Dzika róża – adekwatności lecznicze i zastosowanie

Dzika róża – adekwatności lecznicze tej rośliny przez lata były domeną medycyny ludowej, dziś coraz częściej znajdują potwierdzenie w badaniach naukowych. Ten niepozorny, czerwony owoc to coś więcej niż składnik herbatki na przeziębienie. Kryje w sobie bogactwo naturalnych związków bioaktywnych, które wspierają organizm na wielu poziomach. Sprawdź, dlaczego dzika róża wraca do łask i co tak naprawdę stoi za jej cudowną mocą.

Bogactwo bioaktywnych związków dzikiej róży – mały owoc o wielkiej mocy

Owoce dzikiej róży od wieków zajmują ważne miejsce w medycynie ludowej, a współczesne badania naukowe tylko potwierdzają ich wyjątkowy potencjał prozdrowotny. Sekretem tych niepozornych, czerwonych owoców jest bogactwo różnorodnych składników bioaktywnych takich jak: polifenole, karotenoidy, witaminy, tokoferole, niezbędne lipidy oraz minerały.

Polifenole – naturalna tarcza antyoksydacyjna

Jedną z najważniejszych grup związków obecnych w owocach dzikiej róży są polifenole, znane ze swoich silnych adekwatności antyoksydacyjnych. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują garbniki oraz flawonoidy, takie jak kemferol, rutyna i kwercetyna. Związki te pomagają neutralizować wolne rodniki, wspierają układ krążenia i mogą wykazywać działanie przeciwzapalne.

Profil fenolowy dzikiej róży uzupełniają kwasy fenolowe (np. kwas galusowy, elagowy, kawowy i kwas p-kumarowy) oraz antocyjany takie jak cyjanidyno-3-glukozyd. To właśnie te substancje odpowiadają nie tylko za intensywną barwę owoców, ale również za ich ochronne działanie na komórki organizmu.

Karotenoidy – kolor i zdrowie w jednym

Charakterystyczny czerwono-pomarańczowy kolor owoców dzikiej róży jest zasługą karotenoidów, takich jak luteina, zeaksantyna, β-karoten i likopen. Związki te pełnią istotną rolę w ochronie wzroku, wspieraniu układu odpornościowego oraz utrzymaniu zdrowej skóry.

Warto podkreślić, iż zawartość karotenoidów, a zwłaszcza likopenu, nie jest stała – zależy m.in. od stopnia dojrzałości owoców, jakości gleby, warunków środowiskowych oraz terminu zbioru. Owoce zbierane pod koniec sezonu charakteryzują się zwykle wyższym stężeniem tych cennych barwników niż te zbierane wcześniej.

Olej z dzikiej róży – koncentrat cennych lipidów

Szczególnym produktem pozyskiwanym z owoców dzikiej róży jest olej tłoczony na zimno, wysoko ceniony zarówno w dietetyce, jak i kosmetologii. Zawiera on znaczne ilości tokoferoli (głównie α- i β-tokoferolu), które pełnią funkcję naturalnych przeciwutleniaczy. Do antyoksydantów należą także karotenoidy, likopen, fenole i chlorofil. Obecne w oleju sterole, takie jak kampesterol i β-sitosterol, mogą wspierać gospodarkę lipidową organizmu. Za to skwalen chroni skórę przed wolnymi rodnikami i wspomaga prawidłowe działanie skórnej bariery hydrolipidowej.

Tłoczony na zimno olej z nasion dzikiej róży jest cennym źródłem związków bioaktywnych, w tym jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (kwas oleinowy i linolowy) oraz karotenoidów, likopenu, fenoli, witaminy C, tokoferoli, skwalenu i chlorofilu.

Owoc dzikiej róży – bogactwo minerałów

Owoce dzikiej róży zawierają duże stężenia wartościowych dla zdrowia minerałów. Najwięcej znajdziemy w nich azotu, fosforu, siarki i potasu. Niższe, ale również znaczące stężenia zanotowano dla magnezu, wapnia, sodu, żelaza, cynku, manganu i miedzi. Przetwory z owoców dzikiej róży mogą więc być o wiele lepszym zamiennikiem sklepowych i aptecznych preparatów multimineralnych.

Witamina C – znak rozpoznawczy dzikiej róży

Owoce dzikiej róży zawierają cały wachlarz witamin, w tym prowitaminę A, witaminę E, witaminę K1 i witaminy z grupy B (B1, B2, B6). Jednak ich największym atutem jest wyjątkowo wysoka zawartość witaminy C. Stężenie kwasu askorbinowego w dojrzałych, stwardniałych owocach może wynosić od 400 do choćby 1500 mg na 100 g surowca, co wielokrotnie przewyższa jego ilość w popularnych owocach, takich jak jabłka czy porzeczki.

Badania naukowe nad adekwatnościami leczniczymi owoców dzikiej róży

Bogactwo składników bioaktywnych obecnych w owocach dzikiej róży stanowi podstawę licznych badań naukowych nad ich potencjałem prozdrowotnym. Dotychczas nie wykazano, aby stosowanie tego surowca prowadziło do wyleczenia, rozumianego jako cofnięcie już istniejących jednostek chorobowych, jednak wyniki badań wskazują na jego istotne znaczenie w profilaktyce różnych chorób oraz we wspomaganiu funkcjonowania organizmu u osób zmagających się z chorobami.

Dzika róża – adekwatności lecznicze a aktywność antyoksydacyjna

Skuteczność prozdrowotnych i leczniczych adekwatności dzikiej róży jest ściśle związana z jakością i ilością zawartych w niej związków o działaniu antyoksydacyjnym. To właśnie ich synergiczne oddziaływanie sprawia, iż owoce dzikiej róży stanowią cenny element diety i obiecujący surowiec o potencjale terapeutycznym.

Wysoka aktywność antyoksydacyjna ekstraktów z dzikiej róży wynika ze współdziałania wielu związków bioaktywnych, przede wszystkim polifenoli, takich jak flawonoidy i kwasy fenolowe, a także polisacharydów i kwasów organicznych. Przeciwutleniacze te odgrywają istotną rolę w neutralizacji wolnych rodników, których nadmiar sprzyja rozwojowi chorób przewlekłych, m.in. zapalenia oskrzeli, reumatyzmu czy cukrzycy typu II. Dodatkowo obecne w owocach witaminy działają jako koenzymy w reakcjach komórkowych, regulują gospodarkę mineralną oraz procesy krzepnięcia krwi.

Dzika róża wyróżnia się wyjątkowo wysoką zawartością antyoksydacyjnej witaminy C, co w połączeniu z karotenoidami (takimi jak likopen, β-karoten i zeaksantyna) oraz związkami fenolowymi odpowiada za jej silne adekwatności przeciwutleniające. Warto wspomnieć, iż choć w badaniach zauważono spadek stężenia witaminy C i karotenoidów podczas sześciomiesięcznego przechowywania owoców, to jednak obecne w nich polifenole cechują się dużo większą stabilnością. Owoce dzikiej róży najlepiej zachowują aktywność antyoksydacyjną, jeżeli się je przechowuje w formie mrożonej.

Dzika róża a gospodarka węglowodanowa – obiecujące wsparcie

Cukrzyca, zarówno typu 1, jak i typu 2, należy do przewlekłych chorób metabolicznych, charakteryzujących się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzą naturalne składniki roślinne, które mogą wspierać kontrolę glikemii i metabolizm lipidów. Wśród nich wymienia się owoce dzikiej róży, bogate w związki fenolowe, substancje lotne oraz inne składniki o działaniu antyoksydacyjnym.

Badania laboratoryjne i badania na modelach zwierzęcych wskazują, iż ekstrakty z owoców dzikiej róży mogą wpływać na metabolizm węglowodanów, m.in. poprzez hamowanie aktywności α-glukozydazy – enzymu odpowiedzialnego za końcowy etap trawienia węglowodanów w przewodzie pokarmowym. Taki mechanizm może prowadzić do wolniejszego wzrostu poziomu glukozy we krwi po posiłku. Dobrze pokazują to badania przeprowadzone na szczurach z cukrzycą wywołaną streptozotocyną. Zaobserwowano obniżenie glikemii oraz stężenia trójglicerydów po doustnym podaniu ekstraktu z dzikiej róży w porównaniu z grupą kontrolną.

Obiecujące, choć wciąż ograniczone, są również wyniki badań z udziałem ludzi. W jednym z nich, przeprowadzonym u osób z cukrzycą typu 2, trzymiesięczna suplementacja ekstraktem z dzikiej róży wiązała się z istotnym obniżeniem poziomu glukozy na czczo oraz poprawą wskaźników lipidowych, w szczególności stosunku cholesterolu całkowitego do HDL. Należy jednak podkreślić, iż nie wszystkie parametry metaboliczne uległy zmianie, a badanie miało charakter wspomagający, a nie terapeutyczny.

W badaniach na zwierzętach wykazano także, iż długotrwała suplementacja ekstraktem z dzikiej róży w stanie przedcukrzycowym może poprawiać tolerancję glukozy, zmniejszać nadmierne wydzielanie insuliny oraz chronić funkcję komórek β trzustki, co potencjalnie opóźnia rozwój cukrzycy.

Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, iż obserwacje te opierają się głównie na badaniach przedklinicznych oraz ograniczonych badaniach klinicznych. Dlatego preparaty z dzikiej róży nie mogą być traktowane jako lek, ale raczej jako potencjalne, naturalne wsparcie dietetyczne czy uzupełnienie standardowego leczenia, stosowane pod kontrolą specjalisty.

Dzika róża – adekwatności przeciwzapalne – co mówią badania

Przewlekły, niekontrolowany stan zapalny uznawany jest za jeden z kluczowych mechanizmów leżących u podstaw wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak alergie, schorzenia sercowo-naczyniowe, zespół metaboliczny, choroby autoimmunologiczne czy nowotwory. Choć zapalenie samo w sobie jest naturalną i potrzebną reakcją obronną organizmu na urazy lub działanie szkodliwych czynników, jego nadmierna lub długotrwała aktywacja może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

W badaniach laboratoryjnych wykazano, iż ekstrakty z owoców dzikiej róży mogą hamować aktywność enzymów COX-1 i COX-2 (cyklooksygenaz), które odpowiadają za powstawanie prostaglandyn i innych mediatorów zapalenia. W porównawczym badaniu ekstraktów z różnych owoców najwyższą aktywność wykazywała czarna porzeczka, jednak ekstrakt etanolowy z dzikiej róży również charakteryzował się wyraźnym potencjałem hamującym oba enzymy.

Działanie przeciwzapalne wodnego ekstraktu z dzikiej róży oceniano także w badaniach na zwierzętach, w których stan zapalny wywoływano eksperymentalnie. U szczurów otrzymujących ekstrakt zaobserwowano zmniejszenie nasilenia zapalenia, zarówno w fazie ostrej, jak i przewlekłej, w porównaniu z grupą kontrolną. Wyniki te sugerują, iż składniki dzikiej róży mogą wpływać na przebieg reakcji zapalnej.

Niewielkie badania kliniczne na ludziach wykazały, iż proszek z owoców dzikiej róży ma działanie przeciwzapalne i może stanowić wsparcie w stanach zapalnych i zwyrodnieniowych stawów, zmniejszając natężenie bólu.

Napar z owoców dzikiej róży może stanowić więc potencjalne wsparcie w profilaktyce powstawania nadmiernych stanów zapalnych w organizmie.

Dzika róża a profilaktyka nowotworowa

Nowotwory stanowią jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie, a ich rozwój jest związany z nagromadzeniem zmian genetycznych prowadzących do zaburzeń kontroli wzrostu i różnicowania komórek. Poszukując nowych, bezpiecznych strategii wspomagających profilaktykę lub terapię nowotworów naukowcy od lat badają rośliny bogate w związki bioaktywne, zwłaszcza o adekwatnościach antyoksydacyjnych i antyproliferacyjnych. W tym kontekście zainteresowanie wzbudziły również owoce dzikiej róży.

W jednym z badań in vitro oceniano wpływ etanolowego ekstraktu z owoców dzikiej róży na ludzkie linie komórkowe raka piersi MCF-7 oraz MDA-MB-468. Wykazano, iż ekstrakt ten hamował proliferację komórek nowotworowych i indukował proces apoptozy w sposób zależny od dawki, nie wykazując jednocześnie toksycznego działania wobec komórek prawidłowych.

Podobne obserwacje uzyskano w innych badaniach, w których analizowano wpływ różnych frakcji ekstraktów z owoców dzikiej róży na komórki ludzkiego raka jelita grubego linii Caco-2. Zarówno ekstrakty całkowite, jak i frakcje zawierające witaminę C oraz polifenole wykazywały działanie cytotoksyczne wobec komórek nowotworowych oraz zdolność do ograniczania produkcji reaktywnych form tlenu, co wskazuje na silny potencjał antyoksydacyjny.

Należy jednak jednoznacznie podkreślić, iż dostępne dane dotyczące potencjalnego działania przeciwnowotworowego dzikiej róży pochodzą wyłącznie z badań in vitro, prowadzonych na hodowlach komórek nowotworowych w warunkach laboratoryjnych. Do tej pory nie przeprowadzono badań klinicznych na ludziach ani badań na modelach zwierzęcych, które potwierdzałyby takie działanie w organizmie. Pokazują one jedynie, iż owoce dzikiej róży wpływają pozytywnie na zdrowie naszego organizmu.

Dzika róża a zdrowie nerek

W ostatnich latach oceniano potencjalny wpływ ekstraktów z owoców dzikiej róży na funkcjonowanie nerek.

W jednym z badań analizowano wpływ hydroalkoholowego ekstraktu z owoców dzikiej róży u szczurów z doświadczalnie wywołaną kamicą nerkową szczawianowo-wapniową. Suplementacja ekstraktem przez 30 dni prowadziła do obniżenia poziomu markerów stresu oksydacyjnego w nerkach i wątrobie, zmniejszenia zawartości wapnia w nerkach i moczu oraz redukcji liczby i rozmiaru kamieni nerkowych. Zaobserwowano również zwiększone wydalanie cytrynianu, bez istotnych zmian objętości, pH czy stężenia szczawianów w moczu. Na tej podstawie autorzy zasugerowali potencjalne działanie ochronne ekstraktu z dzikiej róży w zapobieganiu tworzeniu się kamieni nerkowych.

Kolejne badanie na szczurach dotyczyło ochronnego działania etanolowego ekstraktu z owoców dzikiej róży w modelu ostrego uszkodzenia nerek wywołanego niedokrwieniem i reperfuzją. W porównaniu z grupą kontrolną zwierzęta otrzymujące ekstrakt miały niższe stężenia kreatyniny i mocznika, a także mniejsze nasilenie zmian histologicznych w tkance nerkowej. Wyniki te wskazują na możliwe działanie nefroprotekcyjne w warunkach doświadczalnych.

Również w modelu kłębuszkowego zapalenia nerek u myszy wykazano korzystny wpływ wodnego ekstraktu z dzikiej róży. U zwierząt otrzymujących ekstrakt wykazano zmniejszenie białkomoczu oraz obniżenie stężenia azotu mocznikowego we krwi w porównaniu z grupą kontrolną. Może to świadczyć o tym, iż owoc dzikiej róży mógłby odegrać istotną rolę w łagodzeniu przebiegu zapalenia nerek.

Podsumowując, wyniki badań na zwierzętach sugerują, iż ekstrakty z dzikiej róży mogą wykazywać działanie ochronne na nerki poprzez ograniczanie stresu oksydacyjnego i modulację procesów zapalnych. Nie oznacza to, iż wykazują one skuteczność terapeutyczną u ludzi, jednak można je zastosować jako wsparcie w profilaktyce chorób nerek. Jej potencjał w leczeniu schorzeń układu moczowego wymaga potwierdzenia w dobrze zaprojektowanych badaniach klinicznych.

Dzika róża a układ sercowo-naczyniowy

Wpływ owoców dzikiej róży na układ sercowo-naczyniowy był przedmiotem kilku badań eksperymentalnych na modelach zwierzęcych.

W jednym z badań użyto specjalnego gatunku myszy, u których z powodu wady genetycznej występuje miażdżyca. W grupie zwierząt, których dietę wzbogacono o owoce dzikiej róży, zaobserwowano obniżenie ciśnienia krwi, zmniejszenie rozmiaru blaszek miażdżycowych oraz niższe stężenia cholesterolu całkowitego, utlenionego LDL i fibrynogenu. Jednocześnie stwierdzono zwiększone wydalanie cholesterolu z kałem. Zaobserwowano także potencjalne działanie przeciwzapalne w obrębie naczyń krwionośnych oraz rozszerzenie tętnic ułatwiające prawidłowy przepływ krwi.

W innym badaniu na modelu zwierzęcym zauważono, iż dieta zawierająca owoce z dzikiej róży może działać kardioprotekcyjnie. Obserwowano bowiem, iż dzięki obniżeniu produkcji wolnych rodników tlenowych uległ zmniejszeniu stres oksydacyjnego w komórkach mięśnia sercowego.

Podsumowując, badania na zwierzętach sugerują, iż owoce dzikiej róży i ich ekstrakty mogą korzystnie wpływać na wybrane parametry, związane z funkcjonowaniem układu sercowo-naczyniowego, w tym na gospodarkę lipidową, stan naczyń i stres oksydacyjny. Na obecnym etapie badań możemy podejrzewać, iż dzika róża może stanowić potencjalne wsparcie w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym.

Potencjalne działanie hepatoprotekcyjne dzikiej róży

Wpływ ekstraktów z owoców dzikiej róży na funkcjonowanie wątroby był przedmiotem kilku badań eksperymentalnych przeprowadzonych na modelach zwierzęcych.

W jednym z badań analizowano wpływ etanolowego ekstraktu z dzikiej róży na parametry biochemiczne surowicy, aktywność enzymów wątrobowych oraz zmiany histologiczne u szczurów z cukrzycą. U zwierząt otrzymujących ekstrakt zaobserwowano istotne obniżenie aktywności enzymów wątrobowych, a obraz histologiczny wątroby wskazywał na mniejsze nasilenie zmian patologicznych. Wyniki te sugerują ochronne działanie ekstraktu wobec uszkodzeń wątroby związanych z zaburzeniami metabolicznymi w przebiegu cukrzycy.

W innych badaniach wykazano, iż ekstrakt z dzikiej róży może łagodzić niekorzystne zmiany metaboliczne indukowane przez d-galaktozę – substancję stosowaną do wywoływania zmian przypominających niealkoholowe stłuszczenie wątroby. W modelach zwierzęcych podawanie ekstraktu ograniczało nasilenie tych zmian, co doprowadziło autorów do wniosku o potencjalnych adekwatnościach hepatoprotekcyjnych dzikiej róży w warunkach doświadczalnych.

Kolejne badanie dotyczyło szczurów z hipercholesterolemią, u których oceniano wpływ różnych dawek ekstraktu z dzikiej róży na profil lipidowy oraz funkcję wątroby i tarczycy. U zwierząt otrzymujących wyższe dawki ekstraktu (500 i 1000 mg/kg) stwierdzono istotne obniżenie aktywności enzymów wątrobowych, takich jak ALT, AST i ALP, co może wskazywać na poprawę funkcji wątroby w tym modelu eksperymentalnym.

W innym badaniu szczurom podawano czterochlorek węgla, który uszkadza wątrobę. U tych zwierząt, które dodatkowo leczone były ekstraktem z owoców dzikiej róży, zaobserwowano zmniejszenie markerów uszkodzenia wątroby oraz stresu oksydacyjnego, a także poprawę parametrów białkowych surowicy. Sugeruje to, iż działanie ochronne ekstraktu może być związane z jego adekwatnościami antyoksydacyjnymi.

Podsumowując, badania na zwierzętach wskazują, iż ekstrakty z owoców dzikiej róży mogą wykazywać działanie ochronne na wątrobę w różnych modelach uszkodzeń metabolicznych i toksycznych. Nie przeprowadzono badań klinicznych na ludziach, więc nie wiemy, jaka dawka ekstraktu musiałaby zostać użyta, by dać podobny efekt u ludzi. Co nie zmienia faktu, iż dołączenie choćby naparów dzikiej róży do codziennej diety ma działanie prozdrowotne.

Zastosowania owoców dzikiej róży w przemyśle spożywczym i kosmetycznym

Okazuje się, iż zalety owocu dzikiej róży docenia także przemysł spożywczy. Sproszkowany owoc lub mąka z nasion mogą zastąpić część mąki zbożowej w produktach, takich jak pieczywo, ciastka i makarony. Ten prosty zabieg sprawia, iż wymienione produkty są bogatsze w witaminy i minerały, a ponadto mają wyższy potencjał antyoksydacyjny. Okazuje się także, iż takie wypieki są dobrze oceniane pod względem smaku i zapachu. Tego typu żywność funkcjonalna może wspierać zdrowie i dobre samopoczucie konsumentów.

O wzbogacaniu produkowanej żywności przetworami z owocu dzikiej róży myśli również przemysł mleczarski (np. do produkcji jogurtów czy lodów), a także przemysł mięsny (dzika róża może działać jako naturalny przeciwutleniacz w kiełbasach mięsnych, ale nie zastąpi tradycyjnych dodatków, takich jak askorbinian sodu czy azotyn sodu).

Także wzbogacanie pasz dla trzody i drobiu owocami dzikiej róży podnosi ich wartości odżywcze w hodowli. Dzięki temu można uzyskać wartościowsze mięso i jajka.

Ekstrakty z owocu dzikiej róży i olejek z jej nasion są również stosowane w kosmetykach. Dzięki temu wykazują one adekwatności antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne i rozjaśniają przebarwienia.

Podsumowanie

Owoce dzikiej róży wyróżniają się wyjątkowym bogactwem związków bioaktywnych, takich jak polifenole, karotenoidy, witaminy, tokoferole, niezbędne lipidy oraz składniki mineralne. Przytoczone wcześniej badania dotyczące potencjalnego działania leczniczego ekstraktów z tej rośliny stanowią jedynie zaproszenie do dalszych, pogłębionych analiz. Już na obecnym etapie warto jednak sięgać choćby po napary z owoców dzikiej róży, korzystając z ich adekwatności antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych i witaminizujących, a także z ich umiejętności wzbogacania diety w cenne minerały. Z dużym prawdopodobieństwem może to stanowić skuteczną formę profilaktyki sprzyjającej poprawie ogólnego stanu zdrowia.

Bibliografia

1. Bakhtiar Z. i in., Quantification of fatty acids in seed oil and important bioactive compounds in Iranian Rosa canina L. ecotypes for potential cosmetic and medicinal uses, „Scientific Reports” 2023, nr 13(1), s. 22721, https://www.researchgate.net/publication/376685086_Quantification_of_fatty_acids_in_seed_oil_and_important_bioactive_compounds_in_Iranian_Rosa_canina_L_ecotypes_for_potential_cosmetic_and_medicinal_uses (dostęp: 21.12.2025).
2. Cohen M., Rosehip – an evidence based herbal medicine for inflammation and arthritis, „Australian Family Physician” 2012, nr 41(7), s. 495–498, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22762068/ (dostęp: 21.12.2025).
3. Gruenwald J., Uebelhack R., Moré M.I., Rosa canina – Rose hip pharmacological ingredients and molecular mechanics counteracting osteoarthritis – A systematic review, „Phytomedicine: international journal of phytotherapy and phytopharmacology” 2019, nr 60, s. 152958, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0944711319301278?via%3Dihub (dostęp: 21.12.2025).
4. Mármol I. i in., Therapeutic Applications of Rose Hips from Different Rosa Species, „International Journal of Molecular Sciences” 2017, nr 18(6), s. 1137, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5485961/ (dostęp: 21.12.2025).
5. Miljković V.M. i in., Chemical Profile and Antioxidant and Antimicrobial Activity of Rosa canina L. Dried Fruit Commercially Available in Serbia, „International Journal of Molecular Sciences” 2024, nr 25(5), s. 2518, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10931419/ (dostęp: 21.12.2025).
6. Negrean O.R. i in., Recent advances and insights into the bioactive properties and applications of Rosa canina L. and its by-products, „Heliyon” 2024, nr 10(9), s. e30816, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11101839/ (dostęp: 21.12.2025).
7. Rein E., Kharazmi A., Winther K., A herbal remedy, Hyben Vital (stand. powder of a subspecies of Rosa canina fruits), reduces pain and improves general wellbeing in patients with osteoarthritis–a double-blind, placebo-controlled, randomised trial, „Phytomedicine: International Journal of Phytotherapy and Phytopharmacology” 2004, nr 11(5), s. 383–391, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0944711304000030?via%3Dihub, (dostęp: 21.12.2025).

Warholm O. i in., The Effects of a Standardized Herbal Remedy Made from a Subtype of Rosa canina in Patients with Osteoarthritis: A Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Clinical Trial, „Current Therapeutic Research, Clinical and Experimental” 2003, nr 64(1), s. 21–31, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4053021/ (dostęp: 21.12.2025).