W Berlinie rozpoczęły się dziś 17. polsko-niemieckie konsultacje międzyrządowe. Premier Donald Tusk spotyka się z kanclerzem Friedrichem Merzem, aby omówić najważniejsze kwestie dwustronnych relacji - od reparacji wojennych po współpracę obronną.
Spotkanie Tuska z Merzem zaplanowano na godzinę 14:45. Po godz. 15:00 odbędzie się wspólna konferencja prasowa, podczas której spodziewane jest ogłoszenie harmonogramu budowy stałego pomnika dla polskich ofiar niemieckiej agresji i okupacji podczas II wojny światowej.
Krytyka niemieckiej postawy
W rozmowie z PAP poseł CDU Roderich Kiesewetter ostro skrytykował dotychczasowe podejście Niemiec do Polski w kwestiach historycznych. «To była ignorancja i pycha» - powiedział, odnosząc się do «niezwykle aroganckim zachowaniu Niemiec wobec Polski w sprawach wspólnej przeszłości».
Kiesewetter wezwał do zapewnienia finansowego zadośćuczynienia ofiarom Holokaustu oraz tym, którzy przetrwali okrucieństwa wymierzone w naród polski. «Fakt, iż tak długo zwlekaliśmy, zrodził ogromną nieufność» - podkreślił polityk CDU.
Jednocześnie nazwał kwestię reparacji «bardzo skomplikowaną i drażliwą». Ostrzegł, iż gdyby Niemcy zrobiły wyjątek dla jednego kraju, otworzyłoby to debatę na nowo i mogłoby doprowadzić do roszczeń ze strony setek państw.
Sporna kwestia reparacji
Polska domaga się 1,3 biliona euro odszkodowań wojennych. Niemcy zaoferowały 200 milionów euro - kwotę, którą Warszawa uznaje za symboliczną i wysoce niewystarczającą. Polska strona oczekuje 10 tysięcy euro rocznie dla każdej żyjącej ofiary.
Kiesewetter zaproponował, aby Niemcy wzięły na siebie koszty polskiej obrony powietrznej jako formę częściowej rekompensaty historycznej. Zaznaczył jednak, iż takie rozwiązania muszą być wypracowane «słuchając polskich oczekiwań, a nie narzucając rozwiązania».
Współpraca obronna i bezpieczeństwo
Konsultacje obejmują również praktyczne kwestie bezpieczeństwa. Od grudnia dwa niemieckie myśliwce Eurofighter będą stacjonować w 22. Bazie Lotnictwa Taktycznego w pobliżu Malborka. W styczniu 2025 roku dwie baterie rakiet Patriot zostaną rozmieszczone w Rzeszowie-Jasionce, przejmując ochronę przestrzeni powietrznej od USA.
Berlin dąży do intensyfikacji współpracy z Polską nad Morzem Bałtyckim, szczególnie w zakresie patrolowania i ochrony podwodnej infrastruktury. Niemcy dostrzegają również potrzebę poprawy transgranicznej infrastruktury, w tym połączenia Drezno-Polska, ze względów wojskowych.
Zwrot dóbr kultury
Rozmowy dotyczą także zwrotu polskich dóbr kultury. Strony są na zaawansowanym etapie dyskusji ws. przekazania archiwów zakonu krzyżackiego oraz XIV-wiecznej rzeźby głowy św. Jakuba Starszego, skradzionej po wojnie z kościoła Najświętszej Marii Panny na Zamku Wysokim w Malborku.
W czerwcu tego roku odsłonięto tymczasowy pomnik - niemal 30-tonowy głaz z napisem po polsku i niemiecku: «Polskim ofiarom nazizmu i ofiarom niemieckiej okupacji i terroru w Polsce 1939-1945».
Kontekst relacji
Polsko-niemieckie konsultacje międzyrządowe realizowane są od 1997 roku. Ostatnie spotkanie miało miejsce w lipcu ubiegłego roku z udziałem Olafa Scholza. Wcześniej nastąpiła sześcioletnia przerwa - od 2018 roku (rządy Mateusza Morawieckiego i Angeli Merkel) do 2024 roku.
Po zeszłorocznych konsultacjach przyjęto "Polsko-Niemiecki Plan Działania", w którym zapisano, iż «oba rządy prowadzą intensywny dialog na temat środków wsparcia dla żyjących ofiar niemieckiej agresji i okupacji w latach 1939-1945, upamiętnienia i bezpieczeństwa».
Uwaga: Ten artykuł został stworzony przy użyciu Sztucznej Inteligencji (AI).
