Czym jest zakrzepica żylna?
Zakrzepica, a adekwatnie żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, polega na tworzeniu się skrzeplin (zakrzepów) wewnątrz żył głębokich - najczęściej w łydkach, rzadziej w naczyniach krwionośnych ud czy miednicy. Sporadycznie zakrzepy formują się także w innych obszarach układu krwionośnego. Ich powstawaniu sprzyjają zaburzenia krążenia, np. na skutek dłuższego przebywania w bezruchu (przymusowe leżenie w łóżku, ale też dłuższa podróż). Samo tworzenie się zakrzepu nie jest groźne, to forma naturalnego mechanizmu obronnego w przypadku uszkodzenia śródbłonka naczynia krwionośnego. Największym zagrożeniem jest oderwanie się dużego zakrzepu od ściany żyły - jeżeli przedostanie się do tętnicy płucnej, dochodzi do zatorowości płucnej, niezwykle groźnego powikłania. Reklama
Przyczyny zakrzepicy żylnej
Przyczyną tworzenia się zakrzepów są zaburzenia krążenia, zaburzenia krzepnięcia krwi oraz uszkodzenia naczyń krwionośnych. W efekcie w żyłach znajdujących się w kończynach dolnych zaczyna zalegać krew, co wywołuje stan zapalny i uszkodzenie żyły. W miejscach tych zaczynają się przyklejać do siebie płytki krwi (to naturalny mechanizm obronny) i tworzy się skrzep, który z kolei utrudnia przepływ krwi.
Przyczyny zaburzeń krążenia a zakrzepica:
starszy i podeszły wiek; unieruchomienie pod wypadkach, urazach, operacjach; niewydolność serca; otyłość i błędy dietetyczne - za dużo cukrów i tłuszczów w diecie; zmiany hormonalne spowodowane ciążą, połogiem czy doustną antykoncepcją.
Zakrzepica może być także efektem zaburzeń krzepnięcia krwi o charakterze wrodzonym lub nabytym. Zjawisko to występuje u osób z nadpłytkowością, chorobami nowotworowymi czy autoimmunologicznymi. Ryzyko zakrzepicy jest też większe u osób z uszkodzonymi naczyniami krwionośnymi - np. z epizodem zakrzepicy i obecnością wenflonu w żyle obwodowej. Do osłabienia naczyń krwionośnych i zmniejszenia ich elastyczności dochodzi też na skutek niskiej aktywności fizycznej.
Objawy zakrzepicy żylnej
Charakterystycznym objawem zakrzepicy jest nagły i silny ból w łydce, który często mylimy ze zwykłym skurczem mięśni. To, co powinno wzbudzić nasz niepokój, to nasilanie się bólu przy zginaniu stopy i naciskaniu na jej podeszwę. Utrudnione lub uniemożliwione poruszanie się to jasny sygnał obecności skrzepu w żyle. Inne symptomy to obrzęk, zwykle jednostronny, w okolicy kostki, a także zaczerwieniona i ciepła skóra. To efekty utrudnionego przepływu krwi i rozszerzenia naczyń włosowatych. U części osób występuje stan podgorączkowy, a choćby gorączka dochodząca do 40 st. C. Rzadszym objawem jest również tachykardia, czyli przyspieszone bicie serca.
Groźna jest też stosunkowo rzadko występująca zakrzepica w obrębie miednicy. Świadczyć mogą o niej brunatne plamy na podudziu (a choćby trudno gojące się owrzodzenia) oraz cienka i błyszcząca skóra.
Zakrzepica żylna a zatorowość płucna
Najbardziej niebezpiecznym powikłaniem zakrzepicy jest zator tętnicy płucnej. W przypadku dużego skrzepu bardzo gwałtownie dochodzi do niewydolności krążeniowej i nagłego zgonu. Objawy zatorowości płucnej to kłujący ból w klatce piersiowej, kaszel, duszności, gorączka, zaburzenia świadomości i równowagi oraz utrata przytomności. Jak najszybciej należy wezwać karetkę pogotowia.
Diagnostyka zakrzepicy żylnej
Zakrzepicę diagnozuje się na podstawie wywiadu lekarskiego (obejmuje on specjalną ankietę z 12 pytaniami) i badań diagnostycznych. Lekarz jest w stanie wstępnie postawić diagnozę na podstawie oględzin kończyn dolnych. Ważne jest też przekazanie informacji na temat czynników ryzyka (styl życia, przebyte operacje itp.) Najbardziej pomocne badania to USG żył głębokich z przystawką Dopplera. Pozwala ono ocenić stań naczyń krwionośnych i wykryć ewentualne zgrubienia na ich ściankach. Inne pomocne badania to określenie poziomu D dimerów w osoczu krwi, które biorą udział w procesach krzepnięcia krwi oraz flebografia kontrastowa (zdjęcie rtg żył po podaniu kontrastu).
Leczenie zakrzepicy żylnej
Metoda leczenia uzależniona jest od umiejscowienia skrzepu i stopnia zaawansowania choroby. Zakrzepicę żył podudzia leczy się w warunkach ambulatoryjnych, zakrzepica żył miednicy najczęściej wymaga hospitalizacji. Podstawę leczenia stanowią środki farmakologiczne o adekwatnościach przeciwzakrzepowych. Hamują one rozrost i powstawanie nowych skrzeplin, znacznie zmniejszają też ryzyko zatorowości płucnej. W pierwszych dniach leczenia chorym podaje się heparynę drobnocząsteczkową w formie zastrzyków. Później zastępują je doustne środki rozrzedzające krew, a także leki wzmacniające ściany naczyń krwionośnych. Długotrwała i nawracająca zakrzepica (często wiąże się z uwarunkowaniami genetycznymi i zaburzeniami krzepliwości krwi) wymaga interwencji chirurgicznej.
Jak uchronić się przed zakrzepicą?
W profilaktyce chorób układu krążenia szczególną rolę odgrywa dieta (bogata w warzywa i owoce, chude białko i nienasycone tłuszcze) i zdrowy styl życia. choćby niewielka, ale regularna aktywność fizyczna poprawia krążenie i zmniejsza ryzyko zakrzepicy. W przypadku długotrwałego siedzenia warto z kolei poleżeć z uniesionymi w górę nogami lub poruszać intensywnie stopami. Pomocne jest także noszenie uciskowych podkolanówek i picie dużych ilości wody (najlepiej 2 litry dziennie). Osoby obarczone dużym ryzykiem choroby powinny znajdować się pod stałą opieką lekarza i przyjmować leki przeciwzakrzepowe.
Czytaj także:
Źródło:
zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/powiklania-zakrzepowo-zatorowe-moga-dotyczyc-pacjentow-w-kazdym-wieku
