Urugwaj poczynił znaczące postępy w eliminacji amalgamatu dentystycznego – materiału zawierającego około 50% rtęci, który stanowi zagrożenie dla zdrowia pacjentów i personelu stomatologicznego oraz dla środowiska. Dzięki wsparciu Panamerykańskiej Organizacji Zdrowia (PAHO) oraz Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Urugwaj wzmocnił swoje zdolności techniczne, środowiskowe i komunikacyjne w zakresie ograniczania stosowania tego materiału.
Proces wycofywania z użycia amalgamatu trwa w tym niewielkim państwie Ameryki Południowej już od około 15 lat. W 2013 r. uczelnie stomatologiczne zaprzestały nauki praktycznego stosowania amalgamatu, a w 2018 r. Ministerstwo Zdrowia Publicznego wyłączyło go z usług objętych Planem Kompleksowej Opieki Zdrowotnej. Dodatkowo w 2020 r. Urugwaj zrezygnował z importu amalgamatu dentystycznego, co jest istotnym krokiem w kierunku powszechniejszego stosowania bezpiecznych alternatyw.
Projekt pilotażowy UNEP i WHO
Urugwaj został wybrany jako kraj pilotażowy projektu Phasing Down Dental Amalgam prowadzonego przez UNEP (Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych) i WHO, finansowanego przez Globalny Fundusz Środowiskowy. Projekt zakończono w listopadzie 2025 r. W ramach badań krajowych zidentyfikowano 53 kg odpadów zawierających rtęć w 35 punktach zbiórki w 12 departamentach, z czego ponad 90% w stolicy – Montevideo. Ponadto 100% stomatologów szkolonych już od 2013 r. nie używało amalgamatu.
– Przez wiele lat w amalgamacie dentystycznym była używana rtęć. Dziś dostępne są lepsze materiały, takie jak kompozyty czy cementy szkłojonomerowe, które spełniają te same funkcje – podkreślił dr Agustín Cataldo, koordynator Programu Zdrowia Jamy Ustnej w Ministerstwie Zdrowia Publicznego.
Edukacja i komunikacja
Projekt realizowany przy współpracy Ministerstwa Środowiska, Ministerstwa Zdrowia i WHO/PAHO, obejmował edukację 4000 stomatologów w całym kraju. – Naszym celem jest informowanie bez wywoływania niepokoju. Zadanie realizowali lekarze dentyści, którzy mogą w prosty sposób dotrzeć do społeczeństwa i dzielić się swoją wiedzą – powiedziała Mónica Méndez, konsultantka PAHO.
Koordynacja obejmowała zarządzanie odpadami w setkach ośrodków zdrowia. – Podczas zbiórki niezwykle istotne jest, by nie wytwarzać dodatkowych odpadów skażonych rtęcią – podkreśliła Judith Torres, krajowy łącznik Konwencji z Minamaty w Ministerstwie Środowiska. Transport i utylizacja odbywały się przez firmy licencjonowane i autoryzowane przez ministerstwo.
Wnioski i znaczenie dla regionu
– Doświadczenie Urugwaju daje nam narzędzia techniczne i regulacyjne, które mogą być potem wykorzystywane w całym naszym regionie – dodała Caroline Chang, przedstawicielka PAHO/WHO w Urugwaju.
Jak się podkreśla, prowadzony w Urugwaju projekt przyczynił się do głębokiej transformacji stomatologii w tym państwie, podkreślając znaczenie profilaktyki i materiałów bezpiecznych zarówno dla zdrowia ludzi, jak i środowiska.
Źródło: https://www.paho.org/
