Era oczekiwania na listonosza z kopertą pełną gotówki dla emerytów i rencistów zdaje się powoli dobiegać końca. Najnowsze dane opublikowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazują na fundamentalną zmianę w sposobie, w jaki Polacy otrzymują swoje świadczenia emerytalne i rentowe. Marzec 2025 roku przyniósł rekordowy wynik – aż 80 procent wszystkich świadczeń wypłacanych przez ZUS trafia bezpośrednio na konta bankowe beneficjentów, co stanowi wyraźny sygnał postępującego procesu ubankowienia polskiego społeczeństwa.
fot. Warszawa w Pigułce
Ta zmieniająca się tendencja odzwierciedla szerszy trend odchodzenia od gotówki na rzecz transakcji elektronicznych, który obserwujemy w całej gospodarce. Jeszcze kilka lat temu, w grudniu 2020 roku, ZUS przekazywał pocztą aż 2,2 miliona świadczeń miesięcznie. Najnowsze dostępne dane z 2024 roku pokazują znaczący spadek do poziomu 1,78 miliona. Oznacza to, iż w ciągu zaledwie czterech lat ponad 400 tysięcy świadczeniobiorców zdecydowało się na zmianę sposobu otrzymywania swoich pieniędzy, wybierając bezpośredni przelew na rachunek bankowy zamiast tradycyjnej dostawy gotówki przez listonosza.
Przedstawiciele Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podkreślają liczne korzyści płynące z tego rozwiązania. Jak informuje Monika Folaron z biura prasowego ZUS, przelewy bankowe to nie tylko większa wygoda i oszczędność czasu, ale przede wszystkim zwiększone bezpieczeństwo finansowe. Świadczeniobiorcy otrzymujący pieniądze bezpośrednio na konto bankowe mogą swobodnie dysponować swoimi środkami bez ryzyka związanego z przechowywaniem większych sum gotówki w domu. Eliminuje to zagrożenia związane z kradzieżami, oszustwami czy innymi niebezpieczeństwami, na które szczególnie narażeni są seniorzy.
Program ubankowienia świadczeń realizowany przez ZUS nie jest przypadkowym działaniem, ale stanowi istotny element szerszej strategii instytucji. Wpisuje się on w ogólnopaństwowe dążenie do zwiększenia obrotu bezgotówkowego w polskiej gospodarce. Warto zauważyć, iż rosnący poziom ubankowienia ma również wymierny wpływ na działalność samego ZUS, przyczyniając się do obniżenia kosztów operacyjnych związanych z fizyczną dystrybucją gotówki.
Z analizy danych przeprowadzonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wynika, iż w grudniu ubiegłego roku instytucja ta wypłaciła łącznie ponad 8,8 miliona długoterminowych świadczeń, z czego niemal 80 procent (dokładnie 79,7 procent) zostało przekazanych bezpośrednio na konta bankowe beneficjentów. Jest to wyraźny sygnał, iż świadczeniobiorcy coraz lepiej odnajdują się w świecie nowoczesnych, szybszych i bardziej zautomatyzowanych form rozliczeń finansowych.
Interesujący jest fakt, iż poziom ubankowienia różni się znacząco w zależności od rodzaju świadczenia. Najwyższy odsetek przelewów bankowych odnotowano w przypadku nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, gdzie aż 98,8 procent wypłat realizowanych jest w formie bezgotówkowej. Podobnie wysoki wskaźnik dotyczy emerytur pomostowych (96 procent) oraz świadczeń przedemerytalnych (94,9 procent). Również standardowe emerytury charakteryzują się wysokim stopniem ubankowienia, sięgającym 82,3 procent.
Z drugiej strony, najniższe wskaźniki ubankowienia występują przy wypłatach świadczeń dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, gdzie jedynie 43,3 procent beneficjentów otrzymuje pieniądze przelewem bankowym. Podobnie niskie wartości dotyczą programu „Mama 4+” (47 procent) oraz rent socjalnych (66,4 procent). Te dane wskazują na konkretne grupy społeczne, które wciąż preferują tradycyjne formy otrzymywania świadczeń.
Przyczyny tych dysproporcji są złożone. Osoby pobierające świadczenia z najniższym poziomem ubankowienia często mają ograniczony dostęp do usług bankowych. Wykluczenie cyfrowe, polegające na braku umiejętności lub możliwości korzystania z internetu i nowoczesnych technologii, stanowi poważną barierę dla wielu seniorów. Podobnie istotny problem stanowi wykluczenie transportowe – osoby mieszkające w oddalonych lokalizacjach mogą mieć trudności z dostępem do placówek bankowych, co sprawia, iż tradycyjna dostawa gotówki przez listonosza pozostaje dla nich najwygodniejszą opcją.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, świadomy tych wyzwań, od kilku lat prowadzi intensywne działania edukacyjne skierowane do grup najbardziej zagrożonych wykluczeniem finansowym. Szczególnie widoczne jest to w ramach kampanii informacyjnej „Bezpiecznie, zdrowo, bezgotówkowo”, organizowanej przy okazji Dni Seniora. Inicjatywa ta ma na celu przybliżenie seniorom korzyści płynących z posiadania konta bankowego oraz rozwianie obaw związanych z korzystaniem z bankowości elektronicznej.
Warto zauważyć, iż trend rosnącego ubankowienia świadczeń wypłacanych przez ZUS odzwierciedla szersze zmiany zachodzące w polskim społeczeństwie. Pandemia COVID-19 wyraźnie przyspieszyła proces cyfryzacji wielu aspektów życia codziennego, w tym również obszaru finansów osobistych. Zamknięcie placówek podczas lockdownów oraz obawy związane z bezpośrednimi kontaktami skłoniły wielu seniorów do zainteresowania się alternatywnymi formami zarządzania swoimi finansami.
Przedstawiciele sektora bankowego również dostrzegają potencjał tkwiący w grupie seniorów i coraz częściej dostosowują swoją ofertę do ich specyficznych potrzeb. Na rynku pojawiają się specjalne konta dla osób starszych, charakteryzujące się uproszczoną obsługą, niższymi opłatami oraz dedykowanym wsparciem. Banki organizują również warsztaty i szkolenia z zakresu bezpiecznego korzystania z bankowości elektronicznej, adresowane specjalnie do tej grupy wiekowej.
Zmiana sposobu wypłacania świadczeń emerytalnych i rentowych nie jest jedynie kwestią wygody czy bezpieczeństwa – ma ona również wymiar ekonomiczny i społeczny. Posiadanie konta bankowego to pierwszy krok w kierunku pełniejszej integracji finansowej, która może przyczynić się do poprawy jakości życia seniorów. Dostęp do bankowości elektronicznej otwiera drzwi do szeregu usług finansowych, takich jak oszczędzanie, inwestowanie czy ubezpieczenia, które mogą pomóc w lepszym zarządzaniu budżetem domowym.
Transformacja w sposobie wypłacania świadczeń przez ZUS stanowi część szerszego procesu cyfryzacji administracji publicznej w Polsce. W najbliższych latach możemy spodziewać się dalszego rozwoju elektronicznych form komunikacji między obywatelami a instytucjami państwowymi, co potencjalnie doprowadzi do jeszcze większego wzrostu poziomu ubankowienia świadczeń emerytalnych i rentowych.
Choć trend odchodzenia od gotówki na rzecz przelewów bankowych jest wyraźny i będzie prawdopodobnie kontynuowany, należy pamiętać, iż dla pewnej grupy świadczeniobiorców tradycyjna forma wypłaty pozostanie preferowaną opcją. Dlatego też ZUS prawdopodobnie w dającej się przewidzieć przyszłości będzie utrzymywał oba kanały dystrybucji świadczeń, stopniowo promując rozwiązania elektroniczne, ale respektując indywidualne preferencje i możliwości swoich klientów.
Postępujący proces ubankowienia świadczeń wypłacanych przez ZUS to nie tylko zmiana technicznego aspektu wypłat, ale przede wszystkim sygnał głębszej transformacji społecznej zachodzącej w Polsce. Rosnąca liczba seniorów korzystających z kont bankowych świadczy o stopniowym przełamywaniu barier cyfrowych i większej otwartości na nowoczesne rozwiązania finansowe. W perspektywie najbliższych lat możemy spodziewać się dalszego wzrostu tych wskaźników, co oznacza, iż tradycyjny obraz listonosza dostarczającego emerytury będzie stawał się coraz rzadszym widokiem w polskim krajobrazie.
źródło: rynekzdrowia.pl/Warszawa w Pigułce
