W obliczu rosnącego zadłużenia polskich emerytów, kwestia egzekucji komorniczej ze świadczeń emerytalnych staje się palącym problemem społecznym. Komornik może zająć choćby 25% emerytury brutto w przypadku zwykłych długów, a przy zaległościach alimentacyjnych – aż 60% świadczenia. Ten system, choć prawnie uregulowany, wywołuje głębokie konsekwencje społeczne i ekonomiczne.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Obecnie minimalna kwota chroniona przed zajęciem komorniczym wynosi 1335,72 zł, co dla wielu seniorów stanowi granicę przetrwania. Egzekucja może być prowadzona z różnych powodów – od niespłaconych kredytów i pożyczek, przez zaległości czynszowe, aż po niezapłacone rachunki za media czy usługi telekomunikacyjne. Szczególnie dotkliwe są zajęcia z tytułu zaległości alimentacyjnych.
Specjaliści ds. polityki społecznej alarmują, iż system egzekucji komorniczej z emerytur może prowadzić do pogłębienia problemu ubóstwa wśród osób starszych. Wielu emerytów, próbując uniknąć spirali zadłużenia, rezygnuje z zakupu leków czy proper odżywiania, co bezpośrednio wpływa na ich stan zdrowia i jakość życia.
Psychologowie zwracają uwagę na poważne konsekwencje psychiczne, jakie niesie ze sobą egzekucja komornicza dla seniorów. Stres związany z utratą znacznej części dochodów często prowadzi do depresji, izolacji społecznej i pogorszenia stanu zdrowia. Szczególnie dotknięci są seniorzy mieszkający samotnie, bez wsparcia rodziny.
Ekonomiści wskazują na szerszy kontekst problemu zadłużenia emerytów. Rosnące koszty życia, niedostateczna waloryzacja świadczeń oraz często nieprzemyślane decyzje kredytowe z przeszłości tworzą mieszankę wybuchową, która może prowadzić do systemowego kryzysu w grupie seniorów.
Problem zadłużonych emerytów ma również wymiar międzypokoleniowy. Coraz częściej to dzieci i wnuki muszą wspierać finansowo zadłużonych seniorów, co prowadzi do napięć rodzinnych i przekłada się na pogorszenie relacji międzypokoleniowych. Eksperci wskazują, iż może to prowadzić do długotrwałych zmian w strukturze rodziny.
Organizacje senioralne apelują o systemowe rozwiązania, które lepiej chroniłyby emerytów przed wpadaniem w spiralę zadłużenia. Postulują wprowadzenie obowiązkowych konsultacji finansowych przed zaciągnięciem zobowiązań oraz bardziej elastyczne podejście do spłaty zadłużenia przez osoby starsze.
Socjologowie obserwują powstawanie nowego zjawiska społecznego – „emerytury pod zajęciem”, które staje się coraz powszechniejszym doświadczeniem polskich seniorów. To zjawisko może prowadzić do powstania nowej kategorii wykluczenia społecznego, szczególnie dotkliwej dla osób w podeszłym wieku.
Eksperci finansowi podkreślają potrzebę edukacji ekonomicznej seniorów. Wiele przypadków zajęć komorniczych mogłoby zostać unikniętych dzięki lepszemu zrozumieniu mechanizmów finansowych i świadomemu zarządzaniu budżetem domowym.
System prawny przewiduje możliwość złożenia wniosku o zmniejszenie wysokości zajęcia komorniczego, jednak procedura ta często jest zbyt skomplikowana dla seniorów. Organizacje pomocowe wskazują na potrzebę uproszczenia tych procedur i zapewnienia emerytom bezpłatnej pomocy prawnej.