O tym, iż buty z karbonową płytką poprawiają wyniki w bieganiu świadczą liczne badania naukowe, jak i masowo podające rekordy na przestrzeni ostatnich lat. Naukowcy potwierdzili jeszcze jedną istotną kwestię związaną z takimi butami: używanie ich podczas długiego biegu zmniejsza uszkodzenia naszych mięśni i ścięgien, a tym samym ich bolesność. Dzieje się tak dzięki poprawie sprężystości i amortyzacji, które wpływają nie tylko na szybsze tempo biegu, ale też na lepszą regenerację np. po maratonie.
Elastyczność mięśni ma kolosalny wpływ na ekonomię biegu
Długi bieg wywołuje w naszym organizmie stan zapalny i mikrourazy mięśni, a czujemy to zwykle na następny dzień, kiedy dopada nas osłabienie i ból, przez co niektórzy mają problem choćby z normalnym chodzeniem. Długotrwałe bieganie ma ścisły związek z uszkodzeniami mięśni, ale też stopniem sprężystości i elastyczności mięśni szkieletowych. Działają one podobnie do sprężyn i gum: poprawiają odbicie się od ziemi, gdy stawiamy krok, a następnie rozciągają się i kurczą podczas generowania siły. Według badań mechanizmy te pozwalają na oszczędzanie około połowy energii w trakcie długiego biegu. Zatem poziom „usztywnienia” mięśni będzie równie istotny w ocenie naszych możliwości biegowych, co popularne VO₂ max. Nie jest też niespodzianką fakt, iż podczas długiego biegu elastyczność naszych mięśni stopniowo się pogarsza, a ratunkiem na to mogą być właśnie buty z karbonową wkładką, które działają na zasadzie sprężynowania i dużej amortyzacji.
– Jako ktoś, kto biega od ponad trzech dekad i ma nadzieję kontynuować bieganie przez co najmniej kolejne trzy, bieganie odrobinę szybciej może nie mieć wielkiego znaczenia – ale móc zejść po schodach rano po maratonie albo po prostu czuć się lepiej po długim biegu w górach? To obietnica, która dodaje mi energii – przyznaje Alex Hutchinson na łamach Outside Online, omawiając nowe ustalenia naukowców.
Lepsza elastyczność dzięki ćwiczeniom lub butom z „karbonem”
Artykuł opublikowany na początku tego roku w czasopiśmie European Journal of Applied Physiology skupia się właśnie na pomiarze elastyczności mięśni, co informuje nas również o stopniu ich uszkodzenia. To właśnie coraz większe mikrourazy mięśni powodują zwolnienie pod koniec maratonu czy długiego biegu. jeżeli mięśnie są w złym stanie, nie pomoże choćby odpowiednie nawodnienie, odżywianie czy adaptacja do ciepła. Na szczęście mikrourazy można zredukować poprawiając elastyczność mięśni, a także… kupując buty z karbonową wkładką.
Elastyczność i sprężystość można poprawić odpowiednim przygotowaniem, takim jak spory kilometraż, biegi z górki czy trening siłowy mięśni nóg. Co ciekawe, tradycyjne „rozciąganie” mięśni kilka daje w tym kontekście, a Alex Hutchinson wyjaśnia, iż „wielokrotne rozciąganie gumy nie uczyni jej bardziej sprężystą”. Z kolei badania japońskich naukowców podają, iż 8-tygodniowy protokół ćwiczeń polegających na skokach w głąb poprawił sprężystość mięśni łydek aż o 21%. Metod treningowych poprawiających elastyczność i sprężystość jest wiele, a dzięki nowym metodom diagnostycznym możemy teraz sprawdzić, jak zadziała na nas dany protokół.
Fot. www.220triathlon.comMaraton zwiększa sztywność mięśni o 23%
Badania pod kierownictwem Brada Winna z Uniwersytetu w Oregonie oceniały sztywność mięśni biegaczy dzięki elastografii fal. To od niedawna stosowana technika diagnostyczna, która ocenia sztywność i elastyczność tkanek poprzez pomiar prędkości rozchodzenia się fal ultradźwiękowych, generujących mechaniczne drgania w tkance. Wyższa prędkość fali wskazuje na większą twardość (sztywność), co pomaga w diagnostyce schorzeń takich jak zwłóknienie i marskość wątroby, nowotwory piersi, tarczycy i prostaty. To nieinwazyjne badanie może zastępować w wielu przypadkach bolesną biopsję. Badanie jest szybkie, bezbolesne i wykonuje się je dzięki głowicy USG, która wysyła impulsy, a następnie analizuje prędkość powracających fal.
Pomiar elastyczności mięśni wykonano u 80 biegaczy (30 kobiet i 50 mężczyzn), zarówno wyczynowych (44), jak i rekreacyjnych (36). Badanie przeprowadzono przed i po maratonach w Chicago w 2018 r. i w Bostonie w 2019 r., a średni czas ukończenia biegu to 3:20. Wyniki wykazały, iż lepsi i bardziej doświadczeni biegacze mieli niższy moduł sprężystości, co odpowiadało bardziej sprężystym mięśniom, które mogły absorbować więcej uderzeń, zanim ulegną uszkodzeniom. Ponadto po maratonie mięśnie badanych biegaczy stawały się sztywniejsze i trudniejsze do rozciągania, zwiększając moduł sprężystości o około 23% na mecie maratonu, co wskazuje na kumulację uszkodzeń mięśni.
Im sztywniejsze mięśnie, tym dłuższy czas regeneracji po maratonie
Naukowcy sprawdzali również stan mięśni biegaczy na 24, 48 i 72 godziny po biegu, w celu oceny bolesności, a biegacze mieli podać tempo, w jakim mogą przebiec 3 kilometry. Tylko około jedna trzecia biegaczy nie czuła bólu po 72 godzinach, a wyraźny związek zaobserwowano między zmianami elastyczności a czasem potrzebnym na regenerację. Im większy wzrost modułu sprężystości (wpływającego na uszkodzenia mięśni) po biegu, tym więcej czasu biegacze potrzebowali, aby wrócić do normalnego biegania.
Buty z karbonową płytką dają o 14% mniejsze uszkodzenia mięśni
Badanie miało dać także odpowiedź na pytanie, jak buty z karbonową płytką i dużą amortyzacją wpłyną na sztywność mięśni. Spośród 80 biegaczy biorących udział w eksperymencie, 33 z nich miało buty Nike Vaporfly z karbonową płytką. Sztywność mięśni w tej grupie wzrosła jedynie o 17%, podczas gdy 47 pozostałych biegaczy startująca w butach bez karbonu miało średnią sztywność większą o 31%. Okazuje się więc, iż „karbony” nie tylko mogą pomóc w szybszym biegu, ale umożliwiają też dłuższe utrzymanie zakładanego tempa (wpływając na sprężystość i elastyczność), a także na wykonanie lepszego treningu, bo mięśnie nóg szybciej dojdą do siebie.
Buty z karbonem poprawiają regenerację
Doświadczenia wielu biegaczy mówią, iż buty z karbonową wkładką nie działają tylko w kontekście uzyskania lepszego wyniku. Dzięki nim lepiej czujemy się po zawodach czy długich treningach, bolesność mięśni nie doskwiera tak bardzo, a powrót do normalnego biegania jest dzięki temu szybszy. Badania elastyczności mięśni potwierdzają przypuszczenia, jaki mechanizm za tym stoi, a pomiary modułu sprężystości dają świetne narzędzie do oceny treningu, zmęczenia po biegu i wpływu butów z karbonem. Mądre używanie superbutów ze sprężynującą wkładką i dużą amortyzacją daje nadzieję, iż po maratonie ból nie będzie tak duży, by zejście po schodach było wysiłkiem niczym wyprawa na Mont Everest…
Źródła:
- Winn, B.J., Haight, D.J., Williams, D.S.B. et al. Skeletal muscle elastic modulus in marathon distance runners. Eur J Appl Physiol 125, 1701–1715 (2025). https://doi.org/10.1007/s00421-025-05708-2
- Del Coso J, Fernández D, Abián-Vicen J, Salinero JJ, González-Millán C, Areces F, et al. (2013) Running Pace Decrease during a Marathon Is Positively Related to Blood Markers of Muscle Damage. PLoS ONE 8(2): e57602. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0057602
- L. Lacourpaille, A. Nordez, F. Hug, A. Couturier, C. Dibie, G. Guilhem. Time-course effect of exercise-induced muscle damage on localized muscle mechanical properties assessed using elastography. 07 March 2014. doi.org/10.1111/apha.12272
- Ličen U, Kozinc Ž. Using Shear-Wave Elastography to Assess Exercise-Induced Muscle Damage: A Review. Sensors (Basel). 2022 Oct 6;22(19):7574. doi: 10.3390/s22197574. PMID: 36236672; PMCID: PMC9571996.
- Alex Hutchinson. How Muscle Elasticity Affects Performance and Recovery. Outside Online. 6.09.2025
