We wszystkich krajach OECD odsetek młodych ludzi, którzy planują pracę w pielęgniarstwie, spadł w 2022 r. do poziomu 2,1 proc, a średni wskaźnik wzrostu liczby nowych absolwentów pielęgniarstwa w UE w latach 2012–2022 wynosił zaledwie 0,5 proc.
W obliczu rosnącego zapotrzebowania na specjalistyczną opiekę medyczną konieczne staje się rozszerzenie kompetencji zawodowych personelu pielęgniarskiego.
Jednym z priorytetów polskiej prezydencji jest inicjatywa European Nursing Action
Według szacunków OECD w Unii Europejskiej brakuje 1,2 mln lekarzy, pielęgniarek i położnych. Ponad jedna czwarta pielęgniarek ma ponad 55 lat, jednocześnie spada zainteresowanie pracą w tym zawodzie i liczba absolwentów kierunków pielęgniarskich. Dlatego jednym z priorytetów polskiej prezydencji jest inicjatywa European Nursing Action, która zakłada m.in. poszerzanie kompetencji zawodowych personelu pielęgniarskiego. Profesjonalizacja zawodu mogłaby zachęcić do niego więcej młodych ludzi.
– Minister Izabela Leszczyna potwierdziła, iż w Polsce jest już czas na wprowadzenie zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej, w związku z czym to jest dla nas kolejne wyzwanie, w jakim kierunku powinniśmy podążać jako Polska w tworzeniu zaawansowanej praktyki, w ramach jakiego poszerzania kompetencji powinniśmy ją realizować, czy mają to być studia podyplomowe, czy moduły w ramach Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, które będą potrzebne w uzupełnieniu wiedzy – mówi agencji Newseria Mariola Łodzińska, prezeska Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. – Na pewno musimy uwzględniać w kształceniu podyplomowym to, czego oczekuje pacjent, ale też środowisko. Już z perspektywy trwania kształcenia podyplomowego widzimy, iż wiele rzeczy należałoby zmienić, ale też wprowadzić nowe elementy.
Będziemy mogli zwiększać np. dostępność USG w rękach pielęgniarskich
Zdaniem dr. Macieja Latosa, prezesa Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Infuzyjnego, rozszerzenie kompetencji personelu pielęgniarskiego w zakresie wprowadzania różnych typów dostępu naczyniowego i zarządzania tym procesem jest kluczowym krokiem w kierunku optymalizacji opieki zdrowotnej, zwiększenia dostępności procedur i obniżenia kosztów opieki.
– Największym wyzwaniem związanym z rozszerzaniem kompetencji pielęgniarek w zakresie dostępu naczyniowego jest absolutna zmiana mentalności wszystkich wokół. Musimy zdać sobie sprawę, iż dostęp naczyniowy, prowadzenie infuzji to jest element większej całości terapii, a nie narzędzie do jej zrealizowania. jeżeli zdamy sobie z tego sprawę, to będziemy mogli zwiększać jakość w tym zakresie, będziemy mogli wykorzystywać dowody naukowe z innych krajów, dzięki temu będziemy mogli zwiększać np. dostępność USG w rękach pielęgniarskich do kaniulowania naczyń czy do pobierania krwi – podkreśla Latos.
W portfolio kompetencji pielęgniarskich stawiamy na zwiększenie kompetencji
Krzyżowanie kompetencji w zawodach medycznych i okołomedycznych staje się niezbędne ze względu na rosnące dynamicznie zapotrzebowanie na usługi medyczne. Wynika to m.in. z procesu starzenia się populacji czy wzrostu liczby zachorowań na choroby przewlekłe. Przykładem interdyscyplinarnego podejścia do procedur medycznych jest obszar dostępu naczyniowego. W wielu państwach, jak podają eksperci, cewniki centralne zakładane obwodowo i cewniki pośrednie są często wprowadzane przez pielęgniarki wchodzące w skład zespołów dostępu naczyniowego. Doświadczenia m.in. USA, Włoch, Hiszpanii, Danii, Wielkiej Brytanii czy Francji pokazują, iż skuteczność zakładania cewników PICC przez pielęgniarki jest porównywalna z wynikami osiąganymi przez lekarzy i wynosi średnio 90–99 proc.
– W portfolio kompetencji pielęgniarskich stawiamy przede wszystkim na zwiększenie kompetencji, czyli na większą samodzielność. Mowa zarówno o lecznictwie zamkniętym, jak i lecznictwie otwartym, bo adekwatnie w każdym obszarze jest potrzebne, żeby personel pielęgniarski miał większy zakres kompetencji i był bardziej samodzielny – podkreśla dr Paweł Witt, przewodniczący Rady Ekspertów Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali. – W lecznictwie szpitalnym będzie to np. zakładanie dostępów centralnych z obwodu czy prowadzenie terapii przeciwbólowej, leczenie ran, które już świetnie funkcjonuje. Są takie obszary, gdzie musi to być nowa kompetencja, a są takie obszary, które adekwatnie wymagają tylko wzmocnienia istniejących już kompetencji.
Rozszerzenie kompetencji pielęgniarek przyczyni się do podniesienia komfortu pacjentów
Eksperci podkreślają, iż dzięki wdrożeniu zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej system ochrony zdrowia będzie lepiej przygotowany na zachodzące w nim zmiany. Rozszerzenie kompetencji pielęgniarek prawdopodobnie przyczyni się do podniesienia komfortu pacjentów i jakość opieki zdrowotnej.
– Na nowych kompetencjach przede wszystkim zyskuje pacjent, bo zwiększa się dostępność do danego świadczenia, o ile może ona być wykonywana przez inny zawód medyczny niż do tej pory. Tym samym oznacza to też krótkie kolejki na wykonanie procedury, pewnie też mniejsze finansowanie, bo część z tych kompetencji, które są wykonywane przez inne zawody medyczne, wycenione są trochę niżej, więc jest to też zysk finansowy – przekonuje Paweł Witt.
Wdrażanie koncepcji zespołów infuzyjnych pozwala na prowadzenie zaplanowanego leczenia w efektywny sposób, z mniejszą liczbą powikłań, co przekłada się także na wzrost bezpieczeństwa procedur.
