Zespół cieśni nadgarstka: przyczyny, czynniki ryzyka i sposoby leczenia

Czy kiedykolwiek doświadczyłeś nieprzyjemnego mrowienia w dłoni i zastanawiałeś się, co może być jego przyczyną? Powodów takiego zjawiska może być wiele – zbyt długie trzymanie ręki w niewygodnej pozycji pod ciałem podczas snu lub wczesne stadium zespołu cieśni nadgarstka. Stan ten może dotknąć każdego, kto pracuje przy komputerze, często gra w gry lub nadwyręża nadgarstek podczas takich czynności jak tenis. Typowe objawy obejmują wspomniane mrowienie lub drętwienie rąk. W dzisiejszym artykule omówimy, jak zapobiegać tego typu problemom i jakie metody leczenia mogą być konieczne.

Zespół cieśni nadgarstka – co to takiego?

Możesz być zaskoczony, gdy dowiesz się, iż każdy z nas ma tunel nadgarstka. Jest to wąski kanał nadgarstka, przez który przechodzi nerw pośrodkowy (nervus medianus) i ścięgna odpowiedzialne za ruchy palców. Problemy pojawiają się, gdy ścięgna te puchną, wywierając nacisk na nerw pośrodkowy. Ucisk ten może objawiać się drętwieniem palców, mrowieniem lub bólem. Aby potwierdzić diagnozę zespołu cieśni nadgarstka (CTS), lekarz musi przeprowadzić określone testy.

Co powoduje zespół cieśni nadgarstka?

Do obrzęku ścięgien i ucisku na nerw pośrodkowy może przyczyniać się kilka czynników. ^{[2, 3]}

• Powtarzające się ruchy: wykonywanie tych samych ruchów dłoni i nadgarstka przez długi czas, np. pisanie na klawiaturze, używanie myszy komputerowej lub granie na instrumentach muzycznych.
• Urazy: złamania i inne urazy nadgarstka.
• Choroby: cukrzyca, zapalenie stawów, zapalenie ścięgien i inne zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego, tarczycy lub układu nerwowego.
• Zmiany hormonalne: wahania hormonalne podczas ciąży lub menopauzy.
• Genetyka: wrodzony wąski kanał nadgarstka.

Kto jest najbardziej narażony na rozwój zespołu cieśni nadgarstka?

Prawie każdy może zachorować na zespół cieśni nadgarstka, choć osoby wykonujące niektóre zawody i inne czynniki mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia tego zespołu.

1. Użytkownicy często korzystający z komputera

Zbyt częste korzystanie z myszki i klawiatury może prowadzić do nadwyrężenia nadgarstka i obrzęku ścięgien w kanale cieśni nadgarstka.

2. Muzycy

Gra na instrumentach takich jak gitara czy pianino również może nadwyrężać nadgarstek i prowadzić do zespołu cieśni nadgarstka.

3. Rzemieślnicy i pracownicy linii montażowych

Praca fizyczna z narzędziami, sprzętem wytwarzającym wibracje lub praca na linii montażowej często wiąże się z powtarzającymi się ruchami nadgarstka.

4. Sportowcy

Szczególnie golfiści, tenisiści i gracze innych sportów rakietowych znacznie obciążają nadgarstki, co może prowadzić do nadwyrężenia ścięgien i stanów zapalnych.

5. Kobiety w ciąży

Zmiany hormonalne i retencja płynów podczas ciąży mogą powodować obrzęk, który uciska nerw pośrodkowy.

6. Starsze osoby

Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko wystąpienia stanu zapalnego lub obrzęku w kanale cieśni nadgarstka, który w następstwie zaczyna wywierać nacisk na nerw pośrodkowy. ^[4]

7. Kobiety

Kobiety są około 3 razy bardziej narażone na rozwój zespołu cieśni nadgarstka niż mężczyźni, głównie z powodu różnic anatomicznych (węższy tunel nadgarstka) i hormonalnych. ^[6]

Jak objawia się zespół cieśni nadgarstka?

Objawy zespołu cieśni kanału nadgarstka są na początku subtelne i obejmują łagodne mrowienie oraz drętwienie palców i dłoni. Z czasem jednak się nasilają. Mogą one dotyczyć jednej lub obu rąk, przy czym ręka dominująca jest zwykle bardziej narażona na przeciążenie. ^[2–3]

Najczęstsze objawy zespołu cieśni nadgarstka obejmują:

• Mrowienie i drętwienie: zwykle odczuwane w kciuku, palcu wskazującym i środkowym, a czasami w całej dłoni. Mrowienie często nasila się w nocy i może powodować częste przebudzenia w nocy.
• Ból: może promieniować w górę do ramienia i barku. Zwykle jest bardziej intensywny podczas czynności wymagających powtarzalnych ruchów dłoni i nadgarstka.
• Osłabienie: osłabienie mięśni dłoni i trudności z chwytaniem przedmiotów są zjawiskiem dość powszechnym. Może przyczynić się do tego, iż przedmioty zaczną wyślizgiwać się z rąk.
• Ograniczona mobilność: niektóre osoby z zespołem cieśni nadgarstka mają trudności z chwytaniem małych przedmiotów lub zaciśnięciem pięści.

Jak zapobiegać zespołowi cieśni nadgarstka?

Środki zapobiegawcze mogą pomóc uniknąć rozwoju lub pogorszenia objawów zespołu cieśni nadgarstka, szczególnie w przypadku osób z grup wysokiego ryzyka lub doświadczających wczesnych objawów. ^[7–9]

1. Stwórz ergonomiczne środowisko pracy

• Upewnij się, iż biurko znajduje się na wygodnej wysokości, umożliwiającej swobodne oparcie przedramion przy jednoczesnym utrzymaniu dłoni uniesionych nad klawiaturą.
• Krzesło powinno znajdować się na wysokości kolan lub nieco poniżej bioder.
• Stopy powinny spoczywać płasko na podłodze.
• Ustaw klawiaturę i mysz tak, aby ramiona pozostały rozluźnione, a nadgarstki znajdowały się w neutralnej pozycji.
• Rozważ użycie ergonomicznej klawiatury i myszy, aby utrzymać neutralną pozycję nadgarstka, unikając skręcania w którąkolwiek stronę.
• Jeśli często używasz przyborów do pisania, wybierz te z miękkimi uchwytami, aby zmniejszyć nacisk na dłonie.
• Unikaj zbyt mocnego chwytania myszy lub długopisu i powstrzymaj się od opierania nadgarstków na krawędziach biurka, aby zapobiec uciskowi nerwów.

Te produkty mogą Cię zainteresować:

2. Ogranicz częste powtarzanie ruchów

Powtarzalne ruchy, szczególnie te obejmujące długotrwałe zginanie i skręcanie nadgarstka stwarzają znaczące ryzyko. jeżeli takie ruchy są nieuniknione w pracy lub codziennych czynnościach, warto wprowadzać przerwy, regularnie zmieniać ręce i stopniowo wydłużać czas trwania takich czynności.

• Rób przerwy i rozciągaj się
• Rób regularne przerwy podczas pracy, aby pozwolić nadgarstkom odpocząć.
• Najlepiej rozciągaj nadgarstki i palce co 20-30 minut, aby pobudzić przepływ krwi i się zrelaksować.
• Zmieniaj pozycje dłoni podczas pracy.

Ćwiczenia na nadgarstki oraz rozciąganie nadgarstków i palców:

1. Zaciskanie i otwieranie dłoni: wyciągnij ręce przed siebie, zaciśnij dłonie w pięść, a następnie otwórz dłonie tak szeroko, jak to możliwe, rozciągając palce. Naprzemiennie zaciskaj pięści i otwieraj dłonie co najmniej 10 razy.
2. STOP Stretch: stań lub usiądź z wyciągniętymi dłońmi. Najpierw zegnij nadgarstki tak, aby dłonie były skierowane w stronę ciała, a następnie obróć je do przodu, tak aby palce były skierowane w górę, jakby wskazywały „STOP”. Aby uzyskać głębsze rozciągnięcie, przyłóż jedną rękę do palców drugiej ręki, przyciągając je do siebie.
3. Ściskanie piłki: chwyć miękką gumową piłkę, ściskając ją mocno przez 5 sekund, a następnie puść. Powtórz 10 razy.
4. Masaż: umieść piłkę do masażu na płaskiej powierzchni i przesuwaj po niej przedramieniem we wszystkich kierunkach.

4. Wzmocnij mięśnie przedramion i nadgarstków

Oprócz rozciągania najważniejsze jest wzmocnienie mięśni przedramion i nadgarstków. Silne mięśnie mogą poprawić stabilność dłoni i wspomóc funkcję nadgarstka. Szczególnie korzystne są ćwiczenia z hantlami lub rollerami do nadgarstków i przedramion.

5. Pamiętaj o pozycji nadgarstków podczas snu

Jeśli masz tendencję do zginania nadgarstków podczas snu lub budzisz się z mrowieniem, lub drętwieniem w rękach, rozważ użycie opaski na nadgarstek. Może ona pomóc utrzymać nadgarstek w neutralnej pozycji i zapobiec objawom.

Kiedy udać się do lekarza?

Jeśli podejrzewasz u siebie zespół cieśni nadgarstka, ważne jest, aby wiedzieć, kiedy skonsultować się z lekarzem. Szybka diagnoza może zapobiec trwałemu uszkodzeniu funkcji ręki. Jakie są znaki ostrzegawcze, na które należy zwrócić uwagę? ^[10]

• Utrzymujące się objawy: mrowienie, drętwienie lub ból trwające dłużej niż kilka tygodni.
• Nasilające się objawy: nasilające się objawy, które negatywnie wpływają na sen lub codzienne czynności.
• Promieniujący ból: ból, który dotyczy nie tylko nadgarstka, ale także promieniuje do przedramienia lub ramienia.
• Utrata czucia i upośledzenie funkcji ręki: drętwienie palców, trudności w poruszaniu palcami i problemy z chwytaniem przedmiotów, często spowodowane uszkodzeniem nerwów.

Jak rozpoznaje się zespół cieśni nadgarstka?

Pierwszym krokiem jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu, który może przeprowadzić wstępne badanie i w razie potrzeby skierować do ortopedy, neurologa lub innego specjalisty. Jakie metody badania są najczęściej stosowane w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka? ^[11–12]

• Osobista i rodzinna historia medyczna: przegląd historii medycznej i stosowanych leków oraz szczegółowe opisanie objawów.
• Badanie fizykalne: testy takie jak test Phalena lub objaw Tinela w celu oceny funkcji neuromotorycznych ręki.
• Techniki obrazowania: elektromiografia (EMG) do pomiaru aktywności elektrycznej mięśni, USG lub RTG w celu wykluczenia innych schorzeń, takich jak zapalenie stawów.

Odkryj nasze bestsellery:

Jak leczy się zespół cieśni nadgarstka?

Po dokładnym zbadaniu i postawieniu diagnozy lekarz zaproponuje odpowiedni plan leczenia, który może różnić się w zależności od osoby. Zależy to od czasu trwania i nasilenia objawów, ogólnego stanu zdrowia i innych czynników. Nieleczony zespół cieśni nadgarstka może prowadzić do trwałego upośledzenia funkcji ręki, szczególnie w zakresie utraty wrażliwości i siły. ^{[5, 10–12]}

1. Leczenie zachowawcze

• Odpoczynek i stworzenie ergonomicznego środowiska: ograniczenie lub wyeliminowanie czynności, które nasilają objawy i dostosowanie środowiska pracy w celu zminimalizowania obciążenia nadgarstków i przedramion.
• Owijka lub bandaż: owijka na nadgarstek może pomóc utrzymać nadgarstek w neutralnej pozycji, zapobiegając dalszemu nasilaniu się objawów. Rękawiczki lub rękawy kompresyjne mogą również wspomagać krążenie krwi.
• Leki: niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i zastrzyki z kortykosteroidami mogą pomóc zmniejszyć ból i obrzęk.

2. Fizjoterapia

• Ćwiczenia: specjalne ćwiczenia łagodzące ucisk cieśni nadgarstka zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty.
• Masaże: techniki uwalniania tkanek miękkich po konsultacji z fizjoterapeutą.
• Inne metody: taping, ultradźwięki, laseroterapia, magnetoterapia, terapia falą uderzeniową i inne.

3. Leczenie chirurgiczne

W skrajnych przypadkach, gdy leczenie zachowawcze i fizjoterapia okazują się nieskuteczne, może być zalecana operacja. Podczas zabiegu chirurg przecina więzadło poprzeczne nadgarstka, aby zmniejszyć nacisk na nerw pośrodkowy. Nacięcie o długości około 3 cm jest następnie zamykane szwami, a ręka jest bandażowana. Cały proces trwa zwykle około 30 minut i jest zwykle wykonywany w warunkach ambulatoryjnych. Ulga pojawia się zwykle w ciągu kilku dni po operacji.

Jak wygląda proces rekonwalescencji po operacji cieśni nadgarstka? Po operacji często występuje ból i obrzęk w miejscu nacięcia. Ulgę w bólu można osiągnąć dzięki leków i lodu, np. stosując chłodzące kompresy żelowe. Szwy zwykle usuwa się po około 14 dniach i w tym czasie można już stopniowo wznowić wykonywanie lekkich czynności. Pełny powrót do zdrowia, w tym powrót do bardziej wymagających zadań i uprawiania sportu, może zająć 4-6 tygodni. ^[11–12]

Zespół cieśni nadgarstka można również leczyć dzięki chirurgii endoskopowej. Polega ona na wykonaniu dwóch niewielkich nacięć. Przez jedno nacięcie wprowadza się kamerę w celu wizualizacji wewnętrznych struktur tunelu nadgarstka na monitorze. Przez drugie nacięcie wprowadza się specjalne narzędzia mające na celu przecięcie więzadła poprzecznego i zmniejszenie nacisku na nerw pośrodkowy. Powrót do zdrowia po operacji endoskopowej jest zwykle mniej bolesny i szybszy, a pełny powrót do zdrowia jest możliwy w ciągu 2-4 tygodni. ^[11–12]

O czym warto pamiętać?

Długotrwała praca przy komputerze, gra na instrumentach muzycznych i inne powtarzające się ruchy stanowią najczęstsze przyczyny zespołu cieśni nadgarstka. Objawia się on mrowieniem, drętwieniem oraz bólem dłoni i palców. Bóle stawów nie należą do przyjemności, ale na szczęście pomocne mogą być środki zapobiegawcze, takie jak regularne rozciąganie i stosowanie ergonomicznych pomocy. jeżeli objawy zespołu cieśni nadgarstka pojawiają się i utrzymują dłużej niż kilka tygodni, wówczas konieczne staje się zmierzenie z tym problemem. Pierwszym krokiem jest wizyta u lekarza, który zasugeruje odpowiednią terapię. Może ona obejmować leczenie zachowawcze, takie jak leki i fizjoterapia, a w skrajnych przypadkach może wymagać operacji.

Czy dowiedziałeś się czegoś nowego o zespole cieśni nadgarstka z tego artykułu? jeżeli tak, podziel się nim ze znajomymi, którzy również mogą uznać go za przydatny.