Toksyczna miłość – jak ją rozpoznać i sobie z nią poradzić?

Zdjęcie: Jaka jest toksyczna miłość?

Miłość to jedno z najważniejszych uczuć w życiu człowieka. Od zarania dziejów jest ona jedną z najważniejszych uniwersalnych ludzkich wartości. Od wieków miłość motywuje największych filozofów, artystów i przywódców religijnych. To miłość dla wielu z nas jest kluczowa i często nie wyobrażamy sobie bez niej życia. To siła, która buduje relacje, daje poczucie bezpieczeństwa i szczęścia. W końcu każdy z nas ma potrzebę kochać i być kochanym.

Czasem jednak jest tak, iż miłość nie okazuje się tak zdrowa i idealistyczna, jak sobie wyobrażamy. Co to jest toksyczna miłość? To uczucie, które zamiast wzmacniać, osłabia, zamiast dawać wolność, zniewala, zamiast budować, niszczy. Toksyczna miłość może przybierać różne formy – od zaborczej zazdrości po emocjonalne uzależnienie i manipulację. Czy osoba toksyczna kocha? Może wydawać się, iż tak, ale w rzeczywistości taka relacja opiera się na kontroli, a nie na prawdziwej bliskości.

W tym artykule przyjrzymy się toksycznej miłości, jej objawom oraz sposobom na jej przezwyciężenie. Dowiesz się, jak uwolnić się od toksycznej miłości i odbudować swoje życie po wyniszczającej relacji. Poznasz również konkretne przykłady toksycznych związków oraz sytuacji rodzinnych, które mogą negatywnie wpłynąć na emocjonalny rozwój człowieka.

Kiedy poznać, iż miłość zaczyna być toksyczna?

Toksyczna miłość rzadko pojawia się nagle. To proces, który rozwija się stopniowo i może być trudny do rozpoznania. Czasem zaczyna się od drobnych uwag, ograniczeń, zazdrości, aż w końcu prowadzi do całkowitego podporządkowania jednej osoby drugiej. Objawy toksycznej miłości mogą obejmować:

• Nadmierną zazdrość i kontrolę – partner sprawdza Twoje wiadomości, ogranicza kontakty z przyjaciółmi, dopytuje o każdą minutę Twojego dnia. Osoba taka jest jest zaborcza swoimi zachowaniami, co wynika ze skrajnego braku zaufania.
• Szantaż emocjonalny – „Jeśli mnie kochasz, to zrezygnujesz z pracy/zerwiesz kontakty z przyjaciółmi.” o ile ten przykład wydaje Ci się przekoloryzowany, to tak nie jest. Osoby toksyczne nagminnie wykorzystują szantaż emocjonalny i manipulację jako sposób na osiągnięcie swoich celów.
• Obniżanie poczucia własnej wartości – partner sprawia, iż czujesz się niewystarczający, nieatrakcyjna czy bezwartościowa. Może robić w bardzo subtelny sposób, jak na przykład żartami albo w bardzo dobitny, otwarcie oceniając Cię i krytykując.
• Izolację od bliskich – stopniowo tracisz kontakt z rodziną, przyjaciółmi, bo partner uważa, iż to on jest najważniejszy. Może to być działanie świadome lub nieświadome, ale zawsze wynika z egocentryzmu drugiej osoby.
• Przemoc psychiczną i fizyczną – poniżanie, agresja, manipulacja, zastraszanie to tylko przykładowe formy przemocy. Osoba toksyczna stosuje je jako sposób na osiągnięcie swoich celów, którymi może być na przykład chęć zdominowania Cię lub utrzymania przy sobie.

Podam Ci przykład, aby jeszcze łatwiej było Ci zrozumieć, na czym polegają objawy toksycznej miłości.

Kasia przez kilka pierwszych miesięcy była szczęśliwa w swoim związku, dopóki jej chłopak nie zaczął kontrolować każdego jej kroku. Przestał on kontrolować swoją chorobliwą zazdrość i zaczął zabraniać jej noszenia ubrań, które uważał za zbyt wyzywające, kazał kasować wiadomości od znajomych i straszył, iż jeżeli go opuści, to zrobi sobie krzywdę. Kasia nie wiedząc co ma zrobić, tkwiła w takiej relacji przez kilka lat, zanim ostatecznie zdecydowała się na rozstanie. Niestety, jej poczucie własnej wartości i samoocena uległy rozpadowi.

Toksyczna miłość w rodzinie

Toksyczna miłość nie dotyczy wyłącznie relacji romantycznych. Może pojawiać się także w rodzinie, powodując ogromne cierpienie i długofalowe skutki emocjonalne. Toksyczna miłość rodziców często przejawia się w nadmiernej kontroli, manipulacji, narzucaniu swoich decyzji czy choćby w wykorzystywaniu dzieci do spełniania własnych ambicji.

Toksyczna miłość matki do syna

Niektóre matki mają tendencję do nadopiekuńczości i kontroli, co sprawia, iż synowie nie potrafią samodzielnie podejmować decyzji. Toksyczna miłość matki do syna może objawiać się brakiem akceptacji jego partnerki, próbami decydowania o jego przyszłości oraz tworzeniem silnej emocjonalnej zależności. Tutaj także podam Ci przykład, aby lepiej zobrazować tę sytuację.

Marek miał 35 lat, ale jego matka przez cały czas krytykowała każdą kobietę, z którą się spotykał. Wmówiła mu, iż tylko ona go rozumie i iż żadna inna kobieta nie będzie w stanie mu dorównać. Motywem matki jest zbyt silna więź z synem (a bardzo często jest ona obustronna), która rzecz jasna, jest relacją toksyczną. Ponadto wykazuje ona dużą niedojrzałość emocjonalną. W efekcie całej tej sytuacji, Marek nigdy nie stworzył trwałego związku, bo boi się stracić relację z matką.

Toksyczna miłość babci do wnuka

Toksyczna miłość babci do wnuka zdarza się rzadziej, niż toksyczna miłość matki do syna, ale również się zdarza. Może ona objawiać się przesadną ingerencją w wychowanie dziecka, podważaniem autorytetu rodziców czy manipulacją emocjonalną. Przykład takiej relacji znajdziesz poniżej.

Babcia Adama stale podważała decyzje jego rodziców. Mówiła mu, iż mama i tata nie wiedzą, co dla niego najlepsze, a tylko ona jest w stanie go zrozumieć i kochać bezwarunkowo. W efekcie, Adam nie rozumie całej tej sytuacji i nie wie, kogo powinien słuchać. Może wpłynąć to na jego pogorszenie relacji z rodzicami, przez osłabi się ich więź.

Toksyczne związki

Toksyczne relacje mogą przybierać różne formy:

• Związek z osobą narcystyczną – narcystyczny partner nie myśli o uczuciach drugiej osoby, manipuluje i wykorzystuje. Wynika to z jego wybujałego ego, które w relacji partnerskiej jest najważniejsze.
• Związek oparty na uzależnieniu emocjonalnym – jedna osoba całkowicie podporządkowuje się drugiej. To z kolei wynika z niskiego poczucia własnej wartości i samooceny, które uzależnione są od innej osoby. Dla takich osób samotność często jest nie do zniesienia.
• Związek z osobą agresywną – czasem zdarza się, iż partner stosuje jeden lub kilka rodzajów agresji. Może to być na przykład agresja: fizyczna, psychiczna, ekonomiczna czy seksualna. Agresja wynika z kolei ze złości na partnera (uświadomionej lub też nie), co bardzo często wpływa na zaniżenie samooceny i poczucia własnej wartości drugiej osoby. Tutaj także przedstawię przykład toksycznej relacji partnerskiej.

Ania przez lata żyła w związku z mężczyzną, który ją krytykował, kontrolował jej życie i wpędzał w poczucie winy. W kłótniach bywał agresywny, krzyczał na nią i wyzywał. Próbował podporządkować ją sobie, co przez długi czas mu się udawało. Ania jednak zdała sobie sprawę, iż nie chce żyć w takim związku i odeszła od partnera, choć jej obraz siebie legł w gruzach.

Jak walczyć z toksyczną miłością?

Przedstawię kilka etapów odcinania się od toksycznej miłości, które moim zdaniem są najważniejsze dla sprawnego wyjścia z toksycznej więzi.

1. Rozpoznanie problemu – uświadomienie sobie, iż miłość jest toksyczna, to pierwszy i zarazem najważniejszy krok. Niestety wiele osób nie dostrzega problemu i żyje w swojej bańce błędnych przekonań, takich jak na przykład: „Każdy ma jakieś wady”, „Nie znajdę nikogo lepszego” albo „Ale my mamy przecież dziecko”. Wielokrotnie słyszę tego typu przekonania na sesjach z pacjentami, więc wiem, iż są powszechne. o ile wiesz, iż relacja w której żyjesz ma znamiona toksyczności, to w Twojej gestii jest, aby coś z tym zrobić. o ile nic nie zrobisz, to nic się nie zmieni.
2. Wsparcie psychologa – ktoś może zaskoczyć się tym, iż wpisuję tutaj taki punkt, jednak uważam, iż warto jest pójść po pomoc, aby dobrze zastanowić się nad głębią problemu, dokładnie przeanalizować sytuację oraz zastanowić się nad rozwiązaniami. Ponadto pomoc psychologiczna pomaga zrozumieć mechanizmy toksycznej relacji.
3. Praca nad samooceną – ten punkt powiązany jest z drugim. Warto pracować nad odbudowaniem poczucie własnej wartości i samooceny, a psycholog jest osobą, która nam w tym pomoże.
4. Zakończenie relacji – choć na ten moment może nie jest to proste do zaakceptowania, to nie każdą relację da się naprawić. Czasem należy toksyczną relację zakończyć, o ile nie ma innego wyjścia. Nasza samoocena i szacunek do siebie powinny stać na pierwszym miejscu i nigdy nie należy ich poświęcać na rzecz jakiejś relacji. W przypadku relacji z rodzicem zakończenie relacji może być szczególnie trudne, natomiast chcę zwrócić tu uwagę na różnicę pomiędzy odcięciem się fizycznym (brakiem kontaktu), a odcięciem się emocjonalnym. W tym znowu, pomoże nam psycholog.

Czy warto poddać się toksycznej miłości?

Myślę, iż odpowiedź jest oczywista, ale i tak poruszę ten temat. Nie warto tkwić w żadnej relacji, która niszczy i proszę, zapamiętaj to na całe życie. Zdrowa miłość to wzajemny szacunek i zaufanie. o ile ich brakuje, to warto się zastanowić, czy właśnie takiej miłości oczekuejmy.

Jak się wyleczyć z toksycznej miłości? Trzeba odważyć się na zmianę, skorzystać ze wsparcia i pracować nad sobą. Często nie jest to krótki i prosty proces, dlatego tak mocno podkreślam w tym artykule rolę psychologa. No i odpowiem jeszcze na najważniejsze pytanie, na które wiele osób próbuje znaleźć odpowiedź – czy osoba toksyczna kocha? Nie w tradycyjnym sensie. Toksyczna miłość zwykle opiera się na uzależnieniu, kontroli, manipulacji lub agresji. Miłość zdrowa opiera się na zaufaniu, szacunku, wsparciu i empatii.

Podsumowanie

Toksyczna miłość to problem, który dotyka wielu ludzi. Może pojawiać się w rodzinie, związku, przyjaźni, a choćby w relacjach zawodowych. Jak uwolnić się od toksycznej miłości? najważniejsze jest zrozumienie mechanizmów toksyczności, odbudowanie poczucia własnej wartości i zdobycie siły do zerwania relacji, która szkodzi. Każdy człowiek zasługuje na miłość, która przynosi radość, a nie ból.

Choć nie identyfikuje się jako osoba wierząca, chcę tutaj przytoczyć fragment pierwszego listu do Koryntian, który moim zdaniem będzie pięknym podsumowaniem tego artykułu. Jest to fragment tak zwanego hymnu o miłości.

Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą; nie dopuszcza się bezwstydu, nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego;nie cieszy się z niesprawiedliwości, ale współweseli się z prawdą.

I takiej miłości Ci życzę, bo choć może wydaje Ci się, iż na nią nie zasługujesz, to nie jest to prawda. Każdy człowiek zasługuje na okazywanie zdrowej miłości i bycie kochanym, niezależnie od swoich przekonań na własny temat.