Żywność ekologiczna to określenie żywności produkowanej metodami rolnictwa ekologicznego. W tym wpisie odpowiemy na pytanie, jak rozpoznać żywność ekologiczną i gdzie ją kupić. Sprawdzimy także, czy produkty eko mają korzystny wpływ na nasz organizm. Zapraszamy do lektury!
Skąd moda na żywność ekologiczną?
Popularność żywności ekologicznej związana jest ze zmianami, jakie zachodzą we współczesnym świecie. Z dnia na dzień rośnie nasza świadomość ekologiczna, konsumencka i poziom wiedzy dotyczącej zdrowego odżywiania i stylu życia ogółem.
Zacznijmy od ekologii. Zmiany klimatyczne są widoczne gołym okiem. Tymczasem przemysł spożywczy jest jednym z tych, które w największym stopniu oddziałują na środowisko naturalne.
Proces wytwarzania produktów żywnościowych, wykorzystujący różnego rodzaju surowce i technologie, stanowi źródło odpadów, emisji ścieków do wód i gazów do atmosfery. Szczególnie uciążliwe są odpady powstające podczas przetwarzania żywności. Co więcej, przemysł spożywczy eksploatuje i wykorzystuje w procesach produkcji wody powierzchniowe i podziemne.
Świadomość tych działań przekłada się bezpośrednio na nasze wybory konsumenckie. Coraz większą popularnością cieszą się diety roślinne. Wiele osób znacznie ogranicza lub całkowicie eliminuje ze swojego jadłospisu produkty pochodzenia zwierzęcego. Współczesny konsument częściej czyta etykiety, zwraca uwagę na to, skąd pochodzi dany produkt (jak długą drogę przebył do sklepu), czy posiada stosowne certyfikaty i czy napis na etykiecie „bio” jest tylko nazwą stworzoną do celów marketingowych.
Dla współczesnego konsumenta liczy się jakość spożywanych produktów. Mamy coraz większą świadomość, iż to, co jemy na co dzień, bezpośrednio przekłada się na zdrowie i kondycję naszego organizmu. W swoim koszyku nie chcemy produktów spożywczych pełnych pestycydów czy sztucznych dodatków. Zależy nam na tym, aby owoce i warzywa były naturalnie smaczne, a do ich produkcji nie używano nawozów sztucznych.
Produkty ekologiczne, żywność organic i bio – co wybrać?
W sklepach znajdziemy całe mnóstwo artykułów spożywczych, których etykiety od wejścia przekonują, iż warto wybrać właśnie TEN produkt.
Trzeba jednak pamiętać, iż producenci żywności często stosują różne sztuczki, a nazwa marketingowa to nie to samo co rzeczywista nazwa produktu. Z tej przyczyny zawsze warto czytać etykiety i analizować składy wybranych artykułów spożywczych.
Potocznie określenie „żywność ekologiczna” bywa używane zamiennie ze „zdrową żywnością”. Ekologiczna żywność bez wątpienia ma pozytywny wpływ na zdrowie organizmu. Jej produkcja potwierdzona jest stosownymi certyfikatami i objęta systemem kontroli urzędowej. Innymi słowy, producenci żywności ekologicznej muszą przestrzegać określonych standardów.
Tymczasem „zdrowa żywność” to tylko nazwa stworzona głównie do celów marketingowych, która nie narzuca żadnych standardów. Przykładowo – za zdrową uważana jest żywność funkcjonalna, która nie musi posiadać certyfikatów produkcji ekologicznej.
Zdrowa żywność ekologiczna – stosowne certyfikaty
Skąd zatem wiedzieć, czy produkt, który mamy w koszyku, to ekologiczna żywność?
Produkty nieprzetworzone, które chcą zyskać status żywności ekologicznej muszą w stu procentach pochodzić z rolnictwa ekologicznego. Z kolei produkty przetworzone muszą mieć minimum 95% składników ekologicznych.
Aby uzyskać stosowny certyfikat, istotny jest nie tylko sam proces produkcji, ale także inne komponenty, takie jak przechowywanie czy pakowanie żywności. Proces powstawania żywności ekologicznej śledzony jest bardzo dokładnie – „od pola do stołu”.
Kontrole rolnictwa ekologicznego przeprowadzają jednostki certyfikujące. W Polsce organem upoważniającym jednostki certyfikujące do przeprowadzenia kontroli oraz wydawania certyfikatów zgodności w zakresie rolnictwa ekologicznego jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, natomiast nadzór nad upoważnionymi jednostkami certyfikującymi oraz produkcją ekologiczną prowadzi Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Certyfikat produkcji ekologicznej wydawany jest na 12 miesięcy.
W Unii Europejskiej produkcja żywności ekologicznej jest regulowana rozporządzeniem Rady nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 roku w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych.
Oprócz zastosowania w oznakowaniu żywności terminów „bio” i „eko”, obowiązkowym oznaczeniem wyrobów wyprodukowanych metodami rolnictwa ekologicznego jest wspólnotowe logo produkcji ekologicznej (gwiazdki flagi Unii Europejskiej ułożone w kształt liścia na zielonym tle). W bezpośrednim sąsiedztwie logo powinien znajdować się numer upoważnionej jednostki certyfikującej, której podlega dany producent oraz określenie rolnictwa (np. rolnictwo UE).
Rolnictwo ekologiczne, czyli jakie?
Czym różni się rolnictwo ekologiczne od rolnictwa konwencjonalnego?
W gospodarstwach produkujących ekologiczną żywność certyfikowaną:
- Nie stosuje się syntetycznych środków ochrony roślin (w tym pestycydów). W celu zwalczania szkodników, chwastów i chorób wykorzystuje się przede wszystkim prawidłowy płodozmian, metody biologiczne i agrotechniczne. Stosowanie promieniowania jonizującego również jest zakazane.
- Unika się wielohektarowych pól. Do upraw ekologicznych używa się niewielkich kawałków ziemi oddzielonych od siebie uprawami osłonowymi oraz barierami z drzew i krzewów.
- Na polach z żywnością ekologiczną pozostawia się zbiorniki i cieki wodne.
- Ekologiczna żywność powstaje bez użycia sztucznych nawozów. Powszechnie stosuje się nawozy zielone (szczególnie z roślin motylkowych) w połączeniu z kompostem i obornikiem.
- Produkty odzwierzęce powstają bez udziału antybiotyków i hormonów. Pasza dla zwierząt hodowlanych pochodzi z własnego gospodarstwa.
- Zwierzęta hoduje się w systemie ściółkowym (obornik).
- Uprawy i cały proces produkcji żywności jest regularnie kontrolowany przez upoważnioną jednostkę.
W związku z tym produkty ekologiczne charakteryzują się:
- gwarancją jakości potwierdzoną certyfikatem,
- bezpieczeństwem i dobrym składem – bez pozostałości nawozów sztucznych, pestycydów i innych szkodliwych dodatków,
- wyjątkowym, naturalnym smakiem i zapachem,
- bogactwem składników odżywczych – przede wszystkim witamin, minerałów i antyoksydantów,
- wyższą ceną niż artykuły spożywcze produkowane w konwencjonalny sposób.
Zdrowa żywność ekologiczna a niezbędne składniki odżywcze
Zdrową żywność ekologiczną warto kupować przede wszystkim ze względu na jej wysoką wartość odżywczą.
Popularne produkty bio to na przykład: ekologiczne soki, zdrowe mąki i naturalne oleje. Dużą popularnością cieszą się również ekologiczne przekąski: suszone owoce, orzechy, a także kawa i herbata z certyfikowanych upraw.
Przekonaj się, dlaczego warto inwestować w żywność ekologiczną dla zdrowia.
Żywność ekologiczna a białko
Do produktów wysokobiałkowych zaliczamy białe mięso (kurczak, indyk), mleko i przetwory mleczne, jaja oraz nasiona roślin strączkowych.
Znalezienie mięsa i innych produktów odzwierzęcych dobrej jakości bywa nie lada wyzwaniem, ale jest to możliwe. W ekologicznej produkcji drobiu stosowanie antybiotyków czy hormonów wzrostu jest zakazane. Ekologiczna hodowla zakłada, iż wszystkie ptaki żyją bezstresowo na wolnym wybiegu, z nieograniczonym dostęp do trawy i świeżego powietrza. Zwierzęta karmione są karmą ekologiczną. Rosną wolniej, we własnym tempie, a ich mięso nie jest ostrzykiwane.
Żywność ekologiczna a węglowodany
Dobry sklep ekologiczny ma w swojej ofercie różne rodzaje mąk z certyfikatami. Należą do nich między innymi mąka orkiszowa, żytnia czy pszenna. jeżeli zależy Ci na gotowym produkcie, możesz kupić na przykład bio makaron z naturalnej mąki.
Kontrole upraw ekologicznych obejmują cały proces produkcji – od zbiorów, po przechowywanie, pakowanie i transport. jeżeli w tym samym zakładzie produkowana jest żywność konwencjonalna, proces przetwarzania i pakowania żywności eko musi odbywać się w osobnym pomieszczeniu. Wszystko po to, aby żywność ekologiczna, taka jak bio mąka, nie uległa mieszaniu i ewentualnemu zanieczyszczeniu środkami niedozwolonymi.
Żywność ekologiczna a produkty wysokotłuszczowe
Produkty ekologiczne pochodzenia zwierzęcego różnią się składem od tych uzyskiwanych w sposób konwencjonalny, wykazując wyższą zawartość cennych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega.
Mleko pochodzące od krów z gospodarstw ekologicznych cechuje się wyższym poziomem CLA (sprzężonego kwasu linolowego) oraz kwasów omega w porównaniu do mleka pozyskiwanego z gospodarstw konwencjonalnych.
Żywność ekologiczna a witaminy i składniki mineralne
Owoce i warzywa pochodzące z eko uprawy charakteryzują się wyższą zawartością witamin i składników mineralnych. Dotyczy to przede wszystkim witaminy C (naturalny antyoksydant) oraz witamin z grupy B.
Bio owoce i warzywa może nie będą miały równych kształtów, ale za to zaskoczą naturalnym smakiem i zapachem.
Żywność ekologiczna a inne związki
Charakterystyczną cechą żywności ekologicznej jest niska zawartość metali ciężkich (przede wszystkim kadmu) oraz mniejsza zawartość azotynów i azotanów.
Azotany gwałtownie ulegają przekształceniu do azotynów, które mają negatywny wpływ na zdrowie (wykazują działanie mutagenne i kancerogenne). Mogą powodować methemoglobinemię, która upośledza transport tlenu.
Większa zawartość antyoksydantów w ekologicznych roślinach może mieć wpływ na zmniejszenie ryzyka przewlekłych schorzeń, takich jak choroby układu krążenia, choroby neurodegeneracyjne czy nowotwory.
Zdrowe odżywianie. Gdzie po żywność eko?
Żywność z rolnictwa ekologicznego dostępna jest w tzw. sklepach ze zdrową żywnością (stacjonarnych lub internetowych), ale nie tylko. Coraz więcej dyskontów wprowadza na stałe ekologiczną ofertę, aby przyciągnąć do siebie świadomych konsumentów, wybierających na co dzień nieprzetworzone, zdrowe jedzenie.
Pamiętaj, że zdrowe odżywianie to również świadomość ekologiczna i konsumencka. Zawsze czytaj etykiety produktów spożywczych, szczególnie jeżeli masz podejrzenia, iż dany produkt jest zdrowy tylko z nazwy.
