Grzybobranie to niemal tradycja jesieni – tysiące osób przemierza lasy, by zebrać najpyszniejsze i najpiękniejsze okazy. Czubajka kania (Macrolepiota procera) jest jednym z najchętniej wybieranych gatunków, cenionym zwłaszcza za wyjątkowy smak po usmażeniu w panierce. Wielu grzybiarzy sądzi, iż potrafi ją bezbłędnie rozpoznać, jednak pomyłka może mieć bardzo poważne konsekwencje.
Regulacje prawne dotyczące grzybobrania w Polsce
Zanim wyruszymy z koszykiem do lasu, warto pamiętać, iż grzybobranie podlega określonym przepisom. W Polsce zbieranie grzybów jest dozwolone przede wszystkim w lasach państwowych, które zajmują około 77% powierzchni leśnej. Niezwykle istotne jest unikanie terenów objętych zakazem wstępu – są to m.in. młode uprawy leśne do 4 metrów wysokości, obszary doświadczalne, okolice ostoi zwierzyny, a także miejsca zagrożone erozją czy pożarami.
Zdecydowanie zakazane jest zbieranie grzybów i innych płodów runa leśnego w rezerwatach przyrody oraz parkach narodowych. W tych ostatnich zdarzają się jednak specjalnie wyznaczone strefy udostępnione do zbiorów, więc przed wyprawą dobrze jest je sprawdzić. Przypomnijmy także, iż nieuprawniony wjazd samochodem poza drogi publiczne i oznakowane ścieżki leśne jest wykroczeniem i może skutkować mandatem w wysokości od 20 do 500 zł.
Odmowa przyjęcia mandatu może skutkować skierowaniem sprawy do sądu, który może nałożyć grzywnę do 5000 zł. Mandaty grożą też za niszczenie grzybni czy zbieranie chronionych gatunków, takich jak borowik szatański, maślak trydencki czy soplówka jeżowata. W trosce o przyrodę, podczas grzybobrania należy także dbać o zachowanie młodych okazów i chronić ściółkę. Zaleca się delikatne wykręcanie grzybów lub ich odcinanie tuż przy ziemi oraz przechowywanie zbiorów w przewiewnych koszykach, a nie foliowych torbach. Bezpieczeństwo zbierania polega także na dokładnej selekcji i wiedzy o gatunkach, aby uniknąć groźnych pomyłek.
Kania – grzyb o charakterystycznym wyglądzie
Czubajka kania to wyjątkowo ceniony przez grzybiarzy gatunek, wyróżniający się kapeluszem o średnicy do 30 cm, pokrytym brązowymi, dachówkowatymi łuskami. Charakterystycznym znakiem są także ruchomy pierścień na trzonie, który można przesunąć w górę lub w dół. Ta cecha doskonale wyróżnia kanię spośród wielu innych grzybów.
Niestety, osoby początkujące często mylą ją ze śmiertelnie trującym muchomorem sromotnikowym, zwłaszcza w młodych stadiach rozwoju. Muchomor posiada natomiast nieruchomy pierścień oraz bulwiastą podstawę trzonu otoczoną pochwią, której kania nie ma. To jednak nie jedyne niebezpieczeństwo, bo w lasach rosną różne jadalne i trujące grzyby o podobnym kształcie.
Fot. varbenov/Getty Images/CanvaProPodobnie jest z kurkami (pieprznik jadalny) często mylonymi z trującą lisówką pomarańczową czy borowikiem szlachetnym, który może zostać pomylony z niejadalnym goryczakiem żółciowym lub trującym borowikiem szatańskim. Dlatego podstawową zasadą grzybiarzy powinno być zbieranie wyłącznie tych grzybów, które rozpoznają z absolutną pewnością.
Należy pamiętać, iż wygląd grzybów zmienia się, wpływ na niego mają czynniki środowiskowe, jak nasłonecznienie, wilgoć czy wiek owocnika. choćby doświadczeni zbieracze powinni zachować ostrożność i nie opierać się tylko na jednym rozpoznawalnym znaku. Warto podczas grzybobrania korzystać z atlasów i aplikacji przyrodniczych, które mogą pomóc, choć nigdy nie zastąpią wiedzy i zdrowego rozsądku.
