Jak wygląda ospa wietrzna?

zdrowahuta.pl 1 rok temu

Jak wygląda ospa wietrzna?

Ospa wietrzna to choroba zakaźna, którą wywołuje wirus VZV (ang. varicella-zoster virus). Zakażenie wirusem jest przyczyną nie tylko ospy wietrznej, ale też półpaśca.[1]

Spis treści

Okres wylęgania i zakaźność
Objawy
- Bez gorączki i bez wysypki?
- Wysyp krostek
- Jak wygląda u dorosłych?
Leczenie
- Czym leczyć gorączkę?
- Czerwone plamy – czy można się kąpać?
- Leki przeciwwirusowe
Powikłania
Szczepienie
- Kto powinien się zaszczepić?
- Ile przyjmuje się dawek?
- Dlaczego warto się zaszczepić?
Wykaz źródeł

Okres wylęgania i zakaźność

Wirus VZV wnika do organizmu poprzez górne drogi oddechowe lub spojówki. Po przechorowaniu ospy, wirus pozostaje w postaci utajonej w organizmie i np. w przypadku osłabionej odporności może wywołać półpasiec.[2]

Tabela 1. Okres wylęgania i zakaźność ospy wietrznej.[2]

Okres wylęgania	Zakaźność	Droga przenoszenia
10-21 dni	2 dni przed pojawieniem się osutki aż do wyschnięcia ostatnich pęcherzyków (około 7 dni)	Droga kropelkowa, kontakt bezpośredni, przez łożysko

Objawy

Bez gorączki i bez wysypki?

Bezobjawowy przebieg choroby występuje niezwykle rzadko. zwykle na dobę przed rozwinięciem się wysypki pojawiają się pierwsze objawy grypopodobne – wysoka temperatura ciała (nawet do 40 stopni), bóle głowy i mięśni, katar, powiększone węzły chłonne, brak apetytu i złe samopoczucie. Często obserwuje się zapalenie gardła.[2,3]

Wysyp krostek

Następnie pojawiają się na ciele swędzące czerwone krostki, na których widnieją pęcherzyki. Zawierają przezroczysty płyn, który z czasem mętnieje. Po 2-3 dniach bąble zasychają i zamieniają się w strupki, które odpadają w przeciągu 2 tygodni. Na miejscu strupów mogą pojawić się blizny, które z czasem same znikają.[2,3]

Jak wygląda u dorosłych?

Można zachorować na ospę pomimo wcześniejszego zaszczepienia się w okresie dziecięcym lub później. Zdarza się to rzadko, jednak przebieg choroby u dorosłych jest wtedy lekki i nie występuje gorączka. Na skórze pojawia się tylko kilka krostek, na których nie wyodrębniają się pęcherzyki. Wygląd krostek można porównać do ukąszenia owadów.[2]

Leczenie

U zdrowych osób powyżej 12 roku życia zwykle wystarcza leczenie objawowe. Polega ono na zmniejszaniu wysokiej temperatury ciała i łagodzeniu zmian skórnych.[2]

Czym leczyć gorączkę?

W przypadku gorączki czy bólu lekiem pierwszego wyboru jest paracetamol. Stosuje się także niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. ibuprofen. U dzieci poniżej 12 roku życia nie można stosować kwasu acetylosalicylowego do leczenia gorączki czy bólu. Skutkuje to wystąpieniem zespołu Reye’a, który prowadzi do groźnego uszkodzenia narządów i zaburzeń neurologicznych.[2,4]

Czerwone plamy – czy można się kąpać?

Można również zastosować doustne leki przeciwalergiczne I generacji (np. dimetynden w postaci kropli doustnych), które złagodzą swędzącą wysypkę. Zaleca się korzystanie z codziennej kąpieli w chłodnej wodzie i delikatne osuszanie zmian ręcznikiem. Nie wolno stosować wysuszających pudrów ani papek (np. maści cynkowej) na skórę, ponieważ wiąże się to z ryzykiem zakażenia zmian bakteriami. Paznokcie powinny być krótko obcięte, aby uniknąć powstania przeczosów, czyli zadrapań na skórze.[2,4]

Leki przeciwwirusowe

W leczeniu ospy wykorzystuje się tabletki z acyklowirem, które należy przyjmować zgodnie z poleceniami lekarza. To lek dostępny bez recepty, ale w przypadku ospy zwykle stosuje się go u osób zagrożonych ciężkim przebiegiem choroby, np. u kobiet w ciąży czy osób niezaszczepionych na ospę. Im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym szybszy powrót do zdrowia. Dlatego najlepiej, aby lek przyjąć w ciągu 24h od wystąpienia osutki.[2,4]

Powikłania

Pomimo tego, iż ospa wietrzna jest chorobą, która z czasem ustępuje, może prowadzić do groźnych konsekwencji dla zdrowia i życia. Jednym z takich powikłań są nadkażenia bakteryjne wykwitów skórnych, co w najgorszym wypadku grozi sepsą. Ryzyko wystąpienia takich zmian zwiększa się wraz ze stosowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Nadkażone zmiany skórne mogą również pozostawiać trwałe blizny.[2,4]

Poza tym choroba często doprowadza do zapalenia płuc. zwykle rozwija się ono w 3-5 dniu choroby. Najczęściej dotyka osób dorosłych, zwłaszcza kobiet w II i III trymestrze ciąży, a także osób poddanych terapii immunosupresyjnej.[2,3]

U chorych zdarzają się także zaburzenia neurologiczne, tj. zapalenie mózgu (głownie u dorosłych), zapalenie móżdżku (głownie u dzieci), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie siatkówki.[2,4]

Szczepienie

Zaleca się przyjęcie szczepionki zarówno przez dzieci, jak i niezaszczepionych w dzieciństwie dorosłych, ponieważ chroni ona przed objawami i powikłaniami ospy przez całe życie. Zawiera żywy, atenuowany (czyli osłabiony) szczep wirusa.[3,5]

Kto powinien się zaszczepić?

Szczepienie zaleca się wszystkim niezaszczepionym osobom, które nigdy nie chorowały na ospę wietrzną, a zwłaszcza:

kobietom planującym ciążę,
rodzicom małych dzieci,
pracownikom placówek opieki zdrowotnej,
osobom, które pozostają w bliskim kontakcie z osobami z niedoborem odporności, np. w trakcie leczenia immunosupresyjnego,
pacjentom przed planowanym leczeniem immunosupresyjnym,
osobom przed planowanym przeszczepem narządu lub komórek krwiotwórczych.[3,5]

Ile przyjmuje się dawek?

Schemat szczepienia polega na podaniu dwóch dawek w odstępie 6-8 tygodni. Osoby, które w przeszłości otrzymały tylko 1 dawkę szczepionki, mogą po czasie przyjąć jedynie drugą dawkę, bez konieczności powtarzania schematu. Skuteczne jest również przyjęcie szczepionki do 3 dni od ekspozycji osoby na wirusa.[3,5]

Dlaczego warto się zaszczepić?

Korzyści z zaszczepienia przeciwko ospie są następujące:

U zaszczepionych dzieci przebieg choroby jest łagodniejszy niż u niezaszczepionych,
Wysypka obejmuje mniejszy zasięg, a gorączka jest niższa,
Komplikacje zdrowotne występują rzadziej niż u osób, które nie były zaszczepione.[3,5]