W życiu spotykamy ludzi, którzy wnoszą w nasz świat światło — inspirują, dodają energii, motywują do działania. Obok nich pojawiają się jednak i tacy, po kontakcie z którymi czujemy się zmęczeni, przytłoczeni, zgaszeni. Czasem trudno to uchwycić, bo na pierwszy rzut oka nie dzieje się nic „złego”, a jednak coś w środku woła: „coś jest nie tak.”
W psychologii takich ludzi nazywa się wampirami emocjonalnymi — osobami, które żywią się naszą energią, siłą, czasem i spokojem.
Kim jest wampir emocjonalny?
To osoba, która — świadomie lub nie — wysysa z innych zasoby emocjonalne. Nie chodzi o krew, jak podpowiada metafora, ale o uwagę, zaangażowanie, współczucie, zachwyt czy energię psychiczną.
Wampir emocjonalny:
-
wymaga ciągłego zainteresowania i wsparcia, ale sam rzadko daje je w zamian,
-
kreuje dramaty, konflikty, napięcie,
-
narzeka, szuka winnych, prowokuje poczucie winy,
-
ignoruje granice innych,
-
lubi kontrolować, krytykować i podważać.
Najważniejsze jest jednak to, co czujesz po kontakcie z taką osobą — jeżeli zamiast spokoju pojawia się wyczerpanie, irytacja, obniżony nastrój lub poczucie winy, to znak ostrzegawczy.
Typy wampirów emocjonalnych
Każdy z nich działa inaczej. Najczęściej spotykamy:
1. Ofiara
Zawsze skrzywdzona, wiecznie zmęczona, z problemem na każdy Twój pomysł. Zamiast szukać rozwiązań — narzeka.
2. Krytyk
Wszystko ocenia, komentuje, poprawia. Umie wbić szpilkę w najbardziej czułe miejsce.
3. Narcyz
Karmi się podziwem. Świat krąży wokół niego, inni są jedynie tłem. Potrzeby innych? Drugorzędne.
4. Dramatyczny manipulator
Tworzy sceny, obraża się, gra ciszą lub nadmiernymi emocjami. Czasem z jednego słowa powstaje burza.
5. Kontroler
Decyduje za Ciebie, wskazuje, co jest „dobre”, a co „głupie”. Subtelnie odbiera wolność wyboru.
Możemy spotkać ich w pracy, w rodzinie, w związku, a choćby w przyjaźni.
Dlaczego kontakt z wampirem emocjonalnym niszczy zdrowie?
Długotrwała relacja z taką osobą powoduje:
-
przewlekły stres i napięcie,
-
spadek poczucia własnej wartości,
-
zmęczenie emocjonalne,
-
trudność w podejmowaniu decyzji,
-
bezsenność, bóle głowy, drażliwość,
-
w skrajnych przypadkach — wypalenie lub stany lękowe.
Energia psychiczna jest jak paliwo — można ją odnawiać, ale jeżeli ktoś stale ją wysysa, zaczynamy funkcjonować na rezerwie.
Jak rozpoznać, iż ktoś wysysa z Ciebie energię?
Zadaj sobie kilka pytań:
-
Jak się czuję po rozmowie z tą osobą?
-
Czy częściej czuję wsparcie, czy obciążenie?
-
Czy moje „nie” jest szanowane?
-
Czy po spotkaniu wracam silniejszy — czy słabszy?
Ciało i emocje są najlepszymi barometrami. jeżeli intuicja podpowiada „uciekaj” — posłuchaj jej.
Jak bronić się przed wampirem emocjonalnym?
Nie musisz ratować wszystkich. Masz prawo chronić siebie.
1. Stawiaj jasne granice
Krótko, spokojnie, bez tłumaczenia się.
„Nie mogę teraz rozmawiać.”
„Nie wezmę na siebie tego zadania.”
„Rozumiem, iż jest Ci ciężko, ale nie mam dziś przestrzeni na długą rozmowę.”
2. Ogranicz kontakt
Nie każdy musi mieć do Ciebie nieograniczony dostęp. Zmniejszenie częstotliwości spotkań to również forma troski o siebie.
3. Nie karm dramatu
Brak reakcji często odcina dopływ energii. jeżeli ktoś szuka konfliktu — nie wchodź w rolę ofiary lub ratownika.
4. Dbaj o swoje zasoby
Regeneracja to tarcza. Sen, spacery, cisza, czas dla siebie — to nie luksus, a konieczność.
5. Wybieraj ludzi, przy których rośniesz
Szukaj tych, po spotkaniu z którymi czujesz spokój, inspirację, radość.
Niech Twoje relacje będą wymianą, nie jednostronnym oddawaniem energii.
Pamiętaj: masz prawo chronić siebie
Nie każdy, kto jest bliski, jest dobry dla Twojego wnętrza.
Nie każdy, kto się uśmiecha, ma dobre intencje.
Nie każdy, kto potrzebuje pomocy, ma prawo zabierać Twoją siłę bez końca.
Troska o własne granice nie jest egoizmem — jest aktem dojrzałej miłości do siebie.
A kiedy wreszcie chronisz swój spokój, zaczynają pojawiać się ludzie, którzy tego spokoju nie naruszają, ale go współtworzą.
