Czym jest bradykardia, jakie są jej objawy oraz przyczyny?

Prawidłowo działające serce u przeciętnego, zdrowego człowieka w spoczynku pracuje w zakresie 60-90 uderzeń na minutę. Przy dużym wysiłku wartość ta wzrasta choćby do 180 uderzeń na minutę. O bradykardii zwykle mówimy, gdy akcja serca zwalnia do mniej niż 60 uderzeń na minutę. Badając rytm, należy wziąć pod uwagę, iż u sportowców oraz osób bardzo aktywnych serce może bić wolniej w stanie spoczynku. Wówczas wynik 50 uderzeń na minutę, nie powinien niepokoić. Zwłaszcza jeżeli badana osoba nie wykazuje objawów związanych z bradykardią.

Przeciwieństwem bradykardii jest tachykardia, która charakteryzuje się przyśpieszonym rytmem serca, powyżej 100 uderzeń na minutę.

Objawy bradykardii

Niestety bradykardia nie objawia się w oczywisty sposób i bardzo łatwo można ją pomylić z przemęczeniem lub silnym stresem. Spowolniony rytm serca stanowi zagrożenie dla naszego życia oraz może być objawem innej, poważniejszej choroby. Z tego względu nie należy lekceważyć symptomów świadczących o bradykardii. jeżeli zaobserwujemy je u siebie, należy niezwłocznie udać się do lekarza, który zleci nam niezbędne badania, postawi diagnozę i wdroży odpowiednie leczenie.

Do objawów bradykardii zaliczamy:

• spowolnione reakcje na bodźce;
• zmniejszenie tolerancji wysiłku (znacznie szybciej się męczymy);
• znużenie, drażliwość;
• ogólne osłabienie organizmu;
• zmęczenie;
• duszność;
• zawroty głowy i omdlenia;
• zaburzenia pamięci;
• kłopoty z koncentracją.

U części pacjentów może wystąpić asystolia, która jest skrajną postacią bradykardii. Wówczas serce całkowicie przestaje pracować. Po około 3-5 sekundach od zatrzymania akcji serca pacjent doświadcza mroczków przed oczami, po 10-15 sekundach traci przytomność, następnie mogą pojawić się drgawki (po 20-30 sekundach).

Przyczyny bradykardii

Istnieje kilka możliwych przyczyn bradykardii. Wśród nich należy wymienić:

• niewydolność węzła zatokowego;
• wzmożone napięcie nerwu błędnego;
• hipotermia;
• zaburzenia elektrolitowe;
• zawał serca (w takiej sytuacji zwykle ma charakter przemijający);
• niedoczynność tarczycy;
• choroba niedokrwienna serca;
• przyjmowane leki – niektóre powszechnie stosowane w kardiologii, przyczyniają się do zbyt wolnej pracy serca (to typowy niepożądany efekt ich stosowania). Należą do nich między innymi blokery kanału wapniowego i β-adrenolityki.
• nadużywanie narkotyków, alkoholu i innych toksycznych substancji chemicznych.

Diagnostyka bradykardii

Podstawą do zdiagnozowania bradykardii jest zmierzenie tętna i wykonanie EKG serca. W celu potwierdzenia rozpoznania następnie pacjent dostaje skierowanie na badanie przedłużonej rejestracji EKG metodą Holtera. W skrajnych przypadkach, gdy wcześniejsze testy nie wykazują zaburzenia rytmu serca, a lekarz wciąż bierze pod uwagę taką możliwość, pacjentowi wszczepia się podskórne rejestratory, które rejestrują arytmię przez wiele miesięcy. Niekiedy stosuje się również badanie elektrofizjologiczne, w którego czasie choremu wprowadza się do serca elektrody, co umożliwia zbadanie funkcji układu bodźcotwórczo-przewodzącego.