Nie ma jednego uniwersalnego sposobu na radzenie sobie ze stresem. Każda z nas robi to na swój sposób. Niestety często, zamiast potraktować niespodziewany kryzys jak wyzwanie, rządzi nami wizja ewentualnych porażek, która w znacznym stopniu przysłania chęć zaryzykowania i stawienia czoła problemom. Co wpływa na takie zachowania? Przede wszystkim odporność psychiczna. Co to jest i jak można ją budować? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie w poniższym artykule.
Odporność psychiczna - co to jest?
Jeśli szukasz jednej, jedynej definicji odporności psychicznej, to musimy Cię rozczarować. W psychologii jest ich wiele. I tak naprawdę musisz pamiętać o tym, iż nie sama definicja ma tutaj największe znaczenie. Liczą się przede wszystkim symptomy opisywanego zjawiska oraz to, jaki mają wpływ na nasze życie.
Odporność psychiczna jest niezwykle istotna dla Twojego całościowego funkcjonowania i jej posiadanie lub jej brak wpływa na Ciebie bez względu na obiektywny poziom trudności sytuacji, z którą przychodzi Ci się mierzyć. Odpowiada za to, jak radzisz sobie ze stresem presją oraz trudnymi emocjami związanymi z tymi zjawiskami. Nie ma znaczenia, czy zostajesz postawiona w nieprzychylnej sytuacji, będąc zdrowa, czy w kiepskiej sytuacji finansowej itp. To jak sobie z tym poradzisz zależy od Twojej odporności i umiejętności miękkich jakie posiadasz.
Dla radzenia sobie w trudnych sytuacjach znaczenia mają między innymi umiejętności interpersonalne i intrapersonalne. Odporność psychiczna wiąże się także z wewnętrzną dyscypliną, wytrwałością, tolerancją na ból, cierpliwością, a choćby pozytywnym nastawieniem i wiarą w swoje możliwości. Wpływ na nią mają także wiek, płeć i kondycja
Model 4C - najważniejsze aspekty odporności psychicznej
Choć definicji odporności psychicznej jest wiele, warto wspomnieć o modelu 4C. Opisuje on najważniejsze czynniki, które mają bezpośredni wpływ na Twoją odporność psychiczną. Należą do nich:
- wyzwanie – umiejętność postrzegania wyzwań, które stawia przed Tobą życie, jako szans na naukę;
- pewność siebie – wiara w swoje możliwości i umiejętności;
- zaangażowanie – wytrwałość i dążenie do celu;
- poczucie kontroli w kontekście własnego losu
Wzmocnienie odporności psychicznej - jak to zrobić?
Różne cechy osobowości mają wpływ na odporność psychiczną. Niezależnie od sytuacji oraz wieku i płci można ją kształtować i rozwijać. Jak to robić? Pierwszym krokiem może być nauka technik radzenia sobie ze stresem. Wśród nich znajdziesz takie zalecenia jak np.:
- zachowanie pozytywnego nastawienia do ludzi i świata;
- znalezienie własnego sposobu na zmniejszanie stresu, np. pływanie;
- dostrzeganie odnoszonych sukcesów oraz osiągnięć;
- zdrowe odżywianie;
- stawianie granic i umiejętność odmowy;
- efektywne zarządzanie czasem;
- stawianie celów krótkoterminowych i długoterminowych;
- czerpanie euforii z zainteresowań i poświęcanie im czasu;
- regularny sen i odpoczynek;
- umiejętność szukania wsparcia i proszenie o pomoc.
Pamiętaj też, aby zwracać uwagę wyłącznie na aspekty, na które masz wpływ. Nie warto tracić energii na rzeczy, na które nie możesz absolutnie nic poradzić. W innym przypadku ilość problemów może Cię bardzo przytłoczyć.
Budowanie odporności psychicznej, jak to robić? Podsumowanie
Nic nie dzieje się z dnia na dzień. Nie ma możliwości, aby zmiany, jakie muszą zajść w sferze psychicznej, aby zbudować odporność psychiczną, pojawiły się nagle po kilku dniach walki. Z pewnością nie będzie to też łatwa i przyjemna droga. Dlatego dobrze jest zastanowić się nad skorzystaniem z indywidualnych spotkań z psychologiem lub psychoterapeutą. Specjalista może pomóc Ci w przeanalizowaniu Twojego dotychczasowego zachowania oraz w uzyskaniu odpowiedzi na pytanie, co musisz zmienić w sobie i w swoim życiu, aby budować swoją odporność psychiczną.
