Gdy stawiamy czoła nowym, nieznanym, lub stresującym sytuacjom, wielu ludzi oblewają zimne poty lub doznają ścisku żołądka. Z kolei inni stają się bardzo nerwowi i lękliwi. Czy świadczy to o tym, iż cierpią na zaburzenia lękowe? Istnieje takie ryzyko, ale nie jest to jednoznaczne.
W naszych mózgach występują połączenia, aby ostrzec nas przed potencjalnymi zagrożeniami, choćby jeżeli w rzeczywistości ich nie ma. Wynika to z faktu, iż mierzymy się z pewnymi sytuacjami, które nie stanowią zagrożenia dla naszego życia, ale stawiają nas poza strefą komfortu i mogą spowodować, iż mózg uaktywni w nas psychiczny i fizyczny niepokój. Kiedy znajdziemy się w takim stanie, możemy mieć problemy z koncentracją, a choćby oddychaniem. jeżeli te niepokojące przechodzą dosyć gwałtownie po zażegnaniu okoliczności, która je spowodowała, to znaczy, iż wystąpił u nas lęk sytuacyjny.
Czym jest lęk sytuacyjny?
Lek sytuacyjny jest automatyczną reakcją, która występuje jako odpowiedź na określone wydarzenia/doświadczenia. Warto podkreślić, iż objawy różnią się w zależności od danej osoby. U niektórych ludzi występuje sporadycznie, podczas gdy u innych może pojawić się za każdym razem, gdy znajdą się w niekomfortowej sytuacji. Istnieje wiele przyczyn, które mogą wywołać nieprzyjemną doznania u osób podatnych na ten stan.
Niepokój możemy odczuwać podczas takich wydarzeń jak:
- Umówienie się na pierwszą randkę
- Wyrażanie swojej opinii podczas spotkania z pracownikami
- Wystąpienia publiczne lub prezentacje grupowe
- Pierwszy dzień w nowej pracy
- Rozmowa kwalifikacyjna na nowe stanowisko
- Samotne wyjście na imprezę i rozmowa z nieznanymi osobami
- Wyjazd na studia
- Podróżowanie w nieznane miejsce
Znalezienie się w sytuacjach takich jak te, a choćby ich przewidywanie — mogą wyzwolić pojawienie się niekontrolowanych objawów lękowych, takich jak:
- Przesadne zamartwianie się
- Zamykanie się w sobie
- Niepokój lub nerwowość
- Zwiększona drażliwość
- Uczucie strachu i/lub zakłopotania
- Drżenie i/lub pocenie się dłoni
- Problemy żołądkowo-jelitowe
- Szybki oddech i podwyższone tętno
- Bóle głowy i napięcie mięśni
- Pocenie się, uczucie gorąca lub chłodu
- Trudności z zaśnięciem przed wydarzeniem
Zaburzenia lekowe, a lęk sytuacyjny – różnice
Ze względu na przejściowy charakter lęku sytuacyjnego, niekomfortowe objawy z reguły nie realizowane są zbyt długo. Sam lęk sytuacyjny nie spełnia również kryteriów poważnego zaburzenia psychicznego. To zaburzenie powoduje pojawienie się niepokoju, ale znacznie różni się od stanów lękowych.
Dla przykładu uogólnione zaburzenie lękowe (GAD) charakteryzuje się tym, iż pacjent będzie odczuwał podobne objawy, ale zamiast związanych z konkretnymi sytuacjami, epizodycznych, występują objawy przewlekle. Osoby z GAD mają tendencję do nieustannego martwienia się o normalne, codzienne czynności i okoliczności w takim stopniu, iż negatywnie wpływa to na ich funkcjonowanie psychologiczne i społeczne.
W podobnej sytuacji są osoby cierpiące na zaburzenie paniczne, które zmagają się z nawracającymi i często niespodziewanymi atakami. Napady pojawiają się nagle i powodują szereg objawów fizycznych, takich jak np. drżenie, przyspieszone bicie serca, pocenie się, duszności i zawroty głowy. Objawy te mogą sprawić, iż osoby dotknięte tym zaburzeniem czują się, jakby traciły kontrolę — lub choćby umierały.
Jak radzić sobie z lękiem sytuacyjnym?
Radzenie sobie z niepokojem, który pojawia się w określonych sytuacjach, jest nie tylko stresujące, ale może również wpływać na pewność siebie i poczucie własnej wartości. Na szczęście istnieją pewne sposoby, które mogą pomóc w opanowaniu, a choćby przezwyciężeniu niekorzystnych objawów:
- Zgłoś się po pomoc
Umów się na wizytę, aby porozmawiać o tym z terapeutą. Jest to dobre rozwiązanie, aby zidentyfikować podstawowe (i najprawdopodobniej również podświadome) lęki, które wywołują objawy niepokoju związane z konkretnymi sytuacjami. Psychoterapeuta pomoże je przepracować i wyleczyć się z wszelkich wspomnień, przekonań i doświadczeń, które Cię blokują.
- Ćwicz oddychanie przeponowe
Jest to bardzo proste i skuteczne ćwiczenie. Wykazano, iż zmniejsza ono niepokój i pomaga odzyskać równowagę, zwłaszcza w stresujących momentach. Opiszemy to krok po kroku:
– Oddychaj przeponą (brzuchem), a nie górną częścią klatki piersiowej.
- Zrób wdech przez 3 – 4 sekundy
- Przytrzymaj przez 1 sekundę
- Zrób wydech przez 6 – 8 sekund.
- Przytrzymaj przez 1 sekundę
- Powtórz 10 razy.
Zajmuje to tylko kilka minut, a można zrobić takie ćwiczenie wszędzie — choćby na spotkaniu.
- Bądź aktywny fizycznie.
Odpowiednia ilość ćwiczeń pomaga rozładować i pozbyć się negatywnych emocji. Aktywność fizyczna nie tylko odwraca uwagę od źródła stresu, ale także zwiększa dostępność naturalnych przeciwlękowych substancji chemicznych w mózgu, które mogą przywrócić spokój.
- Zastanów się nad swoimi myślami
Charakterystyczne dla wszystkich rodzaju lęku jest wyolbrzymianie negatywnych myśli. W takiej sytuacji warto zwrócić uwagę na myśli przebiegające przez nasz umysł i zapisać je. Następnie należy je przetestować, odpowiadając na kilka poniższych pytań:
Czy to prawda?
Czy ta myśl jest absolutnie prawdziwa — mam 100% pewność?
Jak się czuję z tą myślą?
Jak mógłbym się czuć, gdybym nie miał tej myśli?
Następnie, weź zapisaną przez siebie negatywną myśl i zapisz jej przeciwieństwo. Może nowa myśl może być bardziej trafna niż pierwotna?
- Zwróć uwagę na to, co jesz i pijesz
Gdy jesteś nerwowy, łatwiej sięgnąć Ci po niezdrowe jedzenie jak ciasteczka lub pączki. Kiedy jednak zjesz słodycze, podniosą one poziom cukru we krwi i finalnie spowodują, iż poczujesz się bardziej drażliwy i zamglony. Ważne jest, aby trzymać się z dala od kofeiny, która po spożyciu blokuje receptory adenozyny w mózgu, utrudniając, a choćby uniemożliwiając stan odpoczynku i relaksu.
Bez wątpienia przesadne denerwowanie się podczas ważnych wydarzeń jest kłopotliwe i może mieć wpływ na własną samoocenę. Pomocne może okazać się stosowanie powyższych strategii, które mogą pomóc odzyskać kontrolę nad sytuacyjnym stresem.
Jeśli jednak objawy stają się coraz bardziej nasilone i uciążliwe, ważne jest, aby porozmawiać ze specjalistą. Ocena Twoich objawów i pomoc z planem leczenia jest niezwykle istotna, gdyż może znacznie zmniejszyć niepokój i przywrócić prawidłowe funkcjonowanie.
![Projekt Oko Lendzioszek. Nowy salon okulistyczno – optyczny na mapie Łomży! [FOTO]](https://mylomza.pl/static/files/cropped/114/1647048_1732209192.webp)
