Jak zapobiec tworzeniu się żylaków nóg?

Żylaki to nie tylko problem estetyczny, ale także zdrowotny. Stanowią objaw przewlekłej niewydolności żylnej. Żyły są wtedy rozszerzone, wydłużone i mają kręty przebieg. Nieleczone mogą prowadzić do powikłań, dlatego warto wiedzieć jak sobie z nimi radzić.[1]

Spis treści

• Skąd się biorą żylaki? 2
• Czym mogą grozić? 2
• Co robić? Jak leczyć żylaki? 2
  • Do jakiego lekarza się udać? 3
  • Preparaty pochodzenia roślinnego 3
  • Metody uciskowe 3
  • Skleroterapia 3
  • Leczenie chirurgiczne
  • Termoablacja przezskórna
• Zapobieganie żylaków – profilaktyka
• Wykaz źródeł

Skąd się biorą żylaki?

Przyczyna formowania się żylaków nie jest do końca wyjaśniona. Najprawdopodobniej tworzą się z powodu niewydolności zastawek żylnych. W prawidłowych warunkach zastawki znajdujące się w naczyniach otwierają się i zamykają. Dzięki temu umożliwiają przepływ krwi w stronę serca. jeżeli źle funkcjonują, dochodzi do problemów w powrocie krwi z kończyn dolnych w kierunku serca. Najczęściej żylaki dotyczą żył powierzchniowych. Oprócz utraty funkcji zastawek, może również dochodzić do zmiany struktury żył. To wszystko powoduje obniżenie ich elastyczności i napięcia, przez co powstają żylaki.[1,2]

Czym mogą grozić?

Według skali CEAP (klasyfikującej stopień zaawansowania choroby) wyróżnia się kilka stopni objawów przewlekłej niewydolności żylnej:

0 – zmiany niewidoczne i niewyczuwalne,

1 – teleangiektazje (tzw. pajączki naczyniowe) i żylaki siatkowate,

2 – żylaki,

3 – obrzęk,

4 – zmiany skórne (przebarwienie, wyprysk, stwardnienie),

5 – wygojone owrzodzenie (blizna),

6 – czynne owrzodzenie.[1,2]

Schorzenie najczęściej występuje w stopniu 1. i 2. Na podstawie powyższych kategorii widoczne jest, do czego doprowadza postępujący rozwój choroby żylnej. Wspomniane objawy mogą pojawić się choćby kilka lat po zauważeniu pierwszych żylaków.[2,3]

Żylaki częściej występują u kobiet, ale dotyczą też mężczyzn. To choroba, która rozwija się z wiekiem. Czasami pojawia się u osób w młodym wieku. Czynnikami ryzyka rozwoju żylaków jest także otyłość, stojący lub siedzący tryb pracy, ciąża, zaburzenia hormonalne, przebyte zapalenia i urazy żył, a także uwarunkowania genetyczne.[1,2]

Co robić? Jak leczyć żylaki?

Wyróżniamy kilka metod walki z żylakami, ale najlepsze efekty przynosi terapia kompleksowa, czyli zastosowanie różnych sposobów leczenia. Tak naprawdę, problemu żylaków nie da się całkowicie usunąć, a dostępne terapie mają głównie za zadanie zmniejszyć towarzyszące objawy, takie jak dyskomfort czy ból. Leczenie polega również na zwalczaniu powikłań, np. opuchlizny.[2,3]

Do jakiego lekarza się udać?

Jeśli żylakom towarzyszy ból, obrzęk czy uczucie ciężkości nóg, najlepiej udać się na konsultację do chirurga naczyniowego. Szczególnie należy skorzystać z wizyty w przypadku pęknięcia żylaka (np. na skutek urazu mechanicznego) i wystąpienia krwotoku.[3]

Preparaty pochodzenia roślinnego

Najpopularniejsze preparaty zawierają w swoim składzie diosminę, hesperydynę czy rutynę. To związki nazywane flawonoidami, które usprawniają krążenie, poprawiają napięcie żył i zmniejszają ich przepuszczalność. Wyciągi z kasztanowca również wykazują powyższe cechy, ale także zmniejszają obrzęk. Z kolei środki zawierające dobesylan wapnia zwiększają wytrzymałość mechaniczną naczyń żylnych i poprawiają krążenie. Preparaty pochodzenia roślinnego można stosować przede wszystkim w łagodnej postaci żylaków jako leczenie wspomagające. Badania potwierdzają ich korzystny wpływ na łagodzenie obrzęków, ciężkości nóg czy bólu kończyn. [1]

Metody uciskowe

W pierwszej kolejności warto zadbać o noszenie odpowiednich, uciskowych pończoch. Największy nacisk powinien znajdować się na wysokości kostki i stopniowo zmniejszać się w górę kończyny. Dzięki temu uzyskujemy lepszy przepływ krwi, zmniejszamy ból i opuchliznę. Na rynku istnieje wiele rodzajów specjalistycznych pończoch, które zapewniają nie tylko wygodę noszenia, ale także nie jest je łatwo odróżnić od standardowych rajstop. Dlatego bez obaw można je nosić na co dzień, nie martwiąc się przy tym wyglądem.[1,4]

Skleroterapia

To powszechnie stosowana metoda w leczeniu żylaków. Polega na wstrzyknięciu do żyły substancji, która powoduje zwłóknienie i zamknięcie światła naczynia. Dzięki temu krążąca krew omija nieczynną żyłę, a wykorzystuje te naczynia, którą są bardziej wytrzymałe. Najczęstszym powikłaniem skleroterapii są przebarwienia czy powstawanie pajączków. Pacjent może poruszać się bez problemów bezpośrednio po zabiegu, jednak istotna jest rekonwalescencja z użyciem kompresjoterapii (stosowanie pończoch lub bandaży w celu wywołania ucisku). Trwa to do tygodnia po wykonanej skleroterapii.[2,3]

Leczenie chirurgiczne

Polega na usunięciu niewydolnej żyły odpiszczelowej lub odstrzałkowej. W tym przypadku również ważnajest rekonwalescencja i stosowanie kompresjoterapii co najmniej przez tydzień po zabiegu. Metoda ta jest dosyć niekomfortowa dla pacjentów ze względu na nakłuwanie podczas operacji i konieczność rekonwalescencji. Zdarzają się powikłania, które dotyczą powstawania wybroczyn.[2]

Termoablacja przezskórna

Przez skórę do żyły wprowadza się włókno, które emituje falę o odpowiedniej częstotliwości, co doprowadza do zamknięcia żyły. Powikłania mogą objawiać się poprzez oparzenia skóry. Po takim zabiegu również zaleca się stosowanie pończoch uciskowych do tygodnia lub do kilkunastu dni. Bezpośrednio po zabiegu warto wybierać się na krótkie spacery i unikać długich gorących kąpieli – dotyczy to też poprzednich metod usuwania żylaków.[2]

Zapobieganie żylaków – profilaktyka

Osoby, które mają wyższe ryzyko pojawienia się żylaków, powinny stosować się do poniższych zasad. Najlepsze efekty uzyskuje się, jeżeli zostaną wdrożone do codziennego życia jeszcze przed wystąpieniem pierwszych objawów:

• zadbaj o regularną aktywność fizyczną – wystarczy codzienny spacer, bieganie czy pływanie,
• unikaj nadmiaru cukru i tłuszczy w swojej diecie,
• zainwestuj w pończochy uciskowe, które będziesz ubierać na co dzień (jeśli nie jest to możliwe, warto używać bandaży),
• staraj się nie pozostawać zbyt długo w jednej pozycji,
• jeśli to tylko możliwe, unoś nogi do góry ponad biodra, używając krzesła lub poduszki, dzięki czemu krew będzie sprawniej docierać w stronę serca,
• nie zakładaj obcisłych ubrań, ponieważ mogą zaburzać przepływ krwi; zalecane są jedynie profesjonalne rajstopy uciskowe, których ucisk na nogę jest precyzyjnie obliczony,
• nie bój się prosić o pomoc – skorzystaj z konsultacji lekarskiej w razie problemów.[5]

Wykaz źródeł

^[1] Marona H, Kornobis A. Patofizjologia rozwoju żylaków oraz wybrane metody ich leczenia – aktualny stan wiedzy. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne. 2009, 65(2) [dostęp 05.10.2022]

^[2] Janczak D, Leśniak M, Antkiewicz M. Wybrane aspekty leczenia przewlekłej choroby żylnej w świetle aktualnych wytycznych [2020]. Lekarz POZ. 2021, 1 [dostęp 05.10.2022]

^[3] National Health Service. Varicose Veins. 2020 [dostęp 05.10.2022]

^[4] Society for Vascular Surgery (SVS). Varicose Veins. [dostęp 05.10.2022]

^[5] The Vein Institute. 6 Dos and Don’ts for Varicose Veins. 2020 [dostęp 05.10.2022]

Zdrowa Huta

• Obserwuj