Zaburzenia odżywiania kojarzone są głównie z anoreksją i bulimią. Jednak ich najczęściej występującą formą jest zespół kompulsywnego objadania się. Charakteryzuje się on powtarzającymi się przez minimum trzy miesiące epizodami utraty kontroli nad spożywaniem jedzenia raz lub więcej razy w tygodniu. Podczas napadu objadania się dochodzi do spożywania zbyt dużej ilości pokarmu w stosunkowo krótkim czasie.
Objawy zespołu napadowego objadania się
Osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania z napadami objadania doświadczają podczas trwania epizodu poczucia utraty kontroli. Spożywają wtedy jedzenie znacznie szybciej niż normalnie, pomimo braku fizycznego głodu, co najczęściej prowadzi do nieprzyjemnego wrażenia pełności. Do tego rodzaju napadów najczęściej dochodzi w samotności, ponieważ chory nie chce, by ktokolwiek się o tym dowiedział.
Należy zaznaczyć, iż zaburzenie z napadami objadania różni się od bulimii brakiem zachowań kompensacyjnych, takich jak przeczyszczanie się, nadmierny wysiłek fizyczny czy głodówki.
Kształtowanie się relacji z jedzeniem
Nasz stosunek do jedzenia kształtowany jest od najmłodszych lat. W wielu rodzinach spotykamy się z brakiem odpowiedniego wzorca prawidłowego odżywiania się, a także z korzystaniem z jedzenia jako formy nagrody, pocieszania czy sposobu świętowania ważnych chwil w życiu. Może to skutkować zaburzoną relacją z jedzeniem, w której jest ono wykorzystywane do regulacji emocji.
Negatywne emocje
Złe samopoczucie, depresja oraz lęki są czynnikami wysokiego ryzyka przy występowaniu zaburzeń odżywiania. Osoby chorujące na napady objadania używają jedzenia jako regulatora nastroju w przypadku pojawienia się jakiegokolwiek napięcia emocjonalnego, stresu albo smutku, z którym nie potrafią sobie poradzić. Niestety, skutkiem takiego zachowania jest często wstyd i rozczarowanie samym sobą, co wpływa na obniżenie ogólnego poczucia własnej wartości. To z kolei może prowadzić do nawrotu epizodów, tworząc błędne koło zaburzeń odżywiania.
Konsekwencje
Osoby doświadczające regularnych napadów objadania się zmagają się z zmęczeniem, brakiem energii i obniżonym samopoczuciem, coraz bardziej wycofując się z życia towarzyskiego. Dodatkowo, często cierpią na nadwagę, przez co nieustannie podejmują bezskuteczne próby radzenia sobie z otyłością poprzez stosowanie diet odchudzających.
Leczenie
Podstawową formą leczenia jest psychoterapia. Obejmuje ona odnalezienie przyczyn pojawiania się napadów, naukę prawidłowej regulacji emocji oraz działania mające na celu odzyskanie kontroli nad nawykami żywieniowymi. Często taka terapia wiąże się również z pracą nad poczuciem własnej wartości, radzeniem sobie ze stresem oraz ogólną poprawą samopoczucia. Może ona mieć charakter indywidualny lub grupowy.
Oprócz psychoterapii, czasami konieczne staje się włączenie farmakoterapii. Najczęściej są to leki antydepresyjne, które zmniejszają intensywność oraz częstotliwość występowania napadów. Pomocne może być także skonsultowanie się z dietetykiem lub psychodietetykiem.
Zmaganie się z niekontrolowanym jedzeniem może być trudnym doświadczeniem, ale z odpowiednim wsparciem i narzędziami do radzenia sobie z emocjami, możliwe jest odzyskanie kontroli i równowagi. Pamiętaj, iż dbanie o zdrowie psychiczne jest kluczowe, a zgłoszenie się po pomoc to pierwszy krok ku lepszemu samopoczuciu.
Bibliografia
- Psychologia zaburzeń. Butcher James N., Hooley Jill M., Mineka Susan, 2020.
- Psychiatria Polska. (2009). Tom XLIII, numer 4, strony 445–456. Monika Bąk-Sosnowska. Interwencja psychologiczna w zespole kompulsywnego jedzenia (Psychological intervention in binge eating disorder).
