców z produktami zawierającymi błonnik, białko i tłuszcze roślinne, np. orzechami, nasionami chia czy niesłodzonym jogurtem. Takie połączenia spowalniają wchłanianie cukrów i zmniejszają nagłe wyrzuty fruktozy do organizmu.
Ogólne wskazówki dla zdrowej wątroby
Aby zmniejszyć ryzyko stłuszczenia wątroby i obniżyć poziom enzymów, warto postawić na zrównoważoną dietę, która bazuje na warzywach, pełnoziarnistych produktach zbożowych oraz zdrowych tłuszczach roślinnych, jednocześnie ograniczając cukry dodane i tłuszcze nasycone.
Regularna aktywność fizyczna odgrywa istotną rolę, pomagając spalać nadmiar energii oraz zmniejszyć ilość tłuszczu gromadzącego się w wątrobie.
Choć owoce wciąż pozostają istotnym elementem zdrowej diety, ich nadużywanie oraz spożywanie o nieodpowiedniej porze może skutkować problemami z tym ważnym narządem. W przypadku podwyższonych enzymów wątrobowych wskazane jest dokładne przeanalizowanie spożycia owoców i konsultacja ze specjalistą z dziedziny gastroenterologii lub dietetyki.
