W badaniu przeprowadzonym przez naukowców z Heritage Wond Care w Montclair (New Jersey, USA) zbadano zastosowanie spektroskopii w bliskiej podczerwieni (NIRS) jako narzędzia diagnostycznego do wykrywania głębokich urazów tkanek (ang. deep tissue injury, DTI), w tym odleżyn, z uwzględnieniem pacjentów z ciemniejszym odcieniem skóry. Rozwiązanie to okazało się skuteczne w pomiarze natlenienia tkanek, a co za tym idzie – wykrywania DTI choćby we wczesnych stadiach.
Badanie przeprowadzono w 15 placówkach opieki długoterminowej. W analizach udział wzięło 17 pacjentów z łącznie potwierdzonymi 20 przypadkami urazów tkanek głębokich. Rany obejmowały urazy pięty, kości krzyżowej, biodra, przyśrodkowej części stopy i uda. Zespół badaczy wykorzystał zatwierdzone przez FDA manualne urządzenie MIMOSA Pro do wykonania trzech rodzajów zdjęć dla wszystkich pacjenta: standardowe zdjęcia w świetle widzialnym, zdjęcia termiczne oraz zdjęcia oksymetryczne mierzące natlenienie tkanek.
Potencjał NIRS w wykrywaniu głębokich urazów tkanek
Wyniki badania podkreślają potencjał NIRS w ocenie ran, szczególnie u pacjentów o ciemniejszym odcieniu skóry. Jak podkreślili naukowcy – tradycyjne metody wizualnej oceny rany opierają się na zmianach koloru skóry, które mogą być trudne, a czasem wręcz niemożliwe do wykrycia u pacjentów o ciemniejszej karnacji, co naraża chorych na opóźnioną diagnozę i gorsze wyniki leczenia (przeczytaj także: Ocena odleżyn w zależności od odcienia skóry). Ponadto naukowcy wskazali, iż głębokie urazy tkanek często charakteryzują się zmniejszonym natlenieniem tkanek, co jest zmianą fizjologiczną, którą NIRS może wykryć niezależnie od pigmentacji skóry.
Odczyty z NIRS wykazały deficyty natlenienia tkanek w zakresie od 27 proc. do 79 proc. (średni deficyt wynosił 56,8 proc.). Nie zaobserwowano przy tym istotnej korelacji między typem skóry, a poziomem natlenienia, co sugeruje, iż NIRS jest skuteczny w przypadku wszystkich odcieni skóry. Naukowcy porównali badane rozwiązanie z termografią, która w ponad połowie przypadków w momencie oceny rany nie wykryła znaczących różnic temperatury między tkanką uszkodzoną a zdrową. Chociaż od lat termografia jest jednym z najczęściej wykorzystywanych nieinwazyjnych narzędzi do wczesnego wykrywania urazów tkanek głębokich, wyniki badania pokazują, iż nie zawsze jest ona wiarygodna, szczególnie we wczesnych stadiach DTI, które nie spowodowały jeszcze zauważalnych zmian temperatury tkanek.
Pomimo ograniczeń termografii, naukowcy nie traktują NIRS jako narzędzia zastępczego, ale jako narzędzie uzupełniające. Termografia przez cały czas zapewnia wartościowe wyniki, podczas gdy NIRS daje głębszy, bardziej oparty na fizjologii wynik poprzez bezpośredni pomiar natlenienia tkanek. „W porównaniu z termografią, NIRS wykazała większą spójność w identyfikowaniu DTI we wczesnym stadium” – wskazali naukowcy.
Badanie to stanowi istotny krok w poprawie dokładności diagnostycznej odleżyn. NIRS działa spójnie bez względu na ocień skóry i jest w stanie wykrywać uszkodzenia tkanek wcześniej niż w tej chwili stosowane metody termiczne lub wizualne, co przemawia za włączeniem tej technologii do protokołów oceny ran. Rozwiązanie jest szczególnie dedykowane specjalistom zajmującym się opieką długoterminową. Ponieważ urazy spowodowane uciskiem przez cały czas stanowią wyzwanie kliniczne i finansowe dla systemów opieki zdrowotnej, technologie poprawiające wczesne wykrywanie i zapewniające równy dostęp do opieki oferują znaczące potencjalne korzyści zarówno dla pacjentów, jak i podmiotów świadczących opiekę medyczną. Technologia NIRS może stanowić znaczący postęp w tym kierunku, oferując nieinwazyjny pomiar stanu tkanek w czasie rzeczywistym, który może pomóc specjalistom w szybszym, dokładniejszym i bardziej sprawiedliwym podejmowaniu działań.
Zastosowanie spektroskopii w medycynie
Aktualnie spektroskopia jest wykorzystywana w medycynie jako narzędzie do nieinwazyjnej diagnostyki, pozwalające na analizę biochemicznego składu tkanek i identyfikację chorób na podstawie unikalnych widm molekularnych. Stosowana jest w rezonansie magnetycznym do oceny stężenia metabolitów, np. w mózgu i prostacie czy wykrywaniu biomarkerów chorób takich, jak astma, cukrzyca czy nowotwory.
Spektroskopia NIRS (Near Infrared Spectroscopy) pozwala na monitorowanie utlenowienia tkanek, perfuzji oraz metabolizmu. Używana jest w neurologii, kardiochirurgii, intensywnej terapii i neonatologii, a także diagnostyce onkologicznej. Metoda ta opiera się na przepuszczaniu słabego światła w bliskiej podczerwieni przez ciało i analizowaniu jego absorpcji przez organizm. Pozwala to na ocenę składu chemicznego oraz procesów fizjologicznych.
Źródła:
