Dyżury aptek według przepisów wprowadzonych przez Dużą Nowelizację Ustawy Refundacyjnej będę w pełni dobrowolne. Ustawodawca zaznacza, iż pora zmienić podejście polegające na przymusowości do dyżurów na rzecz dobrowolności. Drugi istotny aspekt, który wprowadza nowe przepisy, to zrekompensowanie poniesionych przez apteki kosztów związanych z pełnieniem dyżurów. Ustawodawca uznał, iż w miastach będących siedzibami powiatu, które mają poniżej 40 tysięcy mieszkańców, dyżury aptek będą finansowane z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia.
Szczegóły dotyczące nowych zasad dyżurowania aptek przedstawiamy również w webinarze dostępnym na farmacja.edu.pl
Nowa definicja dyżurów aptek
Duża nowelizacja ustawy refundacyjnej wprowadza definicję dyżurów aptek. Co ważne- tylko dyżury pełnione według niej będą podlegać finansowaniu z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia:
- Dyżurem w porze nocnej – jest dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną bez przerwy przez kolejne 2 godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 19.00 a 23.00;”
- Dyżurem w dzień wolny od pracy (jako dzień wolny od pracy rozumie się niedziele i święta, bez sobót!)– jest dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną w dniach, o których mowa w art. 1 lub art. 1a ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1920), bez przerwy przez kolejne 4 godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 10.00 a 18.00;
Finansowaniu z budżetu NFZ będą podlegać tylko i wyłącznie dyżury aptek:
- prowadzonych w godzinach określonych w ustawie;
- prowadzonych w miastach będących siedzibami powiatu, które nie przekraczają 40 tysięcy mieszkańców;
Dyżury aptek w godzinach ponadnormatywnych określonych przez Zarząd Powiatu oraz w miastach będących siedzibami powiatu z liczbą mieszkańców powyżej 40 tysięcy, będą finansowane tylko i wyłącznie z budżetu powiatu.
Dyżury aptek od 1 stycznia 2024 roku- jak wyznacza się aptekę do dyżurowania?
- Apteki ogólnodostępne na terenie danego powiatu mają obowiązek przekazywać informacje do zarządu powiatu o harmonogramie godzin swojej pracy najpóźniej do 30 września roku poprzedzającego rok, na który ma być podjęta uchwała (wyjątkiem jest najbliższy rok- obowiązek przekazania harmonogramu pracy na 2024 rok mija 31 stycznia 2024 roku). Nieprzekazanie informacji o harmonogramie pracy apteki jest zagrożone karą w wysokości 2000 zł. Komunikacja między podmiotem prowadzącym aptekę a zarządem powiatu odbywa się za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, np. e-maila. W przypadku wystąpienia zmian w przekazanym harmonogramie, apteka jest zobowiązana do przekazania informacji o nich do zarządu powiatu z co najmniej 30- dniowym wyprzedzeniem;
- Zarząd Powiatu zapoznaje się z harmonogramami pracy aptek przesłanymi przez podmioty je prowadzące. W przypadku miast będących siedzibami powiatu, które mają mniej niż 40 tysięcy mieszkańców, jeżeli stwierdzi się, iż godziny pracy aptek nie zaspokajają potrzeb lokalnej społeczności, to wtedy zarząd powiatu zobowiązany jest do wyznaczenia apteki mającej pełnić dyżur w porze nocnej lub w dzień wolny od pracy.
Jeśli Zarząd Powiatu w wyniku przeprowadzonej analizy przekazanych mu harmonogramów pracy aptek, uzna iż uzasadnione jest wyznaczenie apteki dyżurującej w godzinach ponadnormatywnych, takiego wyznaczenia może dokonać. Zarząd Powiatu, którego siedziba liczy więcej niż 40 tysięcy mieszkańców również może wyznaczyć aptekę, która będzie dyżurować w określonych przez zarząd godzinach. - Zarząd Powiatu zobowiązany jest do poinformowania podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne na terenie danego powiatu, co najmniej 21 dni przed wydaniem uchwały, o konieczności pełnienia dyżurów wraz ze wskazaniem dni i godzin w jakich te dyżury miałyby być pełnione.
- Podmiot prowadzący aptekę może zgłosić gotowość do podjęcia się dyżurów w wybrane przez siebie dni i godziny, na które zapotrzebowanie zgłosił zarząd powiatu (do 7 dni od otrzymania tej informacji). Jest przy tym zobowiązany do przedstawienia oświadczenia (pod rygorem odpowiedzialności karnej), w którym potwierdza, iż apteka spełnia wymagania niezbędne do podjęcia się pełnienia dyżuru oraz, iż nie zachodzą żadne okoliczności, które wykluczają daną aptekę z pełnienia dyżurów. W celu weryfikacji prawdziwości oświadczenia, Zarząd Powiatu może wystąpić z wnioskiem do Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego o jego potwierdzenie.
Wymagania stawiane aptekom, które chcą się podjąć się dyżurowania:
- zapewnienie zaopatrzenia lokalnej społeczności w produkty lecznicze, leki recepturowe, wyroby medyczne, oraz inne produkty znajdujące się w asortymencie aptek ogólnodostępnych;
- zagwarantowanie świadczenia usług farmaceutycznych oraz pełnienia opieki farmaceutycznej;
- zagwarantowanie odpowiedniej liczby personelu niezbędnego do spełnienia wszystkich wymagań;
Okoliczności wykluczające aptekę z możliwości pełnienia dyżuru:
- toczy się wobec apteki postępowanie administracyjne mające na celu cofnięcie zezwolenia na jej prowadzenie;
- w okresie 3 lat poprzedzających rok, w którym ma być pełniony dyżur wydano decyzję o cofnięciu pozwolenia na prowadzenie apteki lub wydano ostateczna decyzję nakazującą usunięcie w ustalonym terminie uchybień stwierdzonych podczas przeprowadzonej kontroli;
- Zarząd Powiatu spośród aptek, które wyraziły gotowość do dyżurowania wyznacza jedną z nich biorąc pod uwagę:
- położenie apteki ogólnodostępnej i uwarunkowania geograficzno-demograficzne;
- możliwość zapewnienia przez aptekę określonego asortymentu oraz niezbędnego do sprawowania dyżuru personelu;
Co jeżeli żadna z aptek na terenie powiatu nie wyrazi chęci dyżurowania lub zgłoszone apteki nie będą spełniać określonych kryteriów?
- Zarząd Powiatu wyznacza spośród wszystkich aptek, które przedstawiły harmonogram swojej pracy aptekę do podjęcia dyżurów;
- Wyznaczona apteka musi przedstawić w terminie do 7 dni od daty wskazania przez Zarząd Powiatu oświadczenie o braku przeciwwskazań i spełnieniu wszelkich wymagań do pełnienia dyżuru (jeżeli apteka nie przedstawi takiego oświadczenia to wówczas nie będzie mogła podjąć się dyżurowania, a zarząd powiatu będzie szukał nowej apteki do dyżurowania aż do skutku. Co ważne żadna z aptek nie będzie mogła zostać zmuszona do podjęcia dyżuru);
- Zarząd Powiatu podejmuje uchwałę na okres jednego roku kalendarzowego. Muszą zostać zawarte w niej następujące informacje:
- określenie dni oraz godzin, w jakich prowadzone będą dyżury aptek;
- określenie która konkretnie apteka ma w danym dniu i w danych godzinach prowadzić dyżur;
Treść uchwały przyjęta przez Zarząd Powiatu powinna zostać niezwłocznie przekazana odpowiedniemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Farmaceutycznemu, dyrektorowi oddziału wojewódzkiego NFZ oraz podmiotowi prowadzącego aptekę mającą podjąć się dyżurowania.
Co, jeżeli apteka traci zdolność do pełnienia dyżuru?
Kiedy apteka z przyczyn losowych traci zdolność do pełnienia dyżurów w terminie ustalonym w uchwale jest zobowiązana do niezwłocznego poinformowania o tym fakcie Zarząd Powiatu. Umowa zawarta z NFZ z apteką, która rezygnująca z dyżurowania z przyczyn losowych, zostaje rozwiązana. Przy czym wynagrodzenie za pełnione dotychczas dyżury przez tą aptekę zostanie wypłacone, a apteka nie musi go zwracać, ani płacić kar umownych.
Zarząd Powiatu jest wtedy zobowiązany do wyznaczenia innej apteki do pełnienia dyżurów. W miarę możliwości jej wyboru dokonuje się spośród aptek, które zgłosiły się dobrowolnie. Taka zamiana wymaga naniesienia korekty w uchwale, jednak nie wpływa na okres jej trwania.
Dyżury aptek po nowemu- ile zarobi apteka na dyżurowaniu?
Wynagrodzenie wypłacane z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia dla podmiotu prowadzącego aptekę za pełnienie dyżuru zostało określone w ustawie. Jest to Równowartość 3,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę, w przeliczeniu na 1 godzinę faktycznie przeprowadzonego dyżuru, tj.:
- od 1 stycznia 2024 roku: 3,5% x 4242 zł = 148,47 zł
- od 1 lipca 2024 roku: 3,5% x 4300 zł = 150,50 zł
W celu wypłaty wynagrodzenia za pełnienie dyżuru podmiot prowadzący aptekę zobowiązany jest do zawarcia umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia na okres uchwały przedstawionej przez Zarząd Powiatu.
Dyżury aptek po nowemu- jaka kara grozi za nie pełnienie dyżurów?
W przypadku, kiedy zostanie stwierdzone, iż apteka nie pełniła dyżuru lub pełniła go w mniejszym wymiarze niż przewiduje uchwała, podmiot prowadzący ma obowiązek do:
- zwrotu dotychczas otrzymanego wynagrodzenia z tytułu pełnienia dyżurów;
- do zapłaty odsetek ustawowych;
Podmiot prowadzący aptekę będzie miał 14 dni na uregulowanie tych należności od dnia otrzymania wezwania do zapłaty.
Dyżury aptek- okres przejściowy w 2024 roku
W związku z tym, iż nowe przepisy wchodzą w życie 1 stycznia 2024 roku, w najbliższym roku będa obowiązywać, tzw. przepisy przejściowe. Apteki są zobowiązane do przekazania do zarządu powiatu informacji o swoim harmonogramie do 31 stycznia 2024 roku. Dopiero wtedy, zarząd powiatu uruchomi cały proceder związany z przyjęciem nowej uchwały dotyczącej pełnienia dyżurów aptek. Do tej pory, dyżury aptek powinny być pełnione według uchwały zarządu powiatu podjętej na starych zasadach.
Autor: mgr farm. Maciej Birecki
