Ministerstwo Rodziny finalizuje prace nad przełomowym programem wsparcia dla seniorów i ich rodzin. Bon senioralny o wartości do 2150 złotych miesięcznie ma pomóc rozwiązać jeden z najpoważniejszych problemów społecznych – konflikt między pracą zawodową a opieką nad starszymi rodzicami. Program, który wejdzie w życie w 2026 roku, może odmienić życie tysięcy polskich rodzin.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Program skierowany jest do osób, które ukończyły 75 lat i potrzebują wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, a ich bliscy są aktywni zawodowo. Kluczowym warunkiem jest wysokość emerytury seniora, która nie może przekraczać ustalonych progów – początkowo 3500 złotych brutto w 2026 roku, z planowanym wzrostem do 5000 złotych brutto od 2029 roku.
O bon mogą ubiegać się dzieci lub wnuki seniorów, których dochody mieszczą się w określonych limitach. Dla gospodarstwa jednoosobowego jest to dwukrotność minimalnego wynagrodzenia, a dla wieloosobowego – trzykrotność, niezależnie od liczby domowników. Co istotne, wnioskodawcy muszą uzyskiwać dochody z legalnego zatrudnienia.
Bon senioralny przełoży się na maksymalnie 50 godzin profesjonalnych usług opiekuńczych miesięcznie. Zakres wsparcia obejmuje cztery najważniejsze obszary: zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych, pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną oraz zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Wymiar pomocy będzie ustalany indywidualnie przez pracownika gminy na podstawie specjalnego kwestionariusza. System punktowy przewiduje cztery progi wsparcia: od 12 godzin miesięcznie przy najniższej punktacji do 50 godzin przy najwyższej. Gmina ma 30 dni na rozpatrzenie wniosku i ustalenie wymiaru pomocy.
Program wprowadza rygorystyczne wymagania wobec opiekunów. Muszą być pełnoletni, posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub zawodowe, ukończyć specjalne szkolenie i nie mogą być spokrewnieni z podopiecznym. najważniejsze jest również zaświadczenie o niekaralności za przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu.
Wprowadzenie bonu senioralnego może mieć daleko idące skutki społeczne. Przede wszystkim, program może znacząco wpłynąć na aktywność zawodową osób w wieku produkcyjnym, które w tej chwili często muszą rezygnować z pracy, by opiekować się starszymi rodzicami. Wsparcie finansowe na profesjonalną opiekę pozwoli im pozostać na rynku pracy, co ma znaczenie nie tylko ekonomiczne, ale także psychologiczne.
Program może również zmienić model opieki nad seniorami w Polsce. Dotychczas główny ciężar spoczywał na rodzinie, często kosztem kariery zawodowej i własnego rozwoju opiekunów. Bon senioralny wprowadza element profesjonalizacji opieki, co może przyczynić się do poprawy jej jakości i odciążenia rodzin, jednocześnie tworząc nowe miejsca pracy w sektorze usług opiekuńczych.
Istotnym aspektem społecznym jest także wpływ programu na godność i samostanowienie seniorów. Profesjonalna opieka może pomóc osobom starszym dłużej zachować samodzielność i pozostać we własnym środowisku, co ma najważniejsze znaczenie dla ich dobrostanu psychicznego i fizycznego.
System bon senioralnego może też przynieść znaczące zmiany na rynku pracy. Powstanie nowy, regulowany sektor usług opiekuńczych, co stworzy miejsca pracy dla wykwalifikowanych opiekunów. Wymagania dotyczące wykształcenia i szkoleń podniosą standardy opieki nad seniorami.
Eksperci zwracają uwagę na potencjalne wyzwania związane z wdrożeniem programu. najważniejsze będzie zapewnienie odpowiedniej liczby wykwalifikowanych opiekunów, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Istotne jest również monitorowanie jakości świadczonych usług i zapewnienie sprawnego systemu rozliczeń.
Program może także wpłynąć na rozwój lokalnych społeczności. Gminy, odpowiedzialne za administrowanie bonem, będą musiały rozwinąć nowe kompetencje i stworzyć system współpracy z dostawcami usług opiekuńczych. To może przyczynić się do rozwoju lokalnej przedsiębiorczości i tworzenia nowych miejsc pracy.
Wprowadzenie bonu senioralnego wpisuje się w szerszy trend zmian demograficznych i społecznych. Starzejące się społeczeństwo wymaga nowych rozwiązań w zakresie opieki, a program ten może stać się wzorem dla innych państw poszukujących efektywnych metod wsparcia seniorów i ich rodzin.