Uprawnienia dodatkowe pacjenta

rx.edu.pl 7 miesięcy temu

Uprawnienia dodatkowe pozwalają pacjentom na zakup bezpłatnych lub tańszych leków. Jak zrealizować receptę z umieszczonym kodem i nie pogubić się w zawiłościach prawnych? Którzy pacjenci mogą posiadać uprawnienia dodatkowe? Jakie dokumenty mogą je potwierdzić? Które z nich może samodzielnie uzupełnić farmaceuta? Poniższe kompendium porządkuje wiedzę o uprawnieniach oraz wskazuje źródła informacji przydatne w codziennej praktyce.

Po kliknieciu na poniższą grafikę możesz ją pobrać i wydrukować

Uprawnienia dodatkowe pacjentów- co oznaczają ich skróty?

Skróty uprawnień dodatkowych można odnaleźć w załączniku nr 1 Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept. Należy pamiętać, iż oprócz kodów uprawnień możemy znaleźć na recepcie również identyfikatory, które dotyczą pacjentów nieubezpieczonych, posiadających prawo do świadczeń opieki zdrowotnej. Poniższe podsumowanie przedstawia odpowiednie skróty wraz z wyszczególnieniem świadczeniobiorców oraz ich uprawnień.

Skrót uprawnień	*Grupa osób i zakres uprawnień*
AZ	Pracownicy zakładów wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy, zatrudnieni w dniu 28 września 1997r. lub przed tą datą. Uprawnienia: bezpłatne zaopatrzenie w leki związane z chorobami wywołanymi pracą przy azbeście- określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 15 września 2005 r. Substancje czynne – bromek ipratropium – salbutamol – teofilina – amoksycylina – amoksycylina z kwasem klawulanowym – doksycyklina – erytromycyna – furosemid – hydrochlorotiazyd – sulfametoksazol z trimetoprimem – cyklofosfamid – etopozyd
IB	Osoby będące: inwalidami wojennymi osobami represjonowanymi małżonkami inwalidów wojennych/osób represjonowanych, pozostającymi na ich wyłącznym utrzymaniu uprawnionymi do renty rodzinnej wdowami lub wdowcami żołnierzami zastępczej służby wojskowej cywilnymi niewidomymi ofiarami działań wojennych Uprawnienia: bezpłatne zaopatrzenie w leki o kategorii dostępności „Rp” lub „Rpz” oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego objęte decyzją o refundacji, dopuszczone do obrotu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej bezpłatne (do wysokości limitu) wyroby medyczne wydawane na zlecenie- osoby represjonowane, inwalidzi wojenni, cywilne niewidome ofiary działań wojennych
IW	Osoby będące: inwalidami wojskowymi Uprawnienia: bezpłatne, do wysokości limitu finansowania ze środków publicznych, zaopatrzenie w leki objęte wykazem leków refundowanych, wyroby medyczne refundowane wydawane na receptę, w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń
PO	Żołnierze lub uprawnieni pracownicy wojska: odbywający zasadniczą służbę wojskową pełniący terytorialną służbę wojskową pełniący zawodową służbę wojskową w trakcie kształcenia powołani do służby w aktywnej rezerwie w dniach pełnienia tej służby pasywnej rezerwy powołani na ćwiczenia wojskowe (w dniach tych ćwiczeń) pełniący służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny lub weterani poszkodowani w czasie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa Uprawnienia: zaopatrzenie bezpłatne do wysokości limitu (żołnierze lub pracownicy), bezpłatne (weterani poszkodowani) leki objęte wykazem refundacji, w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń leki recepturowe zaopatrzenie bezpłatne do wysokości limitu wyroby medyczne na zlecenie W przypadku przekroczenia limitu finansowania przysługuje prawo do finansowania kwotą wykraczającą poza ten limit.
WP	Żołnierze zawodowi, skierowani do pełnienia służby poza granicami państwa Uprawnienia: bezpłatne zaopatrzenie w produkty lecznicze OTC, wyroby medyczne, wyposażenie wyrobów medycznych, systemy i zestawy zabiegowe w rozumieniu przepisów o wyrobach medycznych Żołnierze zawodowi wykonujący zadania służbowe, uczestniczący w szkoleniach i ćwiczeniach trwających co najmniej pełną dobę, poza miejscem pełnienia służby (również rejsach, lotach, zgrupowaniach wojskowych) Uprawnienia: Bezpłatne zaopatrzenie w produkty lecznicze znajdujące się w wykazach leków refundowanych, a także leki recepturowe, leki OTC, wyroby medyczne, wyposażenie wyrobów medycznych, systemy i zestawy zabiegowe
ZK	Osoby posiadające tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi” lub „Zasłużonego Dawcy Przeszczepu” Uprawnienia: bezpłatne, do wysokości limitu finansowania, zaopatrzenie w leki objęte wykazem refundacji bezpłatne zaopatrzenie w leki, które pacjent może stosować w związku z oddawaniem krwi lub szpiku, a także innych regenerujących się komórek, tkanek, narządów- należą do nich preparaty zawierające żelazo, witaminę B, kwas foliowy Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 maja 2021r– wykaz leków wraz z nazwami handlowymi
S	Osoby po ukończeniu 65. roku życia Uprawnienia: bezpłatne zaopatrzenie w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczny określone w wykazie produktów refundowanych- wskazuje Minister Zdrowia Listy są dostępne do pobrania na stronach rządowych (gov.pl) -> Obwieszczenia Ministra Zdrowia->załączniki do pobrania- część D2 Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Art. 43a ust.1 pkt 2
C	W trakcie ciąży lub połogu przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki lub wyroby medyczne określone w wykazie produktów refundowanych- Minister Zdrowia wskazuje leki z wykazu Listy są dostępne do pobrania na stronach rządowych (gov.pl) – część E
WE	Osoby będące weteranami poszkodowanymi, których ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30% Uprawnienia: bezpłatne zaopatrzenie w leki o kategorii dostępności „Rp” lub „Rpz” oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego objęte decyzją o refundacji, dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpłatne wyroby medyczne na zlecenie- do wysokości limitu finansowanie
DZ	Osoby do ukończenia 18. roku życia Uprawnienia: bezpłatne zaopatrzenie w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczny określone w wykazie produktów refundowanych- Minister Zdrowia wskazuje leki z wykazu, które są wydawane na podstawie świadczenia Listy są dostępne na stronach rządowych- gov.pl- część D1 Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Art. 43a ust.1 pkt 1

Które uprawnienia dodatkowe może uzupełnić farmaceuta?

Farmaceuta może uzupełnić kod uprawnień dodatkowych pacjenta, z wyjątkiem uprawnień WP, S, C, DZ, WE. Jest to możliwe po okazaniu określonego dokumentu potwierdzającego uprawnienie. Osoba wydająca lek powinna zamieścić kod w Dokumencie Realizacji Recepty lub na rewersie recepty papierowej.

Odpłatność

Co zrobić, gdy na recepcie wskazano więcej niż jeden kod uprawnienia dodatkowego pacjenta i każde z tych uprawnień może mieć zastosowanie?

Produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrób medyczny wydaje się zgodnie z uprawnieniem dodatkowym wskazanym na recepcie, z którego wynika najniższa wysokość dopłaty pacjenta. (§8, ust.5, Rozporządzenie MZ w sprawie recept)

Co zrobić, gdy kod uprawnienia dodatkowego występuje w zbiegu z oznaczeniem „X” lub „100%”?

Postępowanie w tym przypadku zależy od kodu uprawnienia.

W przypadku występowania kodu IB oraz WE, osoba wydająca powinna zrealizować receptę zgodnie z uprawnieniem, bezpłatnie.
Gdy na recepcie widnieje zapis uprawnienia ZK, należy wydać bezpłatnie leki zamieszczone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia, które można stosować w związku z oddawaniem krwi lub szpiku, a także innych regenerujących się komórek, tkanek i narządów.
W przypadku pozostałych uprawnień recepta powinna zostać zrealizowana z pełną odpłatnością.

Wymagane dokumenty potwierdzające uprawnienia dodatkowe pacjenta

Wykaz dokumentów wymaganych w celu potwierdzenia przez pacjenta posiadanego uprawnienia dodatkowego można znaleźć w § 12. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie recept. (Dz.U.2023.487)

dokument potwierdzający zatrudnienie w dniu 28 września 1997 r. lub przed tą datą, w zakładach wymienionych w załączniku do ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2020 r. poz. 1680)

Książka inwalidy wojennego-wojskowego wydana przez ZUS o symbolu Rw-51
- okładka zewnętrzna koloru zielonego, oprawa twarda, materiał płótnopodobny z wytłoczonym napisem koloru zielonego
Legitymacja osoby represjonowanej wydana przez ZUS o symbolu Rw-52
- okładka zewnętrzna koloru brązowego, oprawa twarda, materiał płótnopodobny z wytłoczonym napisem koloru brązowego
Legitymacja/ Zaświadczenie wydane na wniosek osoby uprawnionej przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych,
- okładka koloru granatowego z wytłoczonym srebrnym napisem „Legitymacja Kombatanta”
- zaświadczenie w okładce z kartonu w kolorze granatowym z nadrukiem w kolorze żółtym
Legitymacja cywilnej niewidomej ofiary działań wojennych
- okładka zewnętrzna koloru brązowego, oprawa twarda, materiał płótnopodobny z napisem koloru granatowego
Zaświadczenie o prawie do renty rodzinnej wydawane przez adekwatny organ emerytalno-rentowy

Książka inwalidy wojskowego wydana przez ZUS o symbolu Rw-51

Dokument potwierdzający uprawnienia do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej przysługujący uprawnionemu żołnierzowi lub pracownikowi i weteranowi poszkodowanemu/ Legitymacja osoby poszkodowanej poza granicami państwa
Legitymacja weterana poszkodowanego- żołnierz
Dokument potwierdzający uprawnienia przysługujące weteranom poszkodowanym – funkcjonariuszom ABW/ Legitymacja weterana poszkodowanego- funkcjonariusza ABW
Dokument potwierdzający uprawnienia przysługujące weteranom poszkodowanym – funkcjonariuszom/ Legitymacja weterana poszkodowanego- funkcjonariusza
Książeczka wojskowa

Legitymacja weterana poszkodowanego z uszczerbkiem na zdrowiu powyżej 30%

Legitymacja służbowa

Legitymacja „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”
Legitymacja „Zasłużonego Dawcy Przeszczepu”

Podstawy prawne i informacje, z których warto korzystać

Najwięcej informacji dotyczących uprawnień dodatkowych można odnaleźć w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie recept. Można znaleźć tam zarówno listę uprawnień, wymagane dokumenty oraz zasady postępowania w razie błędnie wystawionych recept.

Ułatwieniem w analizie informacji są strony z zamieszczonymi linkami do innych aktów prawnych wspominanych w dokumencie, np. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/recepty-19065564?unitId=par%2812%29

Listy leków refundowanych wraz z podziałem na kategorie są na bieżąco aktualizowane na stronie gov.pl, gdzie można znaleźć obwieszczenia Ministra Zdrowia. https://www.gov.pl/web/zdrowie/obwieszczenia-ministra-zdrowia-lista-lekow-refundowanych
Ustawa o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U.2023.826) – pojęcia i zasady refundacji
Strona internetowa NFZ, również strony poszczególnych Oddziałów Wojewódzkich- można odnaleźć na nich podsumowania uprawnień dodatkowych ze zdjęciami dokumentów.

Autor: Zuzanna Wójcik

Źródła:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie recept (Dz.U.2023.487) https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/recepty-19065564?unitId=par%2812%29
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2022.2561)
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo Farmaceutyczne (Dz.U.2022.2301)
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 września 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz.U.2020.1680)
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 maja 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz.U. 2023 poz. 1100)
https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/prawa-pacjenta/uprawnienia-szczegolne/ dostęp: 20.12.2023r.

Idź do oryginalnego materiału