Znamiona i słońce – o czym warto pamiętać?

Słońce to nie tylko źródło energii i dobrego nastroju, ale także poważne zagrożenie dla naszej skóry. Nadmierna ekspozycja na działanie promieni słonecznych może prowadzić do fotostarzenia, poparzeń oraz rozwoju nowotworów skóry, w tym czerniaka. Dlatego tak ważne jest dbanie o odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną i regularne obserwowanie znamion. Poznaj zasady bezpiecznego korzystania ze słońca i dowiedz się, jak rozpoznać niepokojące zmiany na skórze.

Rak skóry to temat istotny – choćby w Polsce

Chociaż Polska nie kojarzy się z tropikalnym klimatem, promienie słoneczne działają także w strefie umiarkowanej, a ekspozycja skóry na promieniowanie UV nie jest wcale mniejszym zagrożeniem niż w krajach południowych. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), co roku diagnozuje się ponad 132 000 przypadków czerniaka, a liczba raków skóry – szczególnie nowotworów złośliwych skóry o nieczerniakowym charakterze – sięga choćby 3 milionów rocznie. Czerniaków w Europie przybywa, a wzrost dotyczy również Polski.

Ekspozycja skóry na słońce sprzyja powstawaniu zarówno znamion łagodnych, jak i atypowych, które mogą przekształcić się w nowotwór skóry. Do najważniejszych czynników ryzyka zaliczamy jasną karnację, historię oparzeń słonecznych, szczególnie w okresie dzieciństwa, dużą liczbę znamion barwnikowych oraz predyspozycje genetyczne. Dodatkowo nadmierna ekspozycja skóry na szkodliwe działanie UVB i UVA odpowiada za fotostarzenie się skóry i wzrost ryzyka rozwoju zmian nowotworowych.

Jak działa SPF i jak go stosować?

Skrót SPF oznacza Sun Protection Factor, czyli współczynnik ochrony przeciwsłonecznej. Filtr SPF 30 pozwala przefiltrować około 97% promieniowania UVB, natomiast SPF 50 – aż 98%. Choć różnica procentowa wydaje się niewielka, dla osób o jasnej karnacji, ze skłonnością do oparzeń i licznymi znamionami na skórze, może mieć najważniejsze znaczenie w profilaktyce skóry.

Wbrew powszechnym mitom, także osoby z ciemniejszym fototypem skóry powinny chronić się przed słońcem – barwnik (melanina) chroni tylko częściowo, a promienie oddziałują również na głębsze warstwy naskórka. Promienie UV przenikają przez chmury, szyby, działają także w mieście pełnym budynków, nie tylko na pustej przestrzeni. Dlatego dermatolodzy rekomendują codzienne stosowanie kremu z filtrem, niezależnie od pogody czy sezonu.

Kluczowe jest regularne i odpowiednie nakładanie filtra – w ilości zalecanej przez producenta, najlepiej 15–30 minut przed wyjściem na zewnątrz i reaplikacja co kilka godzin, zwłaszcza po kąpieli lub spoceniu się. Ochrona skóry to nie tylko kwestia estetyki, ale i zdrowia – działanie słońca może przyczynić się nie tylko do procesu starzenia się skóry, ale też do powstania nowotworów skóry na podłożu niezmienionej skóry.

Znamiona – jak je obserwować?

Każde znamię na naszej skórze zasługuje na uwagę – szczególnie gdy jest barwnikowe i zbudowane z melanocytów, czyli komórek barwnikowych skóry. Chociaż większość pieprzyków i znamion to zmiany łagodne, w niektórych przypadkach mogą ulec transformacji w nowotwór, dlatego warto znać zasadę ABCDE, która pomaga ocenić potencjalne zagrożenie.

Zasada ABCDE dotyczy pięciu cech zmiany: Asymetrii, Brzegów, Koloru, Średnicy i Ewolucji (zmiany w czasie). jeżeli znamię jest asymetryczne, ma nierówne brzegi, nieregularne lub zmienne zabarwienie, jego średnica przekracza 6 mm lub obserwujemy jego szybki wzrost czy inne zmiany – warto skonsultować się z dermatologiem.

Często znamiona na skórze są obecne od urodzenia lub pojawiają się w okresie dojrzewania. Jednak nowe znamiona, a zwłaszcza atypowe znamiona barwnikowe, mogą powstawać również później – szczególnie pod wpływem działania UV. Dlatego tak istotne jest regularne oglądanie wszystkich znamion na skórze, najlepiej raz w miesiącu, w dobrym oświetleniu i z użyciem lusterka lub z pomocą bliskiej osoby. Samokontrola znamion skórnych to prosty i skuteczny nawyk, który może uratować życie.

Co zrobić, gdy coś Cię niepokoi?

Nie każda zmiana musi oznaczać nowotwór złośliwy skóry, ale jeżeli jakieś znamię wydaje się inne niż pozostałe lub zaczyna się zmieniać, nie warto zwlekać. Pierwszym krokiem powinna być konsultacja z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, który może skierować Cię do specjalisty lub zlecić dodatkowe badania, np. dermatoskopię czy badanie histopatologiczne.

Jeśli nie masz możliwości stacjonarnej wizyty, możesz zasięgnąć porady online – to szybki i wygodny sposób na omówienie problemu z lekarzem, bez kolejek i bez wychodzenia z domu. Wczesne wykrycie zmian skórnych to szansa na pełne wyleczenie – czerniak we wczesnym stadium jest w pełni operacyjny, natomiast nieleczony może dawać przerzuty. Im wcześniej podejmiemy działanie, tym większe szanse na skuteczną terapię. Dlatego warto być czujnym i nie ignorować żadnych objawów.

Podsumowanie – profilaktyka to Twój codzienny wybór

Codzienne stosowanie filtra, unikanie ekspozycji na słońce w godzinach największego nasłonecznienia oraz oglądanie wszystkich znamion – to podstawy skutecznej profilaktyki nowotworów skóry. Słońce sprzyja powstawaniu nowych znamion, zwłaszcza u osób o bladej karnacji, dlatego warto chronić skórę przez cały rok, a nie tylko latem.

Nie zapominajmy, iż promieniowanie ultrafioletowe, choćby jeżeli jest niewidoczne, pozostaje szkodliwe i może narazić skórę na oparzenia, reakcje alergiczne, a w dłuższej perspektywie również na rozwój zmian nowotworowych. Nadmierna ekspozycja skóry na działanie słoneczne sprzyja nie tylko rozwojowi raka, ale również przyspiesza proces starzenia się skóry.

Bądź uważny, obserwuj znamiona, konsultuj zmiany – i pamiętaj, iż jeżeli nie masz pewności, zawsze możesz skorzystać z pomocy lekarza online na Memedic.pl. Twoje zdrowie – i skóra – są tego warte.

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Post Znamiona i słońce – o czym warto pamiętać? pojawił się poraz pierwszy w Zwrotnikraka.pl.