W tym materiale chcielibyśmy się skupić przede wszystkim na dwóch witaminach kluczowych dla układu ruchu, tj. kości. Chodzi o witaminy D oraz K. Szczególnie interesujący jest w ich przypadku fakt, iż w ostatnim czasie coraz częściej rekomenduje się stosowanie ich jednocześnie. Dlaczego to tak ważne?
Artykuł zewnętrzny
Problemy układy ruchu coraz częstsze
Układ kostny ludzkiego ciała już od najmłodszych lat poddawany jest licznym próbom. Nie podlega dyskusji fakt, iż wraz z upływem lat stan kośćca ulega nieustannym zmianom, nierzadko niekorzystnym. Jak pokazują statystyki – wydłużająca się średnia długość życia idzie w parze z coraz częściej pojawiającymi się problemami w układzie kostnym [1]. Tego typu problemy dotyczą zwłaszcza osób starszych oraz kobiet w okresie menopauzy. Chodzi tu w szczególności o takie schorzenia, jak osteoporoza, itp. Nie będzie chyba zaskoczeniem, iż ogromną rolę w profilaktyce tych dolegliwości odgrywa styl życia oraz sposób odżywiania, warunkujący ilość i jakość dostarczanych do organizmu składników mineralnych i witamin [1]. W tym kontekście warto przyjrzeć się witaminie D i witaminie K.
Witaminy – jaką rolę odgrywa witamina D wobec kości?
Witamina D to związek, którego głównym źródłem dla naszego organizmu jest synteza skórna pod wpływem promieniowania słonecznego [2]. W naszym kraju spożycie potraw bogatych w witaminę D (tj. tłuste ryby morskie, czy też produkty mleczne) jest na dość niskim poziomie. Co więcej – niska ekspozycja na promieniowanie słoneczne w miesiącach jesienno-zimowych również nie gwarantuje wystarczającej podaży witaminy D dla organizmu. Również latem może być to problem, podczas gdy stosujemy filtry przeciwsłoneczne o wysokim współczynniku SPF. A warto wiedzieć, iż witamina D odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu układu ruchu.
Poza faktem, iż witamina D wykazuje działanie plejotropowe (wspiera chociażby układ odpornościowy, czy też ogranicza reakcje zapalne w organizmie), to szczególnie ważna jest jej rola w zakresie dbałości o prawidłowy stan kości [3]. Okazuje się bowiem, iż witamina ta bierze udział w homeostazie wapnia – podstawowe składnika do budowy kości [4]. Witamina D stymuluje tworzenie macierzy kostnej i dojrzewanie kości [1,4]. Odgrywa też istotną rolę w dojrzewaniu osteoblastów, będących podstawową jednostką strukturalną ludzkich kości [5]. Niedobór tego związku negatywnie wpływa na mineralizację kości i może sprzyjać różnego rodzaju schorzeniom tego układu [5].
- Czytaj więcej: Witamina D3K2 – jaką pełni rolę w organizmie?
Witaminy – witamina K i jej funkcjonalność
Drugim związkiem, któremu bez wątpienia należy się przyjrzeć w kontekście układu kostnego jest witamina K. Jak pokazują najnowsze badania witamina K jest szczególnie istotna w odniesieniu do gęstości kości [1]. Związek ten pełni funkcję kofaktora wielu enzymów, a w przypadku kości – zwłaszcza γ-glutamylokarboksylazy [5]. Enzym ten przeprowadza karboksylację licznych białek, bez której nie mają one szans związać się z wapniem i transportować go do kości [4,5]. Co więcej – witamina K wpływa na ekspresję genów odpowiedzialnych za syntezę związków niezbędnych do niezakłóconej mineralizacji kości oraz stymuluje różnicowanie osteoblastów [5].
Ostatnie badania pokazują interesujący kierunek, w jakim powinna iść farmakoterapia problemów z układem ruchu. Okazuje się bowiem, iż łączne przyjmowanie witaminy D i witaminy K może mieć dużo lepszy wpływ na ten układ niż stosowanie tylko jednej z nich [1].
Dlaczego witaminę D warto przyjmować razem z witaminą K?
Jak wynika z coraz liczniejszych wyników badań łączne przyjmowanie witaminy D i witaminy K wykazuje działanie synergistyczne w odniesieniu do stanu zdrowia kości [1,5]. O co dokładnie chodzi? Z doświadczeń wynika, iż jednoczesne podawanie tych dwóch witamin zwiększa dużo lepiej zawartość wapnia w kościach, a tym samym zapobiega to utracie masy kostnej [5]. Łączne przyjmowanie ich indukuje również ekspresję osteoblastów, przyczyniając się do efektywniejszych procesów budowy i naprawy kości [5]. Dodatkowo – witamina D jest potrzebna do tego, aby witamina K mogła sprawniej towarzyszyć procesom karboksylacji, zachodzącym w obrębie kości [1]. Zasadnym zatem wydaje się jednoczesne przyjmowanie witamina D3K2 w kontekście dbałości o układ kostny.
Zapotrzebowanie na witaminę D3
Aktualnie obowiązujące wytyczne w zakresie zapotrzebowania na witaminę D i zasad jej suplementacji rekomendują, aby osoby dorosłe przyjmowały pomiędzy 1000 a 2000 jednostek międzynarodowych tego związku na dobę. Dla osób starszych powyżej 65 roku życia wytyczne te stanowią to samo. Natomiast w grupie wiekowej powyżej 75 roku życia wytyczne zalecają, aby dzienna podaż witaminy D była na poziomie 2000 – 4000 jednostek międzynarodowych [6].
Autor: mgr farm. Mateusz Jabłoński
Literatura:
- The combination effects of vitamin K and vitamin D on human bone quality: a meta-analysis of randomized controlled trials, X. Kuang, C. Liu, X. Guo, K. Li, Q. Deng, D. Li, Food Funct. 2020
- Korzyści i zagrożenia wynikające z suplementacji witaminą D, Piotr Kmieć, Krzysztof Sworczak, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 1, 38-46
- Suplementacja witaminą D – czy tylko osteoprotekcja?, Tadeusz Frankiweicz, Przegląd Menopauzalny 2011; 4:328-333
- Importance of calcium, vitamin D and vitamin K for osteoporosis prevention and treatment, Susan A. Lanham-New, Proceedings of the Nutrition Society (2008), 67, 163-176
- Vitamin K and D supplementation and bone health in chronic kidney disease – apart or together?, Maria Ziemińska, Beata Sieklucka, Krystyna Pawlak, Nutrients 2021,13,809
- Guidelines for preventing and treating vitamin D deficiency: a 2023 update in Poland, Paweł Płudowski i inni, Nutrients 2023, 15(3), 695
