Ekspozycja na długotrwały stres może powodować poczucie bezradności, odseparowania i zmęczenia psychicznego. Jest to krótka droga do wypalenia zawodowego. Ludzie, którzy każdego dnia mierzą się z wysokim poziomem stresu w pracy, są w grupie wysokiego ryzyka wypalenia. Wypalenie zawodowe może objawiać się poprzez wiele innych fizycznych lub psychicznych objawów. Pozostawione bez wsparcia i leczenia, wypalenie może znacząco wpłynąć na nasze codzienne funkcjonowanie.
Wypalenie zawodowe definiowane jest jako zanik motywacji i chęci do działania. Szczególnie, jeżeli działania, które podejmowane są w celu osiągnięcia danego celu lub pragnienia nie przynoszą oczekiwanego rezultatu. Wypalenie zawodowe jest reakcją organizmu na długotrwały lub chroniczny stres w pracy i charakteryzuje się trzema wymiarami: przemęczeniem, cynizmem wobec działań innych, a także poczuciem, iż własne zdolności i możliwości zawodowe są bardzo niskie i nie do podniesienia. W prostych słowach oznacza to, iż jeżeli czujesz się przemęczony, zaczynasz nienawidzić swojej pracy oraz czuć się mniej sprawny w miejscu zawodowym, bardzo prawdopodobnym jest, iż są to oznaki wypalenia zawodowego.
Wypalenie zawodowe – Przyczyny
Stres, który przyczynia się do zwiększania wypalenia zawodowego może pochodzić głównie z pracy. Jednak styl życia także może dodatkowo przyczyniać się do ogólnego stanu. Cechy charakteru i wzorce myślenia, takie jak perfekcjonizm i pesymizm, również mogą przyczyniać się do rozwoju tej kondycji psychicznej.
Większość ludzi spędza duży procent swojego czasu pracując. jeżeli ta praca jest znienawidzona, powoduje napięcie na samą myśl o pójściu do niej i nie przynosi żadnej satysfakcji z powodu wykonywanego zajęcia, jest to prosta droga do narażenia się na poczucie wypalenia zawodowego.
Czynniki ryzyka rozwinięcia wypalenia zawodowego to przede wszystkim duża presja czasu, brak opieki i wsparcia ze strony szefa lub lidera zespołu, brak jasności co do własnych obowiązków i swojej roli, a także niewłaściwe traktowanie i brak szacunku ze strony innych pracowników. Z wypaleniem zawodowym borykają się najczęściej ci, którzy pracują w bezpośrednim kontakcie z innymi ludźmi. Wymienia się tu przede wszystkim zawody związane z niesieniem pomocy, czy edukacją. Na wypalenie zawodowe narażeni są również pracownicy dużych korporacji, w związku z codziennym natłokiem obowiązków, chronicznym stresem oraz presją ze strony pracodawców.
Objawy wypalenie zawodowe
Wypalenie zawodowe nie jest opisaną jednostką chorobą, jednak to nie oznacza, iż nie powinno się go traktować poważnie. Podstawowe objawy wypalenia zawodowego to separacja emocjonalna od aktywności związanych z pracą. Osoby dotknięte wypaleniem zawodowym, stają się często cyniczne względem swoich obowiązków oraz swoich współpracowników. Mogą także stać się wręcz „sparaliżowane” psychicznie w miejscu pracy.
Chroniczny stres może także wywoływać fizyczne objawy, takie jak:
- bóle głowy
- bóle brzucha
- problemy jelitowe
- ogólne osłabienie organizmu
- problemy ze snem
- pojawienie się koszmarów sennych
- bóle pleców i mięśni
- brak apetytu
- problemy z koncentracją, brak energii witalnej
- wahania wagi
- skurcze mięśni
Odczuwane emocje i uczucia to przede wszystkim związane z pracą poczucie pustki, braku sensu, niezdolności do radzenia sobie, poczucie stałego zmęczenia. Brak energii do zakończenia konkretnych zadań zawodowych także jest jednym z objawów. Z tego powodu wypalenie oddziałuje na zadania, które człowiek wykonuje każdego dnia. Niechęć wobec swoich obowiązków wpływa także na brak koncentracji i często brak kreatywności.
Część objawów jest podobna do innych zaburzeń psychicznych, takich jak np. depresja. Jednak w przypadku depresji uczucie „wypalenia” dotyczy wszystkich aspektów życia, a nie tylko zawodowej strony. Warto pamiętać, iż ignorowanie wypalenia zawodowego może prowadzić do poważniejszych konsekwencji, w tym właśnie do ryzyka wystąpienia depresji.
Najczęściej występujące objawy
- separacja psychiczna od aktywności związanych z pracą
- brak energii do pracy i do wykonywania swoich obowiązków zawodowych
- poczucie braku sensu zawodowego
- cynizm wobec swojej pracy i pracowników
- objawy fizyczne, takie jak bóle głowy i brzucha
- brak koncentracji i kreatywności podczas wykonywania zawodowych zadań
- strata szacunku do własnej osoby
- negatywny stosunek do pracy oraz do samego siebie
- izolowanie się od innych
- poczucie bezradności oraz braku perspektyw
- depersonalizacja
Osoba borykająca się z powyższymi objawami, nie potrafi normalnie funkcjonować. Jej stan przypomina objawy depresyjne, jednak jest on związany bezpośrednio z życiem zawodowym. Jak sobie radzić z wypaleniem zawodowym? Czy odzyskanie euforii z wykonywanej pracy oraz równowagi emocjonalnej jest w ogóle możliwe? Przyjrzyjmy się w jaki sposób możemy radzić sobie z wypaleniem zawodowym.
Wypalenie zawodowe leczenie
Jak sobie radzić z wypaleniem zawodowym? Mimo, iż termin „wypalenie” może sugerować coś stałego i nieodwracalnego, leczenie wypalenia zawodowego jest jak najbardziej możliwe. Mało tego, zauważywszy problem, należy jak najszybciej podjąć kroki mające na celu rozwiązanie problemu. Praca zawodowa jest ściśle związana z odczuwaniem satysfakcji życiowej. Jeśli, wykonywanie codziennych obowiązków przychodzi nam z wielką trudnością, a choćby niechęcią, gwałtownie stracimy euforia z życia, co może się wiązać z pojawieniem objawów depresyjnych. Bardzo ważna jest także higiena pracy. Zmiana warunków pracy na bardziej przyjazne pracownikowi może pomóc, czasem jednak konieczna jest zmiana stanowiska lub choćby zmiana całej pracy. Przed podjęciem decyzji o zmianie zatrudnienia, poleca się odbycie kilku spotkań z doradcą zawodowym. Być może wypalenie zawodowe związane jest z obraniem ścieżki zawodowej niezgodnej z naszą osobowością i temperamentem.
Przy wypaleniu zawodowym warto zwrócić się także o pomoc do psychologa, który pomoże nam odnaleźć przyczynę naszego złego samopoczucia, a także razem odnaleźć możliwe rozwiązania w tej konkretnej sytuacji. Dobrym sposobem na wypalenie zawodowe jest terapia. Podczas regularnych sesji z psychoterapeutą, pacjent nauczy się różnego rodzaju technik relaksacyjnych oraz tego, jak w praktyczny sposób radzić sobie ze stresem. Permanentny stres oraz napięcie z nim związane może w bezpośredni sposób wpływać na nasze złe samopoczucie, oraz niechęć do wykonywania zleconych nam obowiązków zawodowych. Psychoterapia pomaga rozwinąć sztukę asertywności, oraz ustalania życiowych priorytetów, w których raca zdecydowanie nie jest najważniejsza. Odzyskanie wewnętrznej równowagi pomoże uporać się z dręczącymi problemami i tym samym odzyskać euforia z wykonywania swojej pracy.
