Zapalenie tarczycy Hashimoto jest stanem zapalnym, w którym układ odpornościowy atakuje tarczycę, zwykle powodując zniszczenie komórek tarczycy i niski poziom hormonów tarczycy (T4 i T3). W odpowiedzi na niski poziom hormonów tarczycy przysadka mózgowa wytwarza podwyższony poziom hormonu stymulującego tarczycę (TSH). Pacjenci z tym schorzeniem często mają podwyższone markery reakcji immunologicznej przeciwko tarczycy, zwane przeciwciałami, a najczęstsze z nich to przeciwciała anty-TPO oraz nieco rzadziej występujące anty-TG. Poprawa samopoczucia oraz parametrów zdrowotnych jest bardzo możliwa, jeżeli zadbamy o nasz styl życia. Oprócz włączenia uzdrawiającej żywności do diety, odkryto również wiele ziół i przypraw, które mogą mieć ogromne korzyści lecznicze w chorobie Hashimoto. Obiecujące efekty można zauważyć wzbogacając dietę o czarnuszkę. Stosowanie czarnuszki jako silnego leku ziołowego, stale rośnie na całym świecie i jest zaliczane do alternatywnego leczenia także kilku innych chorób przewlekłych, w tym hiperlipidemii, nadciśnienia tętniczego i cukrzycy typu 2. Najlepsze efekty można uzyskać pijąc lub dodając do dań olej z czarnuszki, który jest najlepszą przyswajalną formą tej rośliny.
Czarnuszka – cenna roślina
Olej z czarnuszki pochodzi z rośliny o wielu różnych nazwach. Oprócz nazwy botanicznej – Nigella sativa, znana jest również jako nasiona czarnuszki lub czarny proszek czy czarny kmin (nie mylić z prawdziwym, kulinarnym kminkiem/kuminem). Nasiona czarnuszki są czarne na zewnątrz i białe w środku i dają gorzki smak, mają silny aromat i profil smakowy z nutami cebuli, oregano i czarnego pieprzu. Postrzeganie tych smaków może różnić się w zależności od osoby, a niektóre odmiany mogą również mieć lekko orzechowy posmak. Te cechy sprawiają, iż ostre potrawy doskonale komponują się z tymi pikantnymi nasionami. Olej z czarnuszki pochodzi z Europy Południowej, Afryki Północnej i Azji Południowo-Zachodniej. Z biegiem czasu rozprzestrzenił się dalej na Bliski Wschód, gdzie jest uprawiany i niesie ze sobą długą historię zastosowań religijnych i leczniczych. Najwcześniejsze dowody archeologiczne sugerujące uprawę sięgają starożytnego Egiptu i grobowca Tutenchamona. Przypisywano mu także sekret piękna królowej Nefertiti, która używała oleju z czarnuszki. Czarnuszka jest choćby wymieniona w Biblii jako przyprawa używana do chleba. Co ciekawe, arabskie określenie czarnuszki „Hibbatul barakah” oznacza „nasienie błogosławieństwa”.
Czarnuszka może mieć wpływ na organizm, wzmacniając układ odpornościowy, zwalczając raka, wspierając zajście w ciąże, zmniejszając obrzęki i reakcje alergiczne oraz działając jako środek przeciwhistaminowy. Ludzie często używają czarnuszki na astmę, katar sienny, cukrzycę, wysokie ciśnienie krwi, egzemę, utratę wagi, skurcze menstruacyjne i wiele innych schorzeń.
Czarnuszka pomocna w chorobie tarczycy
Wiele badań przeprowadzonych w ciągu ostatnich dwóch dekad wykazało, iż czarnuszka może pozytywnie wpływać na wiele chorób. Tymochinon jest jednym z głównych aktywnych składników wyizolowanych z Nigella sativa. Wykazano, iż sam tymochinon, jak również całe preparaty roślinne z czarnuszki, działają jako silny przeciwutleniacz oraz przeciwzapalnie w wielu układach organizmu i chorobach. Podczas gdy badania wykazują ogólną tendencję czarnuszki do zmniejszania stanu zapalnego w wielu chorobach, pojawiają się nowsze informacje, które pokazują, iż czarnuszka jest przydatna szczególnie w chorobach tarczycy. Wydaje się, iż jednym z mechanizmów jest pozytywny wpływ tej rośliny na jelita, który może być podstawowym czynnikiem w autoimmunologicznych problemach tarczycy. Ponieważ przewód pokarmowy jest naszą główną linią obrony przed światem zewnętrznym, często będzie przejawiał pierwsze oznaki dysfunkcji immunologicznej lub zapalnej. Na przykład dobrze znany jest związek między celiakią a zapaleniem tarczycy Hashimoto.
U pacjentów z Hashimoto stwierdzano również częstsze występowanie zmian w komórkach nabłonka jelit, nieprawidłową przepuszczalność jelit i infiltrację limfocytów do wyściółki jelita. Czarnuszka ma szerokie historyczne i ludowe zastosowanie w leczeniu przewodu pokarmowego m.in. na zgagę i inne dolegliwości trawienne.
Badania kliniczne wykazały, iż czarnuszka jest przydatna w zapaleniu jelita grubego i żołądka oraz ma równoważną skuteczność jak potrójna terapia w leczeniu infekcji Helicobacter pylori. Zmniejszając stan zapalny i infekcję jelit, czarnuszka może pomóc w zmniejszeniu ogólnoustrojowego stanu zapalnego i skłonności do reaktywności autoimmunologicznej.
Stan zapalny w Hashimoto a czarnuszka
Stan zapalny w autoimmunologicznej chorobie tarczycy jest często skorelowany z zaburzeniami metabolizmu glukozy i lipidów. Jedną z głównych dolegliwości związanych z zapaleniem tarczycy Hashimoto jest niewyjaśniony przyrost masy ciała, a podwyższone poziomy TSH są często skorelowane z mniej korzystnymi profilami lipidów. Chociaż ten spadek metabolizmu można częściowo wytłumaczyć spadkiem poziomu hormonów tarczycy, badania sugerują, iż jest to również związane z samym procesem zapalnym. Możliwe, iż w powiązaniu subklinicznej niedoczynności tarczycy z zespołem metabolicznym rolę odgrywa zwiększone uwalnianie prozapalnych cytokin w przebiegu immunologicznego zapalenia tarczycy. Kilka badań wykazało zdolność nasion czarnuszki do poprawy metabolizmu glukozy i lipidów, w tym pozytywny wpływ na zespół metaboliczny, insulinooporność, cukrzycę i zespół policystycznych jajników (PCOS). Wykazano również, iż czarnuszka pomaga w utracie wagi i zwiększa dysmutazę ponadtlenkową u otyłych kobiet.
Suplementacja czarnuszką w chorobie Hashimoto
Biorąc pod uwagę badania nad tą rośliną, istnieje przekonujący teoretyczny powód, aby zastosować ją w leczeniu Hashimoto. Do tej pory odbyła się tylko jedna próba na ludziach, opublikowana w 2016 roku, badająca rolę Nigella sativa w Hashimoto, jednak wykazała obiecujące wyniki. Czterdziestu pacjentów z Hashimoto podzielono na 2 grupy i leczono czarnuszką lub placebo. Kobiety z zapaleniem tarczycy Hashimoto, które przyjmowały 1 gram dziennie zmielonych nasion przez 8 tygodni, zauważyły znaczną poprawę zarówno w pomiarach antropometrycznych, jak i we krwi w porównaniu z placebo. Pomiary antropometryczne obejmowały: masę ciała, wskaźnik masy ciała (BMI), obwód talii, obwód bioder oraz stosunek talii do bioder (WHR). Uczestnicy grupy przyjmujący czarnuszkę doświadczyli również ogólnego zmniejszenia stężenia TSH w surowicy i przeciwciał anty-TPO oraz wzrostu poziomu T3. Stężenie czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF) również ogólnie się zmniejszyło i okazało się, iż jest zależne od zmian WHR. W grupie placebo nie zaobserwowano takich zmian. Działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne czarnuszki prawdopodobnie przyczyniło się do pozytywnego wyniku tego badania poprzez kilka proponowanych mechanizmów. Jednym z nich jest zwiększona lipoliza i zmniejszona lipogeneza wtórna do spadku VEGF. W badaniach in vitro i na zwierzętach stwierdzono, iż tymochinon obniża poziom VEGF. U osób z przewlekłym zapaleniem tarczycy i rakiem tarczycy zaobserwowano podwyższony poziom VEGF. Wiadomo, iż podwyższony poziom TSH zwiększa produkcję VEGF i wiąże się również z zespołem metabolicznym oraz otyłością, ponieważ rozszerza unaczynienie do tkanki tłuszczowej. Autorzy wspomnianego wyżej badania postulują, iż poprzez zmniejszenie VEGF zmniejsza się również ukrwienie tarczycy i tkanki tłuszczowej, co wpływa na zmniejszenie stanu zapalnego w tarczycy i zmniejszenie zapasów tłuszczu. Wykazano również, iż tymochinon zwiększa oksygenazę hemową, co zmniejsza stan zapalny, szczególnie w śródbłonku naczyniowym. To z kolei zmniejszy stan zapalny w tarczycy, prowadząc do zmniejszenia przeciwciał anty-TPO i wzrostu poziomu T3.
Przeciwwskazania
Olej z czarnuszki obniża ciśnienie krwi, więc będzie niewskazany w przypadku osób zmagających się z hipotensją (niedociśnienie tętnicze). Ze względu na działanie przeciwskurczowe może spowolnić skurcze macicy u kobiet w ciąży, więc nie będzie polecany paniom w stanie błogosławionym. Czarnuszki nie podajemy dzieciom przed ukończeniem 1 roku życia (podobnie jak innych ostrzejszych w smaku przypraw). Podczas ciąży i karmienia należy stosowanie oleju skonsultować z lekarzem.
Podsumowanie
Czarnuszka siewna ma szerokie historyczne zastosowanie jako zioło kulinarne oraz lecznicze i jest ogólnie uważana za bezpieczną do spożycia wewnętrznego. Roślina ta ma niską toksyczność i jest dobrze tolerowana. Chociaż jest to nieco mniej popularne jako suplement, niektóre komercyjnie przygotowane produkty zarówno z oleju, jak i zmielonych nasion są dostępne w sklepach. Całe nasiona można również łatwo znaleźć w wielu supermarketach i targach na Bliskim Wschodzie i w Indiach. Nigella sativa może odgrywać użyteczną rolę w modyfikowaniu procesu zapalnego, która może wspomagać zachowanie równowagi hormonalnej. Zmniejsza stany zapalne, pomaga zredukować poziom TSH i przeciwciała anty-TPO oraz podnosi poziom wolnego hormonu T3. Czarnuszka może być wykorzystana jako potężny element holistycznego podejścia do przywrócenia układu hormonalnego i odpornościowego do stanu optymalnego zdrowia.
Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.
Bibliografia:
- Farhangi, Mahdieh Abbasalizad, et al. „The effects of Nigella sativa on thyroid function, serum Vascular Endothelial Growth Factor (VEGF)–1, Nesfatin-1 and anthropometric features in patients with Hashimoto’s thyroiditis: a randomized controlled trial.” BMC complementary and alternative medicine 16.1 (2016)
- Mori, Kouki, Yoshinori Nakagawa, and Hiroshi Ozaki. „Does the gut microbiota trigger Hashimoto’s thyroiditis?.” Discovery medicine 14.78 (2012)
- Siemińska, Lucyna, et al. „Associations between metabolic syndrome, serum thyrotropin, and thyroid antibodies status in postmenopausal women, and the role of interleukin-6.” Endokrynologia Polska 66.5 (2015)
- Salem, Eyad M., et al. „Comparative study of Nigella Sativa and triple therapy in eradication of Helicobacter Pylori in patients with non-ulcer dyspepsia.” Saudi journal of gastroenterology: official journal of the Saudi Gastroenterology Association 16.3 (2010)
- Sahebkar, Amirhossein, et al. „Nigella sativa (black seed) effects on plasma lipid concentrations in humans: A systematic review and meta-analysis of randomized placebo-controlled trials.” Pharmacological research 106 (2016)
- http://www.tarczycahashimoto.pl/blog/zastosowanie-oleju-z-czarnuszki-w-hashimoto
Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.
