IPN ujawnia: Milicjanci strzelali bez rozkazu do Browarczyka

IPN podejmie na nowo śledztwo w sprawie śmiertelnego postrzelenia Antoniego Browarczyka przez funkcjonariuszy MO w 1981 r. Był on jedną z pierwszych ofiar stanu wojennego. Śledztwo w tej sprawie umarzano trzykrotnie z powodu niewykrycia sprawców. PAP

Instytut Pamięci Narodowej wznawia śledztwo w sprawie zabójstwa Antoniego Browarczyka, 20-letniego uczestnika protestów przeciwko stanowi wojennemu. Decyzję ogłoszono w środę przy pomniku Browarczyka w Gdańsku, opierając się na ujawnionym dokumencie Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej.

Dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, prokurator Andrzej Pozorski, przekazał, iż dokument opisuje wydarzenia z 17 grudnia 1981 roku w pobliżu byłego budynku Komitetu Wojewódzkiego PZPR. W wyniku bezprawnego użycia broni palnej przez funkcjonariuszy śmiertelny postrzał w głowę otrzymał Antoni Browarczyk, a trzy inne osoby zostały ranne.

Strzelanina bez rozkazu na 200 metrów

Prokurator Pozorski podkreślił, iż milicjanci użyli broni palnej bez rozkazu. "Funkcjonariusze na pewno się nie bronili, po prostu strzelali do ludzi" - powiedział i dodał, iż odległość między nimi a ciałem zamordowanego Browarczyka wynosiła około 200 metrów.

Śledztwo będzie prowadziła Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie. Prokurator IPN zajmie się również kwestią utrudniania postępowania w latach 1981-1982, gdy Prokuratura Marynarki Wojennej dopuściła do utraty istotnych dowodów pomimo niezakończonego postępowania dowodowego.

Odznaczenia dla sprawców strzelaniny

Funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, którzy bezprawnie użyli broni palnej, zostali odznaczeni resortowymi odznaczeniami państwowymi i awansowali na wyższe stanowiska. "Władze państwowe uznały, iż oni stali na straży porządku prawnego w stanie wojennym, a nagroda miała być wzorem dla innych funkcjonariuszy milicji, jak należy postępować" - wyjaśnił prokurator Pozorski.

"Żaden z pokrzywdzonych nie stanowił najmniejszego zagrożenia dla zdrowia i życia funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej" - podkreślił przedstawiciel IPN. Śledztwo w sprawie zabójstwa Browarczyka było trzykrotnie umarzane z powodu niewykrycia sprawców.

Tragiczny dzień 20-letniego praktykanta

Antoni Browarczyk urodził się 21 października 1961 roku w Gdańsku i był jedną z pierwszych oraz najmłodszych ofiar stanu wojennego w Polsce. Dwudziestoletni uczestnik duszpasterstwa dominikańskiego angażował się w działania przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego i 16 grudnia 1981 roku uczestniczył w demonstracjach ulicznych w Gdańsku.

17 grudnia około godziny 15:30 opuścił warsztat elektromechaniczny Henryka Szlendaka przy ulicy Wyczółkowskiego 16, gdzie pracował jako praktykant. W Śródmieściu przyłączył się do trwającej demonstracji i został rozdzielony z kolegą Andrzejem Szczęsnowiczem w rejonie pomnika-czołgu przy ulicy Hucisko.

W pobliżu przystanku przy Bramie Wyżynnej został śmiertelnie postrzelony w głowę z pistoletu maszynowego PM-43. W 2008 roku został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Program "Archiwum Zbrodni" przynosi efekty

Śledztwo zostało podjęte w ramach realizowanego od połowy 2022 roku projektu "Archiwum Zbrodni". Program polega na analizie akt umorzonych śledztw dotyczących przestępstw popełnionych w okresie stanu wojennego pod kątem nowych możliwości dowodowych.

Zastępca prezesa IPN, doktor habilitowany Karol Polejowski, poinformował, iż od rozpoczęcia projektu prokuratorzy zainicjowali 19 postępowań karnych w tej kategorii spraw. Część z nich zakończyła się wniesieniem aktów oskarżenia lub wyrokami skazującymi.

Akt oskarżenia wniesiono między innymi przeciwko 27 byłym funkcjonariuszom Służby Więziennej, którzy 14 sierpnia 1982 roku w Kwidzynie brali udział w pobiciu ponad stu internowanych w Ośrodku Odosobnienia. Zarzuty przedstawiono też dziewięciu byłym funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej, którzy użyli broni palnej wobec uczestników pokojowej demonstracji w Lubinie 31 sierpnia 1982 roku.

Zapadły również wyroki skazujące wobec trzech byłych funkcjonariuszy ZOMO za udział w pobiciu uczestnika demonstracji w Szczecinie w 1982 roku oraz wobec byłego funkcjonariusza MO za fałszywe oskarżenie uczestnika manifestacji o czynną napaść na funkcjonariuszy.

Źródła wykorzystane: "PAP" Uwaga: Ten artykuł został stworzony przy użyciu Sztucznej Inteligencji (SI).