Czy można zatrzymać starzenie? Jak nauka i współczesna medycyna próbują obniżyć wiek biologiczny?

Wyobraź sobie świat, w którym Twój czas na Ziemi nie jest ograniczony, w którym możesz pozostać w świetnej formie przez setki lat. Brzmi kusząco, prawda? Pragnienie życia wiecznego towarzyszy nam od zarania dziejów, pojawiając się w niezliczonych filmach jako jedna z najbardziej fantastycznych zdolności. Posiadają ją wampiry, bogowie, superbohaterowie i różne inne nadprzyrodzone istoty. I choć brzmi to niewiarygodnie, musimy wyjaśnić na samym początku tego artykułu, iż ten poziom wiecznego życia jeszcze nie wyszedł poza ekran filmowy.

Z drugiej strony warto zauważyć, iż średnia długość życia na świecie stopniowo rośnie. W 2000 roku wynosiła ona około 66 lat; do 2024 roku średnia długość życia wzrosła do około 73 lat. Patrząc na rekordzistów, najdłużej żyjącą osobą, jaką kiedykolwiek udokumentowano, była Francuzka Jeanne Louise Calment, która przeżyła zdumiewające 122 lata. Mając na uwadze te fakty, może się wydawać, iż zbliżamy się do tych boskich fantazji. Czynnikiem przyczyniającym się do tego jest niewątpliwie ogromny napływ kapitału do tej dziedziny. ^[1-2]

Wielu miliarderów przeznacza ogromne środki finansowe na walkę ze starzeniem się organizmu. Ale czy ta pogoń jest zarezerwowana tylko dla bogatych, czy też możemy przedłużyć nasze życie poprzez stopniowe zmiany, które każdy może włączyć do swojej codziennej rutyny? W dzisiejszym artykule odpowiemy na to pytanie w oparciu o fakty i dowody naukowe. ^[1-2]

Zdrowe starzenie vs. przeciwdziałanie starzeniu

Zanim zaczniemy, konieczne jest wyjaśnienie dwóch podobnych, ale odrębnych koncepcji – zdrowego starzenia i przeciwdziałania starzeniu. Pierwsze z nich koncentruje się na utrzymaniu zdrowia i łagodzeniu skutków starzenia się dzięki różnych metod. Oznacza to nie tylko zmniejszenie widocznych oznak starzenia, ale także poprawę sprawności fizycznej i samopoczucia psychicznego. Przykłady zdrowego starzenia się obejmują priorytetowe traktowanie zdrowego stylu życia, wystarczającą ilość snu, aktywność, kontakty towarzyskie i pielęgnację skóry. Celem jest zachowanie jak najlepszego zdrowia tak długo, jak to możliwe.

Z drugiej strony, przeciwdziałanie starzeniu się polega przede wszystkim na eliminowaniu lub opóźnianiu zewnętrznych oznak starzenia. Osoby dążące do tego celu często sięgają po inwazyjne procedury, takie jak chirurgia plastyczna, botoks, zabiegi laserowe i różne inne terapie upiększające. Niektórzy jednak przyjmują bardziej holistyczne podejście, łącząc metody z obu kategorii. ^[31]

Sekwencjonowanie DNA, sztuczna inteligencja, starzenie się jako „naprawialny problem” i otrzymywanie osocza krwi od własnego potomstwa

Na całym świecie znanych jest kilka osób, które są kluczowymi przedstawicielami ruchu przeciw starzeniu się organizmu. Jednym z najważniejszych jest ceniony profesor i naukowiec zajmujący się długowiecznością David Sinclair, dawniej pracujący na Harvardzie. Przeprowadził on badania w dziedzinie genetyki, epigenetyki i starzenia się. Sinclair wierzy, iż metaforyczna klepsydra naszego życia nie jest osadzona w kamieniu – można ją spowolnić, a choćby odwrócić, podobnie jak wydarzenia na końcu Harry’ego Pottera i Więźnia Azkabanu. Jednak zamiast używać zmieniacza czasu Hermiony, otrzymanego od profesora Dumbledore’a, sugeruje on użycie metod naukowych i biomedycznych. ^[4]

Twierdzenia Sinclaira są poparte jego bogatym doświadczeniem w badaniach nad długowiecznością i przełomowym badaniem z 2023 r., które przeprowadził wraz z innymi naukowcami z Harvardu. Cechą charakterystyczną starzenia się jest utrata informacji epigenetycznych, które według Sinclaira i jego zespołu można przeprogramować, podobnie jak w przypadku naprawy nieprawidłowo działającego komputera. Osiąga się to poprzez czynniki Yamanaka (OCT4, SOX2, KLF4), które mogą zresetować młodzieńcze wzorce DNA bez uszkadzania integralności komórkowej. Badanie zagłębiające się w ten temat jest dość złożone, ale w uproszczeniu, naukowcy zidentyfikowali sześć koktajli chemicznych, które doprowadziły do częściowego przywrócenia funkcji komórek u myszy w warunkach laboratoryjnych. Starzenie się jest jednak niezwykle skomplikowanym procesem, a inne czynniki, takie jak długość telomerów, również odgrywają kluczową rolę. ^[5]

Warto również wspomnieć, iż David Sinclair jest znany z rutyny długowieczności, która obejmuje suplementy takie jak spermidyna, NAD+, resweratrol, kwercetyna, witamina K2 i koenzym Q10.^[30]

Te produkty mogą Cię zainteresować:

Badania Sinclaira i innych naukowców mogą utorować drogę dla medycyny regeneracyjnej, która w przyszłości może odmłodzić nasze ciała w sposób przypominający postać Brada Pitta w filmie interesujący przypadek Benjamina Buttona. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby w pełni zrozumieć jej potencjał.

Gerontolog biomedyczny Aubrey de Grey jest kolejnym naukowcem dążącym do skutecznej walki ze starzeniem. Uważa on, iż starzenie się nie jest nieodwracalne, a raczej stanowi problem, który można naprawić. Jednak większość naukowców ostrzega, iż nie ma wystarczających badań i rozstrzygających dowodów na poparcie takich twierdzeń. De Grey opracował teorię znaną jako SENS (Strategies for Engineered Negligible Senescence), która identyfikuje siedem kluczowych rodzajów uszkodzeń komórkowych odpowiedzialnych za zmarszczki i inne oznaki starzenia. Obejmują one utratę komórek, uszkodzenia mitochondrialnego DNA oraz gromadzenie się szkodliwych substancji wewnątrz i na zewnątrz komórek. Według De Grey, ukierunkowane terapie mające na celu naprawę tych problemów mogłyby znacznie wydłużyć ludzkie życie.

Jeśli brzmi to jak science fiction, De Grey oferuje bardziej realistyczne podejście. Sugeruje on badania nad nowymi enzymami zdolnymi do odwrócenia procesów starzenia w naszych ciałach. Wprowadził choćby termin methuselarity, odnoszący się do stanu, w którym terapie medyczne rozwijają się do tego stopnia, iż ludzie mogą żyć wystarczająco długo, aby korzystać z ciągłych przełomów w biomedycynie. Teoretycznie przyniosłoby to jeszcze więcej korzyści i stworzyłoby niekończący się cykl odmładzania i wydłużania życia.

Chociaż pojęcie methuselarity jest ekscytującą koncepcją, która wzbudza znaczne zainteresowanie, wielu naukowców uważa ją za wysoce spekulacyjną ze względu na brak konkretnych dowodów. Niemniej jednak podobną wizję podziela futurysta i inżynier Google Raymond Kurzweil. Uważa on, iż postępy w biomedycynie, sztucznej inteligencji (AI) i nanotechnologii umożliwią ludziom życie przez tysiące lat. ^[6-7]

Kluczowym graczem w tym postępie jest Jeff Bezos, założyciel Amazona, który jest zaangażowany w badania nad odmładzaniem komórek w Altos Labs. Inną znaczącą postacią jest Elon Musk, znany ze swoich chipów mózgowych, które pozwoliły sparaliżowanym pacjentom kontrolować komputery wyłącznie dzięki umysłu.^[8]

Biorąc pod uwagę rosnącą liczbę prób manipulowania DNA w celu zapobiegania powszechnym chorobom, być może wkraczamy w nową erę. Takie postępy mogą doprowadzić do przyszłości, w której ludzie będą mogli „kupować” ulepszenia DNA, które zwiększają określone zdolności, podobnie jak cyberoprogramowanie w grze akcji science-fiction Cyberpunk 2077. Wszystko to pokazuje, iż naukowcy coraz częściej badają sposoby na przeciwstawienie się śmierci. Tego typu pomysły nie są jednak kojarzone z wampirami, takimi jak Nosferatu czy Dracula – choć Bryan Johnson niedawno zwrócił na siebie uwagę, otrzymując transfuzję osocza krwi własnego syna. Jego kontrowersyjne metody podbiły świat, czyniąc go najsłynniejszym zwolennikiem przeciwdziałania starzeniu się organizmu. Guru długowieczności stosuje ekstremalne środki, które są dalekie od dostępnych dla przeciętnego człowieka. ^[3]

Ekstremalny biohacking Bryana Johnsona, który chce żyć wiecznie

Bryan Johnson to 47-letni miliarder mający obsesję na punkcie zachowania młodego wyglądu. Jego życiową misją jest powstrzymanie starzenia i jest gotów poświęcić wszystkie aspekty typowego stylu życia, aby to osiągnąć, co sprawia, iż jest żywym studium przypadku w ekstremalnych eksperymentach przeciwstarzeniowych. Dzięki niemu możemy uzyskać jaśniejszy obraz tego, co trzeba zrobić, aby powstrzymać proces starzenia się w jego najbardziej ekstremalnych formach.

Biohacking Johnsona skupia się na kilku protokołów zdrowotnych, których ściśle przestrzega każdego dnia. Rocznie inwestuje miliony dolarów w swoją działalność. Jego rutyna obejmuje korzystanie z najnowocześniejszych technologii medycznych, spożywanie wyłącznie wysokiej jakości żywności, pracę z dedykowanym zespołem medycznym, regularne ćwiczenia, skrupulatną analizę danych biologicznych, poddawanie się transfuzjom osocza krwi, a w niektóre dni przyjmowanie aż 130 tabletek zawierających witaminy, minerały i inne substancje.

Autor zdjęcia: Katriece Ray https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bryan_Johnson_Flow.jpg#/media/File:Bryan_Johnson_Flow.jpg

Ma osobistego asystenta, własne laboratorium wyposażone zgodnie ze standardami kliniki medycznej, 33 000 zdjęć swojego przewodu pokarmowego i zindywidualizowane dane dla wszystkich ważnego organu w jego ciele. Z tego powodu ogłasza się najzdrowszą osobą na świecie, wysuwając takie twierdzenia jak: ^{[10, 19]}

• Ma najlepsze biomarkery na świecie
• W wieku 47 lat jest tak sprawny, jak większość zdrowych nastolatków
• Ma większą wytrzymałość w łóżku niż 20-letni mężczyźni
• Jego skóra jest gładsza niż u kobiet w wieku 20 lat
• Ma bystry umysł i szczytowe zdrowie psychiczne
• Jest zdrowszy niż jakikolwiek lekarz, osoba mająca wpływ na zdrowie, naukowiec, krytyk, dietetyk czy specjalista od przeciwdziałania starzeniu
• Starzeje się w tempie 0,69, co oznacza, iż na każde 12 miesięcy starzeje się tylko o 8 lat

Jego nawyki związane ze snem, dietą, ćwiczeniami i innymi protokołami zdrowotnymi zostały opisane poniżej. Należy jednak zauważyć, iż wskazana rutyna została specjalnie zaprojektowana dla Bryana Johnsona przez zespół lekarzy i innych specjalistów. Jest on monitorowany praktycznie każdego dnia, a to, co robi, wykracza poza możliwości prawie każdej zwykłej osoby. Ważne jest, aby nie podążać ślepo za jego rutyną. Niemniej istnieją aspekty, z których można czerpać inspirację w oparciu o własną ocenę.

1. Zaprogramowany harmonogram snu i budzenie się bez budzika

Jeśli jesteś osobą, która lubi spać do późna i postrzega sen jako niewygodną przerwę między nocnym oglądaniem telewizji a porannym dojazdem do pracy, Bryan Johnson ma zupełnie inną perspektywę. Uważa sen za swój najwyższy priorytet i odpowiednio układa swój dzień. Jego wieczorna rutyna zaczyna się 30-60 minut przed snem, podczas których angażuje się w relaksujące czynności, takie jak czytanie, branie ciepłej kąpieli, słuchanie uspokajającej muzyki lub praktykowanie uważności.

Zamiast przygotowywać się do snu z telefonem i niekończącym się przewijaniem mediów społecznościowych, używa przyciemnionego oświetlenia, które włącza 1-2 godziny przed snem. Włącza choćby czerwone światło, aby zwiększyć relaksację. Upewnia się również, iż kładzie się spać o tej samej porze każdej nocy – około 20:30. Śpi około 8-9 godzin, a jego sypialnia spełnia następujące kryteria ^[9]:

• Temperatura w pomieszczeniu w zakresie 15-19°C
• Ciemne i ciche otoczenie (przy użyciu urządzeń redukujących hałas)
• Materac z regulacją temperatury
• Oddychająca pościel i lekka bielizna nocna
• Monitorowanie snu dzięki aplikacji Whoop (utrzymywał 100% wynik snu przez sześć miesięcy)
• Nieużywanie budzika (naturalnie budzi się około 5:00 dzięki ścisłej rutynie snu)
• 5-minutowa medytacja lub ćwiczenia oddechowe rano, aby przygotować ciało na cały dzień

Jeśli chcesz poznać więcej wskazówek dotyczących snu, zapoznaj się z naszym artykułem Jak gwałtownie zasnąć? Wypróbuj te proste wskazówki, które pomogą Ci lepiej spać.

3. Codzienne ćwiczenia, żelazny nawyk i naturalny ruch

Guru anti-aging uważa ćwiczenia za jedną z najpotężniejszych rzeczy, jakie możemy zrobić dla zdrowia i długowieczności. Zaleca jednak ostrożność i cierpliwość, ponieważ urazy mogą powodować długotrwałe komplikacje lub ograniczenia. Według Bryana Johnsona, który ma własną siłownię, ważne jest również, aby ćwiczenia stały się nawykiem i trenować każdego dnia, nie pozostawiając miejsca na negocjacje. Poza ustrukturyzowanymi treningami, entuzjasta długowieczności podkreśla także znaczenie naturalnego ruchu w ciągu dnia. Zaleca co najmniej 5-10 minut aktywności po każdym posiłku. Osobom siedzącym przez długi czas, sugeruje wstawanie co 30 minut i krótki spacer. ^[12]

Bryan Johnson rozpoczyna swój trening około 5:30 prawie każdego dnia. Aby przeciwdziałać starzeniu się, trenuje przez około 60-90 minut, łącząc siłę, elastyczność, cardio i trening równowagi. Regularnie zmienia ćwiczenia i łączy cardio o niskiej intensywności z HIIT, aby zachować różnorodność i rzucić sobie wyzwanie różnymi rodzajami treningów. Znaczna część jego treningu koncentruje się na wzmacnianiu mięśni dla prawidłowej postawy, ponieważ słaba postawa była dla niego problemem przez całe życie. ^[11]

Jeśli nie masz jeszcze własnej rutyny treningowej, pomocny może okazać się nasz artykuł Jak stworzyć dobry plan treningowy na siłownię. Trening Bryana Johnsona obejmuje między innymi przysiady, wykroki i martwy ciąg.

3. Dieta wegańska, brak cukru i ponad 100 tabletek dziennie

Według Johnsona dieta jest kolejnym filarem długowieczności. Jego dieta jest całkowicie oparta na roślinach, ponieważ z wyboru prowadzi wegański styl życia, z wyjątkiem peptydów kolagenowych. Nie zniechęca jednak nikogo do jedzenia mięsa, a na swojej stronie Blueprint, gdzie dzieli się swoim planem żywieniowym, podkreśla, iż każdy może włączyć mięso w miarę chęci.

Dieta Bryana jest bogata w warzywa, jagody, orzechy i nasiona. Pod względem odżywczym jego dieta składa się z: ^[13]

• 2250 kcal
• 130 g białka
• 206 g węglowodanów
• 101 g tłuszczu

Guru anti-aging odrzuciłby również zaproszenie do restauracji typu fast-food. Ściśle unika wszelkich potencjalnie niezdrowych produktów i składników. Nie spożywa przetworzonej żywności, cukru, chleba, makaronu, oleju rzepakowego, produktów mlecznych ani smażonych potraw. Oprócz diety stosuje suplementy i stworzył własny napój wspomagający długowieczność, który zawiera następujące składniki:

W domu Bryana Johnsona nie znajdziesz również kolekcji drogich alkoholi. Jego rutyna nawadniania składa się wyłącznie z mineralizowanych płynów zawierających naturalne elektrolity, które uzupełnia herbatami. Używa alkalicznego systemu filtracji wody i pije płyny tylko przed godziną 16:00, aby zapobiec zakłócaniu snu przez pełny pęcherz. Jego dieta obejmuje także szereg dodatkowych suplementów i leków na receptę.

W jednym ze swoich filmów stwierdził nawet, iż przyjmuje ponad 100 tabletek dziennie. Niektóre z nich obejmują eksperymentalne leki przepisywane na podstawie jego specyficznych biomarkerów. Przyjmuje je pod nadzorem lekarzy i naukowców, którzy stale monitorują jego stan zdrowia. Wśród powszechnie dostępnych suplementów w jego rutynie długowieczności, kwasy tłuszczowe omega-3 i żelazo są niezbędne, ponieważ dieta wegańska jest zwykle uboga w te składniki odżywcze. Suplementuje również witaminę B3 i czosnek. ^[14]

4. Higiena jamy ustnej jako odzwierciedlenie ogólnego stanu zdrowia

Według Bryana Johnsona utrzymanie dobrego zdrowia jamy ustnej ma najważniejsze znaczenie dla ogólnego samopoczucia, a posiadanie zdrowych zębów jest częścią przeciwdziałania starzeniu. Bryan Johnson myje zęby, nitkuje je i używa płynu do płukania jamy ustnej na bazie ksylitolu dwa razy dziennie – rano i wieczorem. Ponadto używa nici dentystycznej, specjalnej skrobaczki do języka, dwóch rodzajów pasty do zębów bez fluoru i ochraniacza na noc, aby zapobiec zgrzytaniu zębami, które może uszkodzić szkliwo i nadwyrężyć szczękę.

Uczęszcza również na regularne konsultacje z dentystą. Na swoim blogu radzi ludziom, aby wybierali zamienniki cukru, unikali długotrwałego spożywania kwaśnych napojów, takich jak kawa lub woda z cytryną, i upewniali się, iż ich usta nie są zbyt suche, ponieważ ślina pomaga chronić zęby. Dzięki takiemu poziomowi pielęgnacji Johnson twierdzi, iż ma dziąsła zdrowego nastolatka, zero kamienia nazębnego i idealny wskaźnik płytki nazębnej. ^[15]

5. Dedykowana procedura odmładzania penisa

Bryan Johnson uważa, iż zdrowie seksualne jest kluczowym elementem długowieczności. Odnosi się do badań sugerujących, iż zaburzenia erekcji mogą być wczesnym wskaźnikiem chorób serca. ^[16-17]

Z tego powodu aktywnie monitoruje nocne erekcje, które są uważane za oznakę męskiego zdrowia seksualnego. Jego podejście obejmuje szereg testów, w tym regularne pomiary wielkości prostaty i nocnych erekcji. Ponadto często analizuje swoją spermę, wykorzystuje ultradźwięki do oceny przepływu krwi w prąciu i monitoruje przepływ moczu. Tymczasem są mężczyźni, którzy wahają się choćby przed rutynową wizytą kontrolną u urologa… ^[17]

6. Unikanie słońca i zapobieganie wypadaniu włosów

Jeśli Bryan Johnson kojarzy ci się ze współczesnym wampirem, nie zdziwi Cię fakt, że… nie, nie śpi w trumnie, ale unika słońca. Uznaje korzyści płynące ze światła słonecznego, ale woli unikać jego szkodliwych skutków, takich jak przyspieszone starzenie i ryzyko raka skóry związane z nadmierną ekspozycją na słońce czy oparzeniami słonecznymi. Za każdym razem, gdy guru anti-aging wychodzi na zewnątrz, stosuje krem z filtrem przeciwsłonecznym i osłania się parasolem odpornym na promieniowanie UV, aby chronić skórę. Całkowicie unika słońca między 10:00 a 16:00, kiedy poziom promieniowania UV jest najwyższy. Zamiast tego używa sztucznego światła UV po przebudzeniu, aby regulować swój rytm dobowy bez bezpośredniej ekspozycji na słońce. ^[18]

Pielęgnacja włosów jest również kluczową częścią jego rutyny, zaczynając tuż po przebudzeniu. Codziennie nakłada serum na włosy i przez sześć minut korzysta z czepka do terapii czerwonym światłem, aby pobudzić wzrost włosów. Jego rutyna pielęgnacji włosów obejmuje mycie szamponem stymulującym wzrost włosów i masowanie skóry głowy silikonową szczotką. ^[20]

Czy podjąłbyś się codziennej rutyny Bryana Johnsona w pogoni za wieczną młodością? Nie da się ukryć, iż jest ona ekstremalna, a guru anti-aging spotkał się z krytyką, choćby ze strony społeczności naukowej. Dlaczego?

Ciemna strona dążenia do wiecznego życia

Wiele osób uważa podejście Johnsona za wręcz dziwaczne. Większość krytyków twierdzi, iż ma on taką obsesję na punkcie przedłużania życia i zapomina o życiu teraźniejszością. Jego procedury zdrowotne pochłaniają prawie cały jego wolny czas, nie pozostawiając miejsca na typowe życie towarzyskie. Nie chodzi do kina, nie podróżuje w celach rekreacyjnych ani nie cieszy się skąpanymi w słońcu plażami z szumem oceanu w tle. Jest całkowicie oddany swojemu projektowi Blueprint, który budzi obawy choćby wśród naukowców.

Podczas gdy społeczność naukowa z zaciekawieniem obserwuje podróż Johnsona, eksperci zauważają, iż jego metodom brakuje rozstrzygających dowodów. w tej chwili nie ma wystarczającej liczby kontrolowanych badań na dużą skalę, aby potwierdzić lub obalić, czy ekstremalna rutyna przeciwstarzeniowa Johnsona jest naprawdę skuteczna w powstrzymywaniu starzenia organizmu. Naukowcy nie mają zatem solidnych podstaw do zajęcia ostatecznego stanowiska. Niektórzy specjaliści medyczni również wyrażają sceptycyzm, argumentując, iż każde ekstremalne podejście może mieć nieprzewidywalny wpływ na organizm. choćby miliarder technologiczny Elon Musk kpił kiedyś z wysiłków Johnsona, zauważając, iż Bryan wyglądał lepiej, zanim rozpoczął swoją procedurę przeciwstarzeniową.

Ostatecznie podejście Johnsona podkreśla różnicę między zdrowym starzeniem – które koncentruje się na utrzymaniu dobrego samopoczucia poprzez zrównoważony styl życia – a przeciwdziałaniem starzeniu się organizmu, które ma na celu odwrócenie procesu starzenia, często obejmując zabiegi chirurgiczne lub estetyczne. Sam Johnson przyznał się do poddania się zabiegom kosmetycznym, choć nigdy nie potwierdził żadnych konkretnych operacji ani inwazyjnych zabiegów. To, czy jego transformacja jest całkowicie naturalna, czy też wsparta zabiegami medycznymi, zależy od indywidualnej interpretacji. W ostatecznym rozrachunku zdrowe starzenie się wspiera zrównoważone i racjonalne podejście do starzenia, podczas gdy przeciwdziałanie starzeniu się jest często kojarzone z ekstremalną pogonią za młodością. To, jak ktoś zdecyduje się do tego podejść, jest jego osobistą decyzją. ^[21-22]

Naukowcy podkreślają 8 czynników, które mogą wydłużyć życie — i każdy może ich przestrzegać

Przełomowe badanie z 2023 r., w którym obserwowano ponad 700 000 weteranów wojskowych w wieku od 40 do 99 lat przez okres ośmiu lat, zidentyfikowało osiem kluczowych czynników, które mogą wydłużyć życie choćby o 24 lata. Według naukowców kluczową rolę w długowieczności odgrywają poniższe nawyki:

1. Unikanie palenia tytoniu, ponieważ jest ono powiązane z ponad 15 rodzajami raka, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP), udarami, zwiększonym ryzykiem cukrzycy, chorobami serca i różnymi zaburzeniami układu odpornościowego. ^[23]
2. Pozostawanie aktywnym fizycznie, ponieważ brak ćwiczeń skraca oczekiwaną długość życia i zwiększa ryzyko wysokiego ciśnienia krwi, udarów, niektórych nowotworów i otyłości. ^[24]
3. Ograniczenie spożycia alkoholu, ponieważ nadmierne picie przyczynia się do chorób przewlekłych. ^[25]
4. Stosowanie zdrowej diety, unikanie przetworzonej żywności, która jest zwykle bogata w sól, cukier, niezdrowe tłuszcze i sztuczne dodatki.
5. Utrzymanie adekwatnej higieny snu, ponieważ niedobór snu uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie organizmu i może przyczyniać się do różnych problemów zdrowotnych. ^[26]
6. Pielęgnowanie silnych relacji społecznych, ponieważ mają one znaczący wpływ na samopoczucie psychiczne, które z kolei wpływa na zdrowie fizyczne. ^[27]
7. Unikanie uzależnienia od opioidów, ponieważ długotrwałe stosowanie może prowadzić do uzależnienia i poważnych skutków ubocznych. ^[28]
8. Skuteczne radzenie sobie ze stresem, który może przybierać różne formy i, w zależności od jego rodzaju, czasu i nasilenia, może wpływać na organizm na wiele negatywnych sposobów. ^[29]

Oprócz czynników związanych ze stylem życia z przeciwdziałaniem starzeniu i zdrowym starzeniem ściśle związane są niektóre składniki odżywcze:

• Białko, niezbędne dla ogólnego funkcjonowania organizmu, wspierające układ odpornościowy, produkcję hormonów i aktywność enzymów.
• Kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA i DHA), które przyczyniają się do zdrowia serca, podczas gdy sam DHA wspomaga również funkcjonowanie mózgu i zdrowy wzrok.
• Przeciwutleniacze, które zwalczają wolne rodniki uszkadzające komórki i przyspieszające starzenie – na przykład resweratrol, koenzym Q10, kwercetyna i kompleksy przeciwutleniaczy.
• Probiotyki, korzystne bakterie, które wspierają zdrowie jelit.
• Wapń, który wspiera mocne zęby i kości.
• Witamina D, niezbędna dla zdrowia kości, funkcjonowania mięśni i wsparcia układu odpornościowego.

Naukowcy dysponują obszernymi i dobrze udokumentowanymi dowodami na poparcie tych zaleceń. jeżeli chcesz poprawić jakość swojego życia i żyć dłużej, możesz włączyć te proste, ale skuteczne zmiany do codziennej rutyny. Aby uzyskać bardziej szczegółowe zestawienie, w tym praktyczne porady dotyczące wdrażania tych nawyków, zapoznaj się z naszym artykułem: Klucz do długowieczności: Naukowcy przedstawiają 8 sposobów na wydłużenie życia choćby o 24 lata. A co najlepsze? Nie potrzebujesz zespołu lekarzy, zaawansowanych technologicznie urządzeń medycznych, prywatnego laboratorium ani osocza krwi swojego dziecka, aby czerpać tego typu korzyści.

Odkryj nasze bestsellery:

Podsumowując

Czy jest więc coś, co warto wdrożyć z rutyny Bryana Johnsona? Ponieważ brakuje nam wystarczających badań naukowych, aby zweryfikować wszystkie jego ekstremalne metody przeciwstarzeniowe, nie można z całą pewnością stwierdzić, iż jego podejście jest kluczem do powstrzymania starzenia. Ponadto większość ludzi po prostu nie może sobie pozwolić na wydawanie milionów dolarów rocznie na zespół medyczny, regularne testy, analizę biomarkerów i wiele innych elementów procedur zdrowotnych Blueprint, które stosuje Johnson.

Jeśli jednak jest coś, co można wynieść z jego podróży, to jest to dyscyplina, silne nawyki, zaangażowanie w regularne ćwiczenia i zdrowa dieta, uzupełniona starannie dobranymi składnikami odżywczymi. Pozostają one kamieniem milowym starań o lepsze i dłuższe życie, o czym świadczą wspomniane wcześniej ustalenia naukowe oparte na dostępnych badaniach. Tego typu badania potwierdzają również, iż każdy z nas może wprowadzić pewne zmiany w stylu życia, które z czasem mogą prowadzić do poprawy zdrowia, a ostatecznie do dłuższego życia. jeżeli chodzi o wampirze stulecia długowieczności, być może będziemy musieli jeszcze trochę poczekać.