Brak kontroli nad impulsem u dzieci z ADHD

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) to zaburzenie zdiagnozowane w dzieciństwie, które obejmuje symptomy takie jak zaburzenia koncentracji, impulsywność i nadmierną ruchliwość. Pierwsze objawy występują przed 7 r.ż. i często wpływają negatywnie na codzienne funkcjonowanie np. w domu czy w szkole.

Ciągłe pobudzenie dziecka z ADHD objawia się ponadprzeciętną ruchliwością (w wielu sytuacjach i miejscach). Pomimo uwag, dziecko nie jest w stanie pozostać na miejscu. Ponadto pociecha może być nadmiernie gadatliwa, głośna i nie potrafi odpoczywać czy przebywać w ciszy. Dziecko z ADHD cechuje niewykonywanie poleceń, brak emocjonalnego opanowania czy wybuchanie agresją z najmniejszego powodu wywołanego impulsem. Tego typu zachowania mogą być wymierzone w siebie lub innych. Dzieci z tym zaburzeniem mogą krzyczeć, płakać czy rzucać przedmiotami.

Jakie metody są skuteczne w kontrolowaniu emocji dziecka z ADHD? Przede wszystkim warto wiedzieć, iż emocje same w sobie nie są złe, a stanowią dla rodziców jedynie sygnał, wskazówkę co dziecko chciałoby wyrazić i w jaki sposób się rozładować. Na każdy atak złości należy zareagować, jednak latorośl nie powinna ponosić konsekwencji wyrażania swoich emocji. Niemniej jednak należy natychmiast okazać swój sprzeciw wobec zachowań agresywnych np. uderzenia kogoś, krzyku, ubliżania, rzucania przedmiotami w inną osobę. W zamian za to należy zaproponować dziecku możliwość wyładowania się w inny sposób np. poprzez rysowanie swoich emocji, darcie kartek/gazet, uderzanie w worek treningowy itd. Wymaga to jednak dużej świadomości rodziców i przekierowania uwagi w momencie, kiedy emocje narastają i zbliżają się do granicy.

W przypadku utraty przez dziecko kontroli nad impulsem warto pamiętać o konsekwencji. Należy oczekiwać od dziecka posprzątania rozrzuconych zabawek czy przeproszenia osoby, którą uderzyło lub sprawiło jej przykrość. Dziecko powinno być świadome konsekwencji dotyczących jego niewłaściwego zachowania. Warto pamiętać, iż takie zachowania są wręcz przeładowane emocjonalnie, a rodzice czy opiekunowie mogą potrzebować wsparcia psychologicznego. Pomoc jest potrzebna, aby wiedzieć, w jaki sposób radzić sobie w momencie wybuchu złości u dziecka. Niejednokrotnie pomocne jest odwrócenie uwagi, a często również okazanie wsparcia i przytulenie dziecka. Krzyki i nagany mogą wręcz pogłębić zdenerwowanie oraz napięcia u malucha, oraz przyczynić się do pogorszenia sytuacji.

Ważne jest również profilaktyka. Świadomy rodzic potrafi dostrzec symptomy nadchodzącego ataku złości. Wśród nich możemy wyróżnić zmianę natężenia głosu, negowanie wszystkiego, napięcie mięśni, zmianę mimiki, nadmierną gestykulację i ruchliwość. Najczęstszymi przyczynami są niepowodzenia w szkole, znużenie, poczucie lekceważenia i niesprawiedliwości, frustracja. Z kumulacją emocji można sobie spróbować poradzić, np. odwracając uwagę dziecka. Pomocne może okazać się również zainteresowanie inną aktywnością, rozśmieszenie, przytulenie lub okazanie innego rodzaju wsparcia, rozładowanie emocji poprzez ruch (np. wspólne potańczenie) czy zaproponowanie do zjedzenia czegoś, co dziecko bardzo lubi. Warto zareagować zawczasu (jeszcze przed momentem wybuchu), aby jak najlepiej znaleźć ujście dla negatywnych emocji i uniknąć sytuacji kryzysowej.