Preparat ten jest spersonalizowany, to znaczy należy przygotować go dla wszystkich pacjenta indywidualnie, nie można produkować leku „metodą taśmową”. Szczepionka mRNA-4157 jest już w trzeciej fazie testów klinicznych. Przedstawiciele koncernu przedstawili wyniki trzyletnich badań 3 czerwca, podczas dorocznej konferencji Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (American Society of Clinical Oncology) w Chicago. Testy nowego preparatu odbyły się z udziałem 157 pacjentów. Badania prowadzono w USA, Australii, a także w kilku krajach europejskich. Okazało się, iż eksperymentalny lek zmniejsza ryzyko zgonu prawie o połowę, natomiast niebezpieczeństwo pojawienia się przerzutów nowotworu – o 62 proc. – We wszystkich aspektach skuteczności zaczynamy zauważać znaczące i trwałe reakcje. Wpływ szczepionki na czerniaka jest wprost dramatyczny – wywodził zadowolony dr Stephen Hoge, prezes spółki Moderna.
Jeden z najniebezpieczniejszych nowotworów
Czerniak złośliwy jest tym rodzajem nowotworu skóry, który powoduje największą śmiertelność. Według danych Światowej Fundacji Badań nad Rakiem (World Cancer Research Fund), co roku na tę niebezpieczną chorobę zapada ponad 150 tysięcy mieszkańców planety. Być może są to jednak dane niedoszacowane. Według oceny American Cancer Society tylko w Stanach Zjednoczonych czerniak dopadnie w 2024 roku 100 tysięcy osób, z których prawie osiem tysięcy nie przeżyje.
Firma Moderna postanowiła zwalczyć tę plagę dzięki technologii mRNA, takiej samej, jaką wykorzystała w równie sławnej jak dochodowej szczepionce przeciw COVID-19. MRNA, czyli przekaźnikowy RNA, to rodzaj kwasu rybonukleinowego (RNA), którego funkcją jest przenoszenie informacji genetycznej. Pacjenci leczeni są „metodą leków połączonych”. Dostają dopuszczony do użytku w 2014 roku preparat pembrolizumab firmy Merck, a także szczepionkę mRNA-4157, zwaną też V940. Pembrolizumab (rynkowa nazwa Keytruda) to medykament immunokompetentny, który ma odblokować system odpornościowy organizmu, by lepiej rozpoznał i unicestwiał komórki nowotworowe. Szczepionka likwiduje te komórki rakowe, z jakimi pembrolizumab sobie nie poradził.
Wzmocnienie układu odpornościowego
Testom poddano pacjentów w drugim i trzecim stadium nowotworu, którzy przeszli już operację chirurgicznego usunięcia czerniaka. Chorym pobrano zarówno zdrowe, jak i nowotworowe komórki. Przebadano ich profil genetyczny także przy użyciu sztucznej inteligencji. Dzięki temu lekarze mogli ustalić, jakie proteiny występują tylko w komórkach rakowych. Następnie naukowcy stworzyli cząsteczki mRNA, działające jako „instrukcja budowy” niektórych nowotworowych protein. Cząsteczki te są adekwatną szczepionką. Umieszczone w organizmach pacjentów wdzierają się do komórek, które „odczytują instrukcję” i produkują wielkie ilości nowotworowych białek. Układ odpornościowy rozpoznaje te białka jako zagrożenie i przystępuje do zmasowanego natarcia. To wszystko brzmi osobliwie, ale działa znakomicie.
Spośród pacjentów, którzy otrzymali dwa preparaty, 75 proc. przeżyło dwa i pół roku bez nawrotów choroby. Spośród tych, którzy dostali tylko pembrolizumab – 56 proc. – Wyniki testów świadczą, iż odpowiedź immunologiczna organizmu na szczepionkę jest długotrwała. Możemy wychodzić z założenia, iż u tych osób czerniak już nie powróci – powiedział Stephen Hoge.
Szefowie firmy Moderna liczą, iż ich szczepionka jest tak rewelacyjna, iż odpowiednie urzędy zgodzą się na procedurę przyśpieszoną i mRNA-4157 zostanie dopuszczona do użytku już w 2025 roku. Zdaniem ekspertów preparaty tego typu mogą doprowadzić do przełomu w zmaganiach z rakiem. realizowane są prace nad wakcynami mRNA przeciwko nowotworom nerek, płuc, jelita grubego, a rezultaty są obiecujące. W Zjednoczonym Królestwie nowe szczepionki otrzymają już niedługo tysiące pacjentów. – Myślę, iż to początek nowej ery w medycynie – powiedziała dr Victoria Kunene z Queen Elizabeth Hospital w Birmingham.
