Skąd wzięły się szparagi - kilka faktów
Szparagi (Asparagus officinalis) to jedno z najstarszych warzyw znanych człowiekowi, którego historia sięga tysięcy lat. Ich obecność odnotowano już w starożytnym Egipcie, gdzie były cenione zarówno za walory smakowe, jak i symboliczne. Malowidła przedstawiające szparagi znaleziono na egipskich sarkofagach sprzed około 2700 lat p.n.e., co świadczy o ich znaczeniu w tamtejszej kulturze.
W starożytnej Grecji szparagi były znane i cenione za swoje adekwatności lecznicze. Grecy spożywali dziko rosnące pędy, a także wykorzystywali je w medycynie, przypisując im działanie moczopędne i wspomagające trawienie. Reklama
Rzymianie byli pierwszymi, którzy rozpoczęli uprawę szparagów na większą skalę. Już około 200 roku p.n.e. opisywali metody ich uprawy, wykorzystując nasiona dzikich roślin. Szparagi były uważane za przysmak i często podawane z roztopionym masłem, solą, pieprzem i kroplą cytronu. Cesarz Oktawian August miał choćby powiedzenie: "zrób to szybciej, niż ugotują się szparagi", co podkreślało ich popularność w ówczesnym Rzymie.
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego uprawa szparagów została zapomniana na pewien czas. Tradycje ich uprawy przetrwały jednak w klasztorach, gdzie mnisi pielęgnowali tę roślinę. Wznowienie uprawy szparagów nastąpiło w XVII wieku, a roślina ta trafiła również do polskich ogrodów dworskich.
Współcześnie szparagi są uprawiane na całym świecie i cenione za swoje walory smakowe oraz zdrowotne. Ich historia, sięgająca starożytności, świadczy o trwałym miejscu tego warzywa w kulturze kulinarnej wielu narodów.
Potencjał odżywczy szparagów
Szparagi są niskokaloryczne - 100 g dostarcza zaledwie około 18-22 kcal - a jednocześnie bogate w witaminy i minerały. Zawierają witaminy A, C, E, K oraz witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy, który jest szczególnie istotny dla kobiet w ciąży, gdyż wspomaga prawidłowy rozwój płodu i minimalizuje ryzyko wad wrodzonych. Szparagi są również źródłem minerałów takich jak potas, wapń, fosfor, magnez i żelazo.
Wsparcie dla układu pokarmowego
Dzięki wysokiej zawartości błonnika, szparagi wspomagają pracę układu pokarmowego, poprawiają perystaltykę jelit i mogą działać łagodnie przeczyszczająco. Zawierają również inulinę - prebiotyk, który wspiera rozwój korzystnej mikroflory jelitowej.
Korzyści dla układu sercowo-naczyniowego
Szparagi mogą przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL oraz ciśnienia krwi, co jest korzystne dla zdrowia serca. Zawierają również rutynę i kwercetynę - flawonoidy o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym, które wspierają zdrowie naczyń krwionośnych. Natomiast w fioletowych odmianach znajdziesz antocyjany, czyli jedne z najpotężniejszych antyoksydantów.
Działanie przeciwutleniające i przeciwnowotworowe
Szparagi są bogate w przeciwutleniacze, takie jak glutation, który chroni komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi i może spowalniać procesy starzenia. Badania in vitro sugerują, iż saponiny zawarte w szparagach mogą hamować rozwój komórek nowotworowych, choć potrzebne są dalsze badania kliniczne w tym zakresie.
adekwatności moczopędne i detoksykacyjne
Szparagi działają moczopędnie, co może wspomagać usuwanie nadmiaru płynów z organizmu i łagodzić obrzęki. Zawierają również asparaginę, która wspiera funkcjonowanie nerek i pomaga w eliminacji toksyn.
Szparagi jako afrodyzjak
Szparagi od wieków uważane są za afrodyzjak. Zawierają fitoestrogeny, które mogą wpływać na libido, oraz witaminy z grupy B, wspierające produkcję hormonów płciowych. W medycynie tradycyjnej były stosowane w leczeniu impotencji i zwiększaniu płodności.
Zdrowotne ciekawostki na temat szparagów
W starożytnych Chinach szparagami leczono cukrzycę i stosowano je jako środek moczopędny. jeżeli już jesteśmy przy tym temacie, to warto wspomnieć jedną z ciekawostek na temat szparagów. Otóż po spożyciu szparagów niektóre osoby zauważają charakterystyczny zapach moczu. Jest to spowodowane obecnością związków siarki. Zdolność do wyczuwania tego zapachu ma tylko 22 proc. populacji - zależy ona od predyspozycji genetycznych.
Szparagi można jeść do woli?
Jeśli popatrzymy na to z perspektywy kontroli wagi to jak najbardziej. Ale trzeba pamiętać o wysokiej zawartości puryn w szparagach. Spożywanie ich w dużych ilościach może prowadzić do nagromadzenia kwasu moczowego w organizmie. Konsekwencją tego stanu jest rozwój nadciśnienia i problemy z nerkami.
Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest jedzenie ich w sezonie, czyli od połowy kwietnia do połowy czerwca. Wtedy są najsmaczniejsze i mają w sobie najwięcej dobroczynnych substancji odżywczych.
Jak je wybierać? Kupuj świeże, jędrne pędy z zamkniętymi główkami - zarówno cienkie, jak i grubsze są wartościowe, a wybór zależy od planowanego dania. Choć szparagi kojarzą się z Francją, to w Polsce również są uprawiane i te właśnie będą najsmaczniejsze.
Źródła:
Nutritional composition of green asparagus (Asparagus officinalis L.), edible part and by-products, and assessment of their effect on the growth of human gut-associated bacteria - https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36596190/
The bioactive compounds and biological functions of Asparagus officinalis L. - A review - https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1756464619306516#s0040
Anthocyanins accumulation and molecular analysis of correlated genes by metabolome and transcriptome in green and purple asparaguses (Asparagus officinalis, L.) - https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30236664/
CZYTAJ TAKŻE:
Tani, a "potężny" dodatek. Zbija cukier, pomaga przy anemii i osteoporozie
Mieszanka przypraw, która wspiera zdrowie. W Bułgarii dodają do wszystkiego
Piją rano, a to wieczorem działa lepiej. Reguluje cukier i cholesterol, zmniejsza apetyt
