W rozwoju ruchowym prawidłowo rozwijającego się dziecka wzmacnianie mięśni stóp ma dwukierunkowy przebieg. Jest to związane z czynnościami, które muszą nastąpić do momentu podejmowania prób stania i chodzenia oraz tymi, które występują już po tym czasie.
Niemowlę – zanim opanuje zdolność stania – samoistnie wzmacnia mięśnie stóp, rozciągając tkanki miękkie mięśni oraz poprzez stymulację receptorów czucia głębokiego, znajdujących się na mięśniach, ścięgnach i stawach przygotowuje stopy do obciążania. Możemy to zaobserwować wtedy, gdy np. dziecko wkłada palce stóp do ust, łączy je podeszwami stóp nad brzuszkiem, gdy w pozycji czworaczej unosi tułów w górę i obciąga palce w dół.
Na etapie nauki stania i chodzenia dziecko w naturalny sposób poprzez obciążenie stóp, zmiany pozycji ciała w zabawie, chodzenie na boso kontynuuje wzmacnianie mięśni stóp, jednak już w innym celu. Jest to czas, który stanowi zagrożenie dla prawidłowego rozwoju stóp.
Niemowlę powinno stopniowo zdobywać poszczególne umiejętności ruchowe, które przygotowują jego układ kostno – mięśniowy do pozycji stojącej. Dlatego nie należy stosować chodzików, kojców, leżaczków, które nie pomagają we wzmocnieniu mięśni ani w rozwoju równowagi. Dziecko powinno natomiast jak najwięcej chodzić boso lub w obuwiu nie ograniczającym ruchów stopy.
Dzieciom w wieku przedszkolnym, możemy zaproponować zabawy, które pomogą we wzmocnieniu mięśni stóp i łydek w celu zapobieżenia występowaniu wad stóp i niewydolności mięśniowej .
Przykłady zabaw wzmacniających mięśnie stóp:
- Dziecko w pozycji „ niedźwiadka” (podporze przodem) powoli porusza się do przodu, mając stopy i dłonie cały czas podparte na podłożu i pokonuje przeszkody w postaci ułożonych w różnych miejscach zabawek, następnie zbiera zabawki do koszyczka, wykonuje podskoki obunóż w tej pozycji ze strony lewej na prawą, dociskając piętę do podłoża.
- Dzieci siedzą w pewnej odległości od siebie. Jedno z dzieci kładzie się na plecach tyłem do drugiego i obejmując piłkę podeszwami stóp, unosi ugięte nogi w górę oraz stara się przerzucić piłkę za swoje plecy. Rzuconą piłkę należy uchwycić, co robi współćwiczący. Po wykonaniu kilku rzutów następuje zmiana.
- Dziecko siada na stołeczku lub kocyku i chwyta palcami stopy śliniaczek, fartuszek czy sukienkę swojej lalki. Próbuje trzymany przedmiot zawiesić na skakance lince lub sznurku umieszczonej pomiędzy dwoma krzesłami, tak jak wyprana bieliznę. Zawiesza przedmioty raz lewą raz prawą nogą. Gdy pranie „ wyschnie”, zdejmuje je również stopami i odkłada do pudełka czy koszyczka.
- Zaczep dość szeroki pas gumowy np. taśmę ewentualnie pasek lub szarfę za nogę od krzesła czy stołu. Usiądź na kocu, nogi wyprostuj i złącz (stopy mają być zgięte grzbietowo – do góry, koniecznie zwarte) i poniżej palców zaczep drugi koniec gumy. Dłońmi podeprzyj biodra. Teraz ugnij jeszcze bardziej stopy i jednocześnie skręć je lekko do wewnątrz (podeszwami do siebie), starając się rozciągnąć gumę. W trakcie wykonywania ćwiczenia nie zginaj kolan.
- Zabawa grupowa: „ Przy swoim kolorze”
Pomoce: szarfy
Bieg “w rozsypce” z trzymaniem szarf w różnych kolorach. Na ziemi rozłożone są szarfy w kolorach odpowiadających kolorom szarf dzieci. Na sygnał następuje siad przy szarfie swojego koloru. Dziecko chwyta palcami stóp swojej szarfy i unosi nogi w górę. Wygrywa zespół, który pierwszy wykona zadanie. W kolejnym biegu zmiana ułożenia szarf na ziemi.
Zabawy mające cel terapeutyczny, szczególnie dla dzieci młodszych. Aby okazały się ciekawe, powinny być różnorodne, zmienne oraz wykonywane z innymi dziećmi. Powtarzane kilkakrotnie, ale za każdym razem w zmodyfikowanej formie, z innymi pomocami i zabawkami. Dzieci starsze lubią element rywalizacji w zabawie, ponieważ w grupie łatwiej jest pokonywać słabości.
