Stwardnienie rozsiane (SM) to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje mózg i rdzeń kręgowy. Ponieważ nie ma swoistego testu, postawienie adekwatnej diagnozy często zajmuje miesiące, a choćby lata.
W przypadku innych zaburzeń autoimmunologicznych, na przykład cukrzycy typu 1, do rozpoznania można wykorzystać badanie przesiewowe w kierunku autoprzeciwciał (patologicznych przeciwciał, które skierowane są przeciwko własnym tkankom). Jednak w przypadku SM nie udało się wcześniej zidentyfikować żadnych charakterystycznych autoprzeciwciał.
Zespół doktora Colina Zamecnika z University of California w San Francisco przeanalizował próbki krwi pobrane od 250 osób ze stwardnieniem rozsianym przed i po wystąpieniu u nich objawów. Próbki pochodziły z zasobów US Department of Defense Serum Repository, przechowującego krew pobraną od członków amerykańskich sił zbrojnych podczas rozpoczęcia służby czynnej lub w trakcie wizyt w placówkach medycznych.
Wybrano próbki pobierane przed wystąpieniem pierwszych objawów SM (średnio pięć lat przed) oraz rok po ich wystąpieniu. Naukowcy porównali je z próbkami od takiej samej liczby osób bez SM, dopasowując pod względem wieku, płci, rasy i pochodzenia etnicznego.
Każdą próbkę badacze zmieszali z roztworem zawierającym ponad 750 000 fragmentów białek, próbując zidentyfikować te, które były celem dla obecnych we krwi autoprzeciwciał. Porównując białka docelowe w próbkach pobranych przed i po wystąpieniu objawów SM, autorzy mieli nadzieję ustalić, które autoprzeciwciała pojawiły się po wystąpieniu objawów.
Jednak niczego takiego nie znaleziono. Zaobserwowano natomiast przeciwciała ukierunkowane przeciwko 54 białkom, obecne w podgrupie 30 osób, wśród których u 27 rozwinęło się stwardnienie rozsiane. Pojawiły się jeszcze przed wystąpieniem objawów i były obecne po wystąpieniu choroby. Sugerowałoby to, iż owe przeciwciała należą do najwcześniejszych wskaźników SM.
Potwierdzeniem odkrycia wydają się być wyniki analizy płynu mózgowo-rdzeniowego, pobranego od innej grupy 126 osób z objawami neurologicznymi, z których u 103 zdiagnozowano później stwardnienie rozsiane. Nietypowe przeciwciała wykryto u 8 osób, z których wszystkie miały SM.
Zdaniem ekspertów, jeżeli dodatkowe badania na większych grupach pacjentów potwierdzą odkrycie, może to pomóc w klasyfikacji różnych typów SM lub różnych przyczyn tej choroby oraz ułatwić określenie osób z wysokim ryzykiem rozwoju choroby.