Tarczyca to niewielki, ale niezwykle istotny gruczoł, który odgrywa kluczową rolę w regulacji metabolizmu całego organizmu. Wydzielane przez nią hormony wpływają na wiele procesów, w tym także na gospodarkę lipidową. Niedoczynność tarczycy – czyli stan, w którym produkcja hormonów jest niedostateczna – często wiąże się ze wzrostem poziomu cholesterolu we krwi. To z kolei może zwiększać ryzyko miażdżycy i chorób układu sercowo-naczyniowego. W niniejszym artykule wyjaśniamy, dlaczego niedoczynność tarczycy wpływa na metabolizm cholesterolu i jakie niesie to za sobą konsekwencje zdrowotne.
Jak powstaje cholesterol i dlaczego jest nam potrzebny?
Cholesterol to tłuszczowa substancja niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pomimo negatywnego wizerunku, pełni on szereg ważnych funkcji – stanowi podstawowy składnik błon komórkowych, bierze udział w syntezie hormonów steroidowych (m.in. kortyzolu, estrogenu i testosteronu), a także w produkcji witaminy D i kwasów żółciowych.
Cholesterol pochodzi z dwóch źródeł: około 75% jest produkowane przez wątrobę, natomiast pozostałe 25% dostarczane jest z pożywieniem. Organizm reguluje jego poziom dzięki mechanizmowi sprzężenia zwrotnego – przy zwiększonym spożyciu cholesterolu z diety, wątroba zmniejsza jego endogenną produkcję. Problem pojawia się, gdy ten mechanizm zostaje zaburzony, na przykład w wyniku niedoczynności tarczycy. Skutkuje to nadmiernym gromadzeniem się cholesterolu frakcji LDL, co zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy.
Wpływ hormonów tarczycy na metabolizm cholesterolu
Hormony tarczycy – głównie tyroksyna (T4) i trójjodotyronina (T3) – regulują aktywność enzymów oraz ekspresję receptorów odpowiedzialnych za metabolizm lipidów. U osób z niedoczynnością tarczycy dochodzi do:
- zmniejszenia liczby receptorów dla cholesterolu LDL w wątrobie, co utrudnia jego wychwyt i usuwanie z krwi,
- obniżenia aktywności enzymów uczestniczących w metabolizmie lipidów, w tym HMG-CoA reduktazy – kluczowego enzymu regulującego syntezę cholesterolu w wątrobie,
- spowolnienia ogólnego tempa przemian metabolicznych, co sprzyja wzrostowi poziomu cholesterolu LDL („złego”) oraz trójglicerydów.
Niedoczynność tarczycy a ryzyko miażdżycy
Podwyższony poziom cholesterolu LDL sprzyja odkładaniu się blaszek miażdżycowych w ścianach naczyń krwionośnych. W konsekwencji może dojść do:
- zwężenia światła naczyń i ograniczenia przepływu krwi,
- rozwoju nadciśnienia tętniczego,
- zwiększonego ryzyka zawału serca i udaru mózgu.
Warto zaznaczyć, iż choćby subkliniczna niedoczynność tarczycy – czyli stan, w którym poziom TSH jest podwyższony, a stężenia T3 i T4 pozostają jeszcze w normie – może wiązać się ze wzrostem poziomu cholesterolu i ryzykiem miażdżycy.
Rola homocysteiny
U osób z niedoczynnością tarczycy często obserwuje się także podwyższony poziom homocysteiny – aminokwasu, który w nadmiarze może uszkadzać śródbłonek naczyń krwionośnych i przyczyniać się do rozwoju miażdżycy. Dodatkowo niedobory witamin z grupy B (szczególnie B6, B12 i kwasu foliowego) mogą nasilać ten proces.
Wpływ stresu i psychosomatyki
Nie tylko biochemia, ale także emocje, styl życia i przewlekły stres mają wpływ na funkcjonowanie tarczycy oraz metabolizm cholesterolu. Nadmierne napięcie psychiczne może zaburzać funkcjonowanie osi podwzgórze–przysadka–tarczyca (HPT), co wpływa na obniżenie produkcji hormonów tarczycy. Równolegle aktywacja osi HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza) i wzrost poziomu kortyzolu może przyczyniać się do wzrostu cholesterolu LDL i trójglicerydów.
Stres oddziałuje także na wątrobę – główny organ odpowiedzialny za metabolizm lipidów. Dlatego techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, ćwiczenia oddechowe czy spacery w naturze, mogą wspierać regulację gospodarki hormonalnej i lipidowej.
Zaplanuj odpowiednią suplementację z Thyroset. Sprawdź gdzie kupić Thyroset i jak najszybciej zacznij inteligentne wsparcie swojej tarczycy i układu immunologicznego.
Niedoczynność tarczycy, otyłość i insulinooporność
Niedobór hormonów tarczycy wpływa również na metabolizm glukozy oraz wrażliwość tkanek na insulinę. U osób z niedoczynnością często obserwuje się spowolniony metabolizm, wzrost masy ciała – zwłaszcza w okolicy brzucha – oraz zwiększoną tendencję do rozwoju insulinooporności.
Nadmierna masa ciała może dodatkowo obciążać układ sercowo-naczyniowy i pogłębiać zaburzenia lipidowe. Insulinooporność nasila ponadto procesy zapalne i stres oksydacyjny, które sprzyjają miażdżycy.
Jak wspierać zdrowie tarczycy i układu krążenia?
Aby zmniejszyć ryzyko miażdżycy i wspierać prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, warto:
- Regularnie kontrolować poziom TSH, FT3, FT4 oraz lipidogram.
- Włączyć do diety produkty bogate w jod, selen i cynk (np. ryby morskie, orzechy brazylijskie, pestki dyni).
- Zwiększyć spożycie błonnika i steroli roślinnych, które pomagają obniżać poziom LDL.
- Ograniczyć tłuszcze trans, cukry proste i nadmiar przetworzonych produktów.
- Dbać o regularną aktywność fizyczną, która wspiera metabolizm i wrażliwość insulinową.
- Wprowadzić techniki redukcji stresu (np. relaksację, jogę, medytację).
- W razie potrzeby stosować leczenie hormonalne pod kontrolą endokrynologa.
Podsumowanie
- Cholesterol jest niezbędny dla organizmu, ale jego nadmiar – zwłaszcza w postaci LDL – może prowadzić do miażdżycy.
- Niedoczynność tarczycy zaburza gospodarkę lipidową, sprzyja podwyższeniu poziomu LDL i trójglicerydów.
- Przewlekły stres i zaburzenia psychosomatyczne mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie osi HPT i zwiększać ryzyko miażdżycy.
- Niedoczynność tarczycy może wiązać się z otyłością i insulinoopornością, co pogarsza parametry lipidowe.
- Styl życia – dieta, ruch i redukcja stresu – odgrywa kluczową rolę w profilaktyce miażdżycy i wspieraniu zdrowia hormonalnego.
Bibliografia:
- Duntas LH, Brenta G. (2018). The effect of thyroid disorders on lipid levels and metabolism. Medicina (Kaunas), 54(5), 111.
- Razvi S, et al. (2012). Subclinical hypothyroidism and cardiovascular risk: a meta-analysis. Annals of Internal Medicine, 157(9), 650-658.
- Pearce EN. (2012). Hypothyroidism and dyslipidemia: modern concepts and approaches. Current Cardiology Reports, 14(6), 596-602.
Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.
