Gruczoł tarczycy wytwarza hormony, które są wydzielane do krwi i przenoszone do każdej tkanki w ciele. Hormony tarczycy odgrywają bardzo istotną rolę we wzroście, rozwoju i regulacji metabolizmu. Zdrowie tarczycy zależy od kilku czynników genetycznych, żywieniowych i immunologicznych, które mogą prowadzić do niewystarczającej aktywności hormonów tarczycy. W tej sytuacji mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy. Wykazano, iż niektóre zioła korzystnie wpływają na funkcjonowanie tarczycy poprzez różne mechanizmy w zależności od potrzeb organizmu.
Zioła stosowane dla wsparcia pracy tarczycy
Stosowanie roślinnych adaptogenów, środków przeciwzapalnych i immunomodulatorów często odgrywa istotną rolę w holistycznym podejściu do wspierania zdrowej funkcji tarczycy. Rozwiązanie problemu dysfunkcji tarczycy często wymaga wieloaspektowego podejścia i dogłębnego zrozumienia konkretnego braku równowagi lub patologii. Hormonalna terapia zastępcza (syntetyczna lub wysuszona naturalna) jest standardowym podejściem do korygowania dysfunkcji tarczycy. Chociaż to leczenie może być bardzo skuteczne u niektórych pacjentów, u innych przyjmujących sam hormon tarczycy nie rozwiązuje w pełni przyczyny dysfunkcji i problematycznych dolegliwości.
Tradycyjne modele medyczne skutecznie wykorzystują także ziołowe podejście do uzdrowienia tarczycy wraz z odpowiednimi zmianami w zakresie odżywiania i stylu życia. Niektóre z tych roślin zostały zbadane pod kątem ich zastosowania w niedoczynności tarczycy.
Ashwagandha / Witania ospała (Withania somifera)
Ashwagandha to wiecznie zielony krzew, który rośnie w Azji i Afryce. Witania ospała jest dobrze znanym adaptogenem, tradycyjnie stosowanym w ajurwedzie ze względu na jego silne działanie immunomodulujące i przeciwzapalne. Zawiera substancje chemiczne, które mogą pomóc uspokoić mózg, zmniejszyć obrzęk, obniżyć ciśnienie krwi i zmienić układ odpornościowy. Badania na zwierzętach wykazały również obiecującą aktywność stymulującą tarczycę (Singh, Sneha i wsp. 2020), a niedawne badanie kliniczne oceniało jej wpływ na czynność tarczycy u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową, gdzie wszyscy pacjenci leczeni Ashwagandhą doświadczyli wzrostu hormonu T4 od wartości wyjściowej (Li C, Lai J i wsp. 2019). Wykazano także, iż leczenie Ashwagandhą przez osiem tygodni okazało się korzystne dla normalizacji wskaźników tarczycy u pacjentów z subkliniczną niedoczynnością tarczycy wraz ze wzrostem poziomu tyroksyny (T4). Istnieją również dowody, iż roślina ta wspiera funkcję nadnerczy i może promować zdrowe poziomy DHEA. DHEA to hormon nadnerczy niezbędny do wytwarzania energii, skupienia i witalności, co ma także wpływ na pracę tarczycy. Chroniczny stres zwiększa stężenie kortyzolu (produkowanego przez nadnercza), który aktywuje oś HPA (podwzgórze – przysadka – nadnercza). Konsekwencją jest zahamowanie osi HPT (podwzgórze – przysadka – tarczyca), a to jest równoznaczne z obniżeniem stężenia T3 i T4 w surowicy krwi. Ashwagandha ma wiele zastosowań w medycynie tradycyjnej, w tym poprawia nastrój, pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem i równoważy hormony.
Bacopa drobnolistna (Bacopa monnieri)
Bakopa drobnolistna jest gatunkiem rośliny z rodziny trędnikowatych, choć niektóre systemy klasyfikują ją w obrębie rodziny babkowatych. Głównym miejscem jej występowania są Indie, ale można ją znaleźć również w Nepalu, Chinach, Wietnamie i na Sri Lance, a także na Florydzie (USA), w Europie, Afryce i Australii. Bacopa monnieri to tonik na nerwy i neuroprotekcyjna roślina, która również ma długą historię stosowania w medycynie ajurwedyjskiej. Jest głównie znana ze swojego korzystnego wpływu na nastrój, jasność umysłu, zdolności poznawcze i koncentrację. Jednak ostatnio wykazano w badaniach na zwierzętach, iż Bacopa pomaga stymulować czynność tarczycy (Kar A, Panda S i wsp. 2002). Wyniki wykazały, iż ekstrakt alkoholowy z Bacopa monneri miał korzystny wpływ na zapobieganie niedoczynności tarczycy i związanymi z nią powikłaniami poprzez zwiększenie produkcji hormonów tarczycy, poprawę stanu przeciwutleniaczy, obniżenie profilu lipidowego i ochrony morfologii tarczycy, czego dowodem jest odwrócenie zmian histopatologicznych. W innym badaniu zbadano ochronny wpływ Bacopa na zmienioną aktywność hormonów tarczycy i związek z chorobą Alzheimera u szczurów. W badaniu stwierdzono, iż Bacopa znacząco moduluje stężenie T3 i T4, a także markerów neurodegeneracyjnych (Tripathi, Sandeep i wsp. 2013).
Pokrzywa indyjska / Forskolina (Coleus forskohlii)
Pokrzywa indyjska jest wieloletnią rośliną z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), występującą w obszarze klimatu subtropikalnego, głównie w Azji Południowo-Wschodniej, a także w Ameryce Południowej. W Polsce różne jej odmiany hodowane są często jako doniczkowe rośliny ozdobne ze względu na charakterystyczne zabarwienie liści. Pokrzywa indyjska jest bogatym źródłem forskoliny – jest to związek organiczny z grupy diterpenów. W organizmie odgrywa rolę bezpośredniego aktywatora cyklazy adenylowej – enzymu syntezującego cAMP (cykliczny adenozynomonofosforan) stanowiący przekaźnik sygnałów we wnętrzu komórek i może potencjalnie zwiększać czynność tarczycy, a także stymulować lipolizę w adipocytach. Forskolina ma podobny wpływ na tarczycę jak TSH (hormon przysadki stymulujący tarczycę) i zwiększa syntezę T4 z pęcherzyków tarczycy. Modele zwierzęce wykorzystujące forskolinę wykazały zdolność do znacznego zwiększenia wydzielania hormonów tarczycy – w jednym badaniu po leczeniu produktem z forskoliną u szczurów stężenie TSH zmniejszyło się, podczas gdy poziomy T3 i T4 znacznie wzrosły w porównaniu z próbami kontrolnymi.
Nasiona czarnuszki (Nigella sativa)
Czarnuszka siewna to roślina występująca naturalnie w Azji Zachodniej i Europie Południowo-Wschodniej. Uprawia się ją również w Polsce, choć nie na tak szeroką skalę. W lecznicze adekwatności czarnuszki siewnej wierzono już w starożytnym Egipcie. Olej z tych małych nasionek był jednym z ulubionych produktów samych faraonów – stosowali go oni w kosmetyce i medycynie ludowej. Nasiona czarnuszki mają znaczące działanie prozdrowotne, w tym adekwatności przeciwutleniające, przeciwzapalne i immunomodulujące. Liczne badania na zwierzętach wykazały korzyści terapeutyczne w wielu chorobach przewlekłych, w tym cukrzycy, hiperlipidemii i nadciśnieniu. Jednak rola ochronna tych drobnych, czarnych nasionek w niedoczynności tarczycy, a szczególnie w zapaleniu tarczycy Hashimoto, została niedawno odkryta. Znaczącym składnikiem czarnuszki o dobrze znanych adekwatnościach przeciwutleniających i przeciwzapalnych jest tymochinon. Wykazano również, iż poprawia on stan tarczycy w modelach zwierzęcych. W jednym badaniu czarnuszka podniosła stężenie T3 bez zmiany stężenia TSH w surowicy. Autorzy sugerowali, iż wynika to ze umiejętności naprawy tarczycy i ponownej syntezy hormonu tarczycy dzięki podnoszeniu systemów obrony antyoksydacyjnej. Tak więc działanie terapeutyczne nasion czarnuszki wydaje się być częściowo spowodowane zdolnością do łagodzenia stresu oksydacyjnego i uszkodzenia komórek tarczycy – chronią przed zmianami rozrostowymi miąższu tarczycy, które występują w zapaleniu tarczycy. Olej z nasion czarnuszki ma również adekwatności przeciwgrzybicze, przeciwzapalne i obniżające poziom cholesterolu. Po 8 tygodniach leczenia uczestnicy badania otrzymujący olej z czarnuszki doświadczali obniżonego BMI, zmniejszenia markerów stanu zapalnego i znacznego spadku przeciwciał anty-TPO charakterystycznych w chorobie Hashimoto. Doświadczyli również wzrostu poziomu hormonów tarczycy T4 i T3 (Tavakkoli, Alireza i wsp. 2017).
Kelp / Morszczyn pęcherzykowaty (Fucus vesiculosis)
Kelp, rodzaj wodorostów, jest pełen zdrowych składników odżywczych, które mogą być korzystne dla zdrowia, a choćby zapobiegać chorobom. Morszczyn pęcherzowy to wodorost bogaty w organicznie związany jod, który jest znacznie silniejszy w stymulowaniu tarczycy niż jod mineralny w niedoczynności tarczycy, ponieważ jod może stymulować produkcję tyroksyny i zwiększać podstawową przemianę materii (BMR). Chociaż niewystarczający poziom jodu może przyczyniać się do niedoczynności tarczycy, nadmierne spożycie jodu może hamować utlenianie jodu, co jest niezbędnym pierwszym krokiem w syntezie biosyntezy hormonów tarczycy. Jednak pacjenci z patologią tarczycy (niedoczynnością lub nadczynnością) powinni uważać, aby nie spożywać nadmiernych ilości ze względu na ryzyko wola i/lub tyreotoksykozy.
Podsumowanie
Tradycyjnie stosowane zioła na niedoczynność tarczycy są świetną opcją do stosowania w połączeniu z lekami i zmianami w diecie. Zioła mogą pomóc poczuć się lepiej, łagodząc objawy, takie jak zmęczenie, przyrost masy ciała i stres, a ponadto zmniejszyć podwyższony poziom przeciwciał przeciwtarczycowych obserwowany w autoimmunologicznych stanach niedoczynności tarczycy. Jednak same zioła często nie wystarczają do samodzielnego leczenia niedoczynności tarczycy. Najlepiej skonsultować zażywanie ziół z naturopatą lub fitoterapeutą, którzy mają wiedzę, jak dostosować recepty ziół, które będą pasować do danych problemów zdrowotnych i mogą być bezpiecznie stosowane z wieloma lekami. Mogą również pomóc w wyborze roślin na tarczycę, które pasują do celów i sytuacji. Poszukując ziół dla zdrowia tarczycy, mamy kilka opcji, aby ułatwić sobie sprawę. Nalewki lub ekstrakty można znaleźć w wielu naturalnych sklepach spożywczych czy zielarniach. Dostępne są także wysokiej jakości suplementy z odpowiednią standaryzacją aktywnego składnika leczniczej rośliny, które sprawiają, iż korzystanie z ziół jest bardzo łatwe i wygodne. Można również znaleźć ziołowe herbaty liściaste lub w torebkach. Przeglądając zioła pod kątem zdrowia tarczycy, należy zwracać szczególną uwagę na jakość i pochodzenie.
Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.
Bibliografia:
- SHARMA, Ashok Kumar; BASU, Indraneel; SINGH, Siddarth. Efficacy and safety of ashwagandha root extract in subclinical hypothyroid patients: a double-blind, randomized placebo-controlled trial. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 2018
- LOPRESTI, Adrian L.; DRUMMOND, Peter D.; SMITH, Stephen J. A randomized, double-blind, placebo-controlled, crossover study examining the hormonal and vitality effects of ashwagandha (Withania somnifera) in aging, overweight males. American Journal of Men’s Health, 2019
- SINGH, Sneha, et al. Protective effect of a polyherbal bioactive fraction in propylthiouracil-induced thyroid toxicity in ratsby modulation of the hypothalamic–pituitary–thyroid and hypothalamic–pituitary–adrenal axes. Toxicology reports, 2020
- Matczak M., Rosińska K., Michel P., Withania somnifera (ashwagandha, indyjski żeń‑szeń) – wskazania tradycyjnej ajurwedy w świetle współczesnych badań klinicznych, Farm Pol, 2017
- LI, Chao, et al. Thyroid functions in patients with bipolar disorder and the impact of quetiapine monotherapy: a retrospective, naturalistic study. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 2019
- TRIPATHI, Sandeep, et al. Bacopa monneira (brahmi) modulate altered thyroid hormones in Aluminum induced alzheimer’s like rat model. International Research Journal of Pharmaceutical and Applied Sciences, 2013
- TAVAKKOLI, Alireza, et al. Review on clinical trials of black seed (Nigella sativa) and its active constituent, thymoquinone. Journal of pharmacopuncture, 2017
- https://neuroexpert.org
Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.
