Czym różni się migrena od zwykłego bólu głowy - objawy, diagnoza, leczenie

zdrowie.interia.pl 4 godzin temu
Zdjęcie: INTERIA.PL


W domowych apteczkach nietrudno znaleźć leki na ból głowy, a z powodu tej dolegliwości codziennie tysiące osób trafia do gabinetów lekarskich. I trudno się dziwić - napięciowy ból głowy w postaci epizodycznej dotyka aż 85 proc. populacji, a z migreną walczy od 1,2 do choćby 4 milionów Polaków. Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, w rzeczywistości różnią się przyczynami, objawami, a także sposobem diagnostyki i leczenia


Przyczyny migreny


Przyczyny napięciowego bólu głowy zostały dość dobrze opisane. Uważa się, iż to w dużej mierze fizjologiczna odpowiedź organizmu na stres: psychiczny, emocjonalny lub somatyczny. Długotrwałe napięcie mięśni szyi i obręczy barkowej, zła postawa, brak snu czy przeciążenie prowadzą do nadmiernego pobudzenia nerwów czuciowych i aktywacji struktur okołoczołowych, raczej bez udziału głębszych mechanizmów neurologicznych. W przypadku migreny jest nieco inaczej: naukowcy do tej pory nie ustalili, skąd adekwatnie się bierze. Hipoteza, która jest najczęściej rozważana, mówi o neuronalnym podłożu zaburzeń i nieprawidłowościach w transporcie neuroprzekaźników. Reklama
Migrena często ma związek z predyspozycjami genetycznymi może być prowokowana przez różnorodne czynniki: zmiany hormonalne, określone pokarmy, światło, zapachy, a choćby zmiany pogody. Co prawda napięciowy ból głowy również może być sprowokowany przez stres, zmęczenie, brak snu czy nieprawidłową postawę. Jednak w jego przypadku te czynniki rzadziej mają tak silny i specyficzny związek z nagłym, silnym atakiem bólu, jak ma to miejsce w migrenie.


Jak objawia się migrena?


Choć żaden ból głowy nie zalicza się do przyjemnych, migrenie towarzyszą dodatkowe objawy, które jeszcze bardziej mogą utrudnić codzienne funkcjonowanie. O ile napięciowy ból głowy zwykle ma charakter tępego, rozlanego ucisku porównywanego do opaski ciasno zakładanej na czoło lub skronie, to migrena (poza pulsującym lub tętniącym bólem - często jednostronnym), może łączyć się z nadwrażliwością na światło, dźwięki i zapachy, nudnościami, wymiotami, a choćby dolegliwościami brzusznymi.
Czasem poprzedza ją tzw. prodrom - subtelne sygnały ostrzegawcze na kilka godzin lub dni przed atakiem, jak nagłe zmęczenie, kłopoty ze spaniem, ziewanie, czy zwiększona częstość oddawania moczu. U części osób występuje aura, czyli przemijające zaburzenia widzenia, czucia lub mowy, będące efektem falowej aktywności elektrycznej w mózgu.


Konsekwencje zdrowotne migreny


Kiedy ból głowy skutecznie destabilizuje życie, warto udać się do specjalisty, zwłaszcza iż nieleczona migrena może zostawić trwały ślad w zdrowiu. Zdarza się, iż w rzadkich przypadkach prowadzi do tzw. migrenowego zawału mózgu, czyli udaru niedokrwiennego, szczególnie gdy napadom towarzyszy aura. Poza tym długotrwałe i częste sięganie po leki przeciwbólowe może skutkować bólami brzucha oraz innymi problemami ze strony przewodu pokarmowego, takimi jak: nadżerki czy krwawienia. Warto też podkreślić, iż migrena nie kończy się wyłącznie na objawach somatycznych: jej przewlekły, wyniszczający charakter może zwiększać ryzyko depresji i zaburzeń lękowych.
Tak poważne potencjalne konsekwencje zdrowotne migreny, nie oznaczają, iż można bagatelizować napięciowy ból głowy. Należy pamiętać, iż ten może być sygnałem poważniejszego problemu np. nadciśnienia tętniczego, które zaniedbane, zwiększa ono ryzyko udaru mózgu, przemijającego ataku niedokrwiennego, zawału serca, niewydolności serca, uszkodzenia nerek, a choćby utraty wzroku. Jak w takim razie przebiega diagnostyka rodzaju bólu głowy?


Jak zdiagnozować migrenę


Podstawowym zadaniem lekarza podczas wizyty, jest rozpoznanie czy ból głowy nie stwarza zagrożenia dla życia pacjenta. Wywiad i badanie fizykalne pozwalają specjaliście "wypłapać" tzw. czerwone flagi. Np. nagły początek bólu połączony z objawami oponowymi może sugerować krwotok podpajęczynówkowy, a obrzęk tarczy nerwu wzrokowego czy ogniskowe objawy neurologiczne skłaniają do podejrzenia guza mózgu. Niepokój powinien wzbudzić także ból wyzwalany kaszlem lub wysiłkiem fizycznym, a u kobiet w ciąży i po porodzie - taki, który może zwiastować zakrzepicę żył mózgowych lub zatok opony twardej.
W takich sytuacjach diagnostyka obejmuje zwykle badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, a w razie potrzeby również analizę płynu mózgowo-rdzeniowego. Przydatne bywa także EEG, które może pomóc w różnicowaniu bólu głowy z napadami padaczkowymi.


Leczenie migreny


Choć w przypadku zwykłego bólu głowy często wystarczy odpoczynek, nawodnienie i łagodny lek przeciwbólowy, migrena wymaga zwykle bardziej złożonej strategii. Leczenie można podzielić na dwa podejścia: doraźne i profilaktyczne. Terapia objawowa polega na podaniu leków już przy pierwszych sygnałach ataku, gdy ból pozostało łagodny. Stosuje się wówczas m.in. NLPZ, preparaty łączone z kofeiną lub ergotaminą, tryptany, a w razie potrzeby - leki przeciwwymiotne. Celem jest zatrzymanie napadu lub złagodzenie objawów takich jak ból, nadwrażliwość na światło czy dźwięki. jeżeli migreny są częste lub wyjątkowo nasilone, lekarz może włączyć leczenie zapobiegawcze, trwające zwykle ponad trzy miesiące, w tym leki obniżające ciśnienie, przeciwdepresyjne czy nowoczesne przeciwciała monoklonalne.


W arsenale medyków są także metody niefarmakologiczne: przezskórna stymulacja nerwów, stymulacja magnetyczna czy terapia nerwu błędnego. Uzupełnieniem pozostają domowe sposoby: odpoczynek w zaciemnionym, cichym pomieszczeniu, zimne lub ciepłe okłady, masaż, joga, medytacja czy biofeedback. W napięciowych bólach głowy najważniejsze bywa usunięcie źródła stresu i poprawa higieny snu, ale i tu podobnie jak w migrenie, regularna kooperacja z lekarzem pozwala uniknąć przewlekłości i niepotrzebnego cierpienia.
Źródła:
Onan D, Younis S, Wellsgatnik WD, Debate: differences and similarities between tension-type headache and migraine. J Headache Pain. 2023 doi: 10.1186/s10194-023-01614-0.
American Headache Society. Migraine and Brain Lesions. (https://americanheadachesociety.org/news/migraine-brain-lesions-qa-dr-peter-goadsby/) Accessed 2/27/2021.
CZYTAJ TEŻ:
Idź do oryginalnego materiału